Reagowanie na krzywdę dzieci/dorosłych. Jak robić to w sposób odpowiedni i bezpieczny?

• Małgorzata Łaziuk
• /
• 8 listopada 2024

W jaki sposób reagować, jeśli zauważymy, że ktoś krzywdzi dziecko/osobę dorosłą?

W takiej sytuacji często potrzebna jest szybka, ale przemyślana reakcja. W obliczu takich zdarzeń najważniejsze jest, aby nie pozostawać obojętnym, ponieważ brak jakiejkolwiek pomocy może utrwalać przemoc i narażać ofiary na dalsze cierpienie. W pierwszej kolejności należy ocenić sytuację – czy występuje zagrożenie życia lub zdrowia. Jeśli tak, niezbędne jest natychmiastowe zgłoszenie sprawy odpowiednim służbom, takim jak policja i pogotowie ratunkowe, które mogą podjąć działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa ofierze.

W przypadku braku bezpośredniego zagrożenia, ale podejrzenia przemocy domowej czy psychicznej, warto podjąć kroki, które nie tylko pomogą ofierze, ale również pozwolą gromadzić dowody na przyszłość. Można na przykład nawiązać kontakt z lokalnymi instytucjami pomocowymi, takimi jak ośrodki pomocy społecznej czy organizacje wspierające ofiary przemocy. Są to miejsca, które zapewniają wsparcie psychologiczne, prawne, a także materialne (uzyskanie zapomogi celowej). Czasem możliwe jest zgłoszenie sprawy anonimowo, co pozwala na wsparcie ofiary bez konieczności ujawniania swojej tożsamości. Taka forma pomocy może być szczególnie istotna, gdy występuje obawa o własne bezpieczeństwo lub obawę przed konsekwencjami społecznymi (sprawca może szukać zemsty, winnego swoich kłopotów).

Wspieranie ofiar i zapobieganie przemocy domowej Małgorzata Łaziuk

Warto pamiętać, że osoby doświadczające przemocy często boją się mówić o swoich przeżyciach lub są manipulowane, izolowane od otoczenia. Rozmowa z nimi powinna być prowadzona ostrożnie, bez nacisku. Zadawanie delikatnych pytań, wyrażanie zrozumienia i gotowości do wsparcia może sprawić, że nastąpi otworzenie się na pomoc. Jednocześnie trzeba wiedzieć, że takich działań nie należy podejmować pochopnie – nadmierna ingerencja może wywołać u sprawcy gwałtowną reakcję, która pogorszy sytuację.

Jeśli sytuacja ma miejsce poza środowiskiem domowym, na przykład w miejscu pracy lub szkole, warto poinformować odpowiednie osoby odpowiedzialne za bezpieczeństwo, takie jak przełożeni lub nauczyciele. W takich sytuacjach wczesna interwencja jest bardzo ważna, zwłaszcza jeśli zauważalne są symptomy przemocy fizycznej czy emocjonalnej, takie jak wycofanie, obniżone poczucie własnej wartości czy lęk. Sygnały te, choć nie zawsze jednoznaczne, mogą świadczyć o sytuacji kryzysowej, wymagającej uwagi i zrozumienia.

Niezależnie od sytuacji — do sprawy potrzebne jest empatyczne podejście; nie można też osądzać ofiary. Przemoc to temat trudny i obciążający emocjonalnie, a każda osoba reaguje na nią inaczej. Nawet jeśli ktoś nie jest gotowy przyjąć pomoc w danym momencie, świadomość, że ma wokół siebie ludzi gotowych wesprzeć, może stanowić dla cenną informację w momencie, gdy zdecyduje się podjąć kroki w stronę rozwiązania sytuacji.

Jak zadbać o bezpieczeństwo?

Nie można koloryzować — to wymaga rozwagi i starannie przemyślanych działań, które mają na celu ochronę zarówno osoby pokrzywdzonej, jak i udzielającej wsparcia. Impulsywność może nie tylko nasilić przemoc wobec ofiary, ale także wystawić na ryzyko osoby zaangażowane w pomoc. Dlatego tak ważne jest zachowanie ostrożności i odpowiednie przygotowanie.

Jeśli sytuacja zagraża bezpośrednio życiu lub zdrowiu rozsądnym krokiem jest szybkie wezwanie służb ratunkowych. Profesjonalna interwencja zmniejsza ryzyko dla wszystkich zaangażowanych, a także daje możliwość zapewnienia skutecznej ochrony, bez konieczności bezpośredniej konfrontacji ze sprawcą. W przypadku braku natychmiastowego zagrożenia warto szukać pomocy instytucji takich jak ośrodki wsparcia, organizacje pozarządowe czy służby socjalne, które specjalizują się w działaniach na rzecz ofiar przemocy. Udział specjalistów pomaga zadbać o dyskrecję i profesjonalizm, co minimalizuje możliwość odkrycia działań przez sprawcę.

Warto mieć na uwadze, że osoby doświadczające przemocy mogą bać lub wstydzić się mówić o swojej sytuacji z obawy przed zemstą, lub dalszym zastraszaniem. W związku z tym pomoc warto oferować w sposób ostrożny i wyważony. Rozmowy prowadzone spokojnie i bez nacisku mogą dać ofierze poczucie bezpieczeństwa oraz otuchę, co sprzyja przełamaniu lęku przed ujawnieniem sytuacji.

Nadużycia seksualne i przemoc w pracy: jakie rozwiązania wdrożyć?Małgorzata Łaziuk

Osoby wspierające również powinny troszczyć się o swoje bezpieczeństwo. Gdy istnieje zagrożenie ze strony sprawcy, pomoc może obejmować wybór bezpiecznych form kontaktu czy spotkań, tak aby uniknąć wzbudzania podejrzeń. Ważne jest także, aby samodzielnie nie angażować się w konfrontacje, które mogą prowadzić do agresywnych reakcji.

Nie należy zapominać o własnym zdrowiu psychicznym. Proces wspierania osób pokrzywdzonych bywa obciążający, dlatego warto zadbać o równowagę emocjonalną i skorzystać z profesjonalnej pomocy psychologicznej, gdy zajdzie taka potrzeba. Praca nad utrzymaniem spokoju i zasobów emocjonalnych jest nieoceniona dla efektywnego wsparcia, jednocześnie pozwala unikać przeciążenia.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.