Czym jest „kapitalizm inwigilacyjny”?

• Jan Wróblewski
• /
• 1 lutego 2021

Jakie obawy ma KE?

W ubiegłym tygodniu Mathias Döpfner napisał do Ursuli von der Leyen, list otwarty, w którym wyraził swoje obawy odnośnie platform technologicznych z Ameryki i Chin, które w jego opinii robią wszystko by uczynić swoich odbiorców poddanymi. 

Gra idzie o wolność, rządy prawa i prawa obywatelskie, o ideę nowoczesnej Europy — przekonuje Döpfner

W ramach odpowiedzi na list dyrektora generalnego grupy medialnej Axel Springer SE, szefowa KE potwierdziła, że zamierza w sposób demokratyczny i w zgodzie z prawem uregulować model biznesowy wspomnianych platform, który można dziś nazwać „kapitalizmem inwigilacyjnym”.

Döpfner w swoim liście zwrócił uwagę na fakt, że — dzisiaj algorytmy analizują nasze zachowanie i mówią nam, czego powinniśmy chcieć. Albo jak to przed laty sformułował Eric Schmidt: „Wiemy, gdzie jesteś. Wiemy, gdzie byłeś. Mniej więcej wiemy, o czym myślisz”. 

Alternatywa jest urzekająca prosta. Dane muszą znów i ostatecznie należeć do tych, do których właściwie zawsze należały. Do obywatelek i obywateli. Do suwerena — podsumował Döpfner.

Jakie jest stanowisko KE? 

Na list zareagowała przewodnicząca Komisji Europejskiej — Ursula von der Leyen, która pisze, że trudno dziś mówić jedynie o pozytywach i obietnicach, jakie niesie ze sobą świat cyfrowy — należy też wskazywać na problemy i zagrożenia, jakie on stwarza dla gospodarek, społeczeństw i demokracji. — Dotarło to do mnie po raz kolejny, gdy oglądałam w telewizji szturm rozgniewanego tłumu na budynek Kapitolu. Zdjęcia z USA powinny być dla Europy ostrzeżeniem. — podkreśliła.

Ursula von der Leyen zaznaczyła również, że model biznesowy platform internetowych ma bardzo duży wpływ nie tylko na wolną i uczciwą konkurencję, ale również na demokrację, bezpieczeństwo oraz jakość informacji, jakie docierają do Europejczyków. 

Na podstawie tych argumentów unijni prawodawcy powinni w demokratyczny sposób ograniczyć ogromną i obecnie w dużej mierze niekontrolowaną siłę polityczną internetowych gigantów. Europa nigdy nie może zapominać, komu aplikacje i możliwości mają ostatecznie służyć — naszym obywatelom. Dla nas najważniejszym priorytetem nie jest ani rynek, ani państwo, lecz ludzie. — stwierdziła szefowa KE. 

Von der Leyen przypomniała również, że niektóre ramy prawne zostały już przyjęte i mogą stanowić podstawy do regulacji działalności gigantów cyfrowych. Chodzi przede wszystkim o akt o usługach cyfrowych i akt o rynku cyfrowym, które zostały przyjęte przez Komisję Europejską w grudniu ub. roku.

“To nowe ramy prawne dla rynku cyfrowego i dla naszego społeczeństwa. Chcemy doprowadzić do tego, by to, co jest niezgodne z prawem w świecie analogowym, w przyszłości było również niezgodne z prawem w internecie”. – zaznaczyła szefowa KE.

Czego mają dotyczyć nowe przepisy?

Ursula von der Leyen, zaznaczyła, że Komisja Europejska chce, by w przyszłości największe platformy cyfrowe zapewniały przejrzystość co do sposobu działania ich algorytmów. Dodała również, że decyzje mające rozległe konsekwencje dla naszej demokracji nie mogą być podejmowane przez programy komputerowe, nad którymi człowiek nie ma kontroli.

Zgodnie z projektem nowych przepisów amerykańskie firmy technologiczne będą zagrożone grzywną w wysokości do 10 proc. rocznego obrotu. Oprócz tego mogą zostać podzielone, w przypadku gdy nie będą respektować unijnych regulacji. Oprócz tego Unia chce wprowadzić jasno określone wymogi dla firm internetowych, szczególnie w zakresie odpowiedzialności za sposób rozpowszechniania, promowania i usuwania treści. Nowe przepisy mają również pomóc w identyfikowaniu i ograniczaniu ryzyka systemowego. 

- Jakkolwiek kuszące było dla Twittera wyłączenie konta Donalda Trumpa „za pięć dwunasta”, taka poważna ingerencja w wolność wypowiedzi nie powinna opierać się wyłącznie na regulaminie danej firmy. Muszą istnieć ramy prawne dla tak daleko idących decyzji. A decyzje dotyczące tego rodzaju ram prawnych powinny podejmować parlamenty i politycy, a nie menedżerowie z Doliny Krzemowej — zaznaczyła Ursula von der Leyen.

Dane osobowe pod większą ochroną?

Przewodnicząca Komisji zaapelowała również o wprowadzenia środków, które pozwolą zapobiegać przechowywaniu przez duże platformy cyfrowe danych osobowych oraz wykorzystywaniu ich do celów komercyjnych. 

- Ilekroć odwiedzamy stronę internetową i jesteśmy proszeni o stworzenie profilu lub gdy rejestrujemy się na dużej platformie, nie mamy pojęcia, co się dzieje z naszymi danymi – zaznaczyła. 

Jak chronić dane osobowe?

Co robi KE, aby lepiej chronić konsumentów i ich dane?

• Po pierwsze, akt prawny o usługach cyfrowych nakłada szczególne obowiązki na duże platformy internetowe. W przyszłości będą musiały one dać użytkownikom możliwość zablokowania rekomendacji dodatkowych treści opartych na profilowaniu.

• Po drugie, wzmacniane są przepisy dotyczące ogólnego rozporządzenia o ochronie danych. 

• Po trzecie, w porozumieniu z państwami członkowskimi, w tym roku zostanie zaproponowana  „bezpieczna tożsamość europejska”, która zapewni obywatelom alternatywny sposób bezpiecznego nawigowania w internecie. 

Warto dodać, że w sprawie walki z cyfrowymi gigantami, UE może liczyć na współpracę ze strony nowego prezydenta USA — Joe Bidena.

- Jako pierwszy krok można by sobie wyobrazić na przykład powołanie wspólnej rady ds. handlu i technologii, w której uzgadniamy standardy i normy. Wraz ze Stanami Zjednoczonymi moglibyśmy również stworzyć kodeks dla środowiska cyfrowego, którego wpływ byłby odczuwalny na całym świecie. Byłby to zbiór przepisów oparty na naszych wartościach, takich jak: prawa człowieka i pluralizm, włączenie społeczne i ochrona prywatności. — podkreśliła von der Leyen.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.