Czy pracodawca ma prawo ustalić pensję niższą od minimalnej krajowej?

• Joanna Gościńska
• /
• 3 kwietnia 2024

Przegląd światowych systemów prawnych dotyczących pracy dzieci Damian Jemioło

 Minimalne wynagrodzenie to fundament, ale…

Minimalne wynagrodzenie za pracę stanowi jeden z fundamentalnych elementów prawa pracy, mających na celu zapewnienie pracownikom godziwych warunków życia. Jednak, mimo iż zasady dotyczące minimalnej płacy wydają się być jednoznaczne, istnieją sytuacje, w których pracodawca ma prawo, a czasem nawet obowiązek, wypłacić pensję niższą od ustalonego minimalnego wynagrodzenia. Jakie są to przypadki i jak są regulowane przez polskie prawo?

Pierwszą i najbardziej oczywistą sytuacją, w której pracodawca może wypłacić pensję niższą od minimalnej, jest zatrudnienie pracownika na niepełny etat. W takim przypadku wysokość wynagrodzenia ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy. To znaczy, że jeśli pracownik jest zatrudniony na połowę etatu, jego pensja również będzie stanowić połowę minimalnego wynagrodzenia. Jest to rozwiązanie uzasadnione i sprawiedliwe, ponieważ praca na niepełny etat wiąże się z mniejszym nakładem czasu pracy.

Wyrównanie pensji minimalnej

Drugim istotnym aspektem jest sytuacja, w której pracodawca z różnych przyczyn nie jest w stanie zapewnić pracownikowi pełnego wymiaru godzin pracy. Przykłady mogą obejmować okresy przestoju w pracy spowodowane zewnętrznymi czynnikami lub brak pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy. W takich przypadkach pracodawca zobligowany jest do wypłaty wynagrodzenia przestojowego, które może być niższe od minimalnego, ale nie może przekroczyć pewnego progu minimalnego wynagrodzenia, wynoszącego 60 proc.

Jak praca dorywcza wpływa na finanse i rozwój zawodowy?Małgorzata Łaziuk

Warto również podkreślić, że pensja niższa od minimalnej może wynikać z konstrukcji samego wynagrodzenia, które składa się z wielu różnych elementów. Wynagrodzenie zasadnicze, które często jest niższe od minimalnego wynagrodzenia, może być wyrównane przez inne składniki płacowe, takie jak premie czy dodatki, dzięki czemu łączna kwota wypłacona pracownikowi nie narusza praw pracowniczych. Ważne jest, aby pamiętać, że do płacy minimalnej nie można wliczać składników takich jak nagroda jubileuszowa, wynagrodzenie za pracę w nadgodzinach, odprawy emerytalne, czy dodatki za pracę w nocy.

Ostatni istotny aspekt dotyczy umów o pracę i ich specyfiki. Zmiana wysokości minimalnego wynagrodzenia nie zawsze wymaga od pracodawcy sporządzania nowego aneksu do umowy o pracę. W sytuacji, gdy wynagrodzenie zostało określone jako minimalne zgodnie z obowiązującą stawką, wystarczy poinformowanie pracownika o zmianie wysokości wynagrodzenia bez konieczności zmiany warunków umowy.

A co jeśli pracodawca powinien płacić „minimalną”?

Jeśli jako pracownik napotykasz sytuację, w której pracodawca nie wypłaca Ci wynagrodzenia minimalnego, mimo że powinien, masz kilka opcji działania, aby dochodzić swoich praw. Pierwszym krokiem może być wezwanie pracodawcy do zapłaty. To podejście daje pracodawcy możliwość skorygowania błędu, który może być przypadkowy. Jeśli jednak to nie przyniesie efektu, masz prawo zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Skargę do PIP możesz złożyć osobiście, pocztą elektroniczną lub pisemnie, wskazując swoje dane, adres i przedmiot sprawy. Inspekcja po otrzymaniu zawiadomienia może wszcząć kontrolę w firmie i w razie stwierdzenia nieprawidłowości zobowiązać pracodawcę do wypłaty zaległego wynagrodzenia oraz innych należnych świadczeń. Inspektor pracy może również nałożyć na pracodawcę grzywnę.

Inną drogą jest złożenie pozwu do sądu pracy o zapłatę zaległego wynagrodzenia wraz z odsetkami za opóźnienie. Taki krok możesz podjąć samodzielnie lub za pośrednictwem pełnomocnika. W pozwie należy szczegółowo określić swoje żądania oraz przedstawić fakty, na których opierasz swoje roszczenia. Od pozwu składanego przez pracownika zazwyczaj nie pobiera się opłaty sądowej, chyba że wartość sporu przewyższa 50 000 zł.

Warto też pamiętać, że Państwowa Inspekcja Pracy oferuje bezpłatne porady prawne, zarówno telefonicznie, jak i osobiście. Możesz skorzystać z tej możliwości, aby uzyskać więcej informacji na temat swojej sytuacji i dalszych kroków. Podejmując którąkolwiek z tych dróg, warto pamiętać o gromadzeniu i zachowywaniu wszelkich dowodów na swoje roszczenia, takich jak dokumentacja zatrudnienia, korespondencja z pracodawcą, czy świadectwa pracy. To może okazać się kluczowe dla powodzenia Twojej sprawy.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.