Czym jest patent i prawo ochronne?

Patenty i prawa ochronne są wydawane przez Urząd Patentowy RP na, odpowiednio, wynalazki i wzory użytkowe. Zapewniają wyłączne prawo korzystania z przedmiotu ochrony i czerpania zysków przez jego twórcę w określonym czasie. Ponadto, z punktu widzenia przedsiębiorstwa, korzystanie z praw ochronnych i posiadanie w swojej ofercie opatentowanych produktów podwyższa standard firmy i może dać przewagę nad konkurencją. Warto zatem zgłębić temat — czym są dokładnie prawa ochronne i czym różni się wynalazek od wzoru użytkowego? 

Czym jest patent i prawo ochronne?
  • Anna Pakaszewska-Cetera
  • /
  • 15 maja 2023

Czym jest patent? 

Patent to prawo wyłącznego korzystania z wynalazku, obowiązujące na terytorium Polski, które obejmuje stosowanie wynalazku i czerpanie korzyści, w tym finansowych oraz dysponowanie nim. Patent jest zbywalny i dziedziczny i obowiązuje przez 20 lat od dnia zgłoszenia wynalazku w urzędzie. 

Twórca wynalazku ma prawo zabronić osobom trzecim korzystanie z wynalazku, które obejmuje m.in. jego produkcję, przechowywanie, wprowadzanie do obrotu. 

Prawa autorskie — czym są, kogo dotyczą i co grozi za ich naruszeniePrawa autorskie — czym są, kogo dotyczą i co grozi za ich naruszenieAnna Pakaszewska-Cetera

Korzystanie z wynalazku przez inne osoby możliwe jest jedynie na drodze udzielenia licencji przez uprawnionego. 

Istnieją jednak sytuacje, w których monopol twórcy na eksploatację wynalazku będzie musiał zostać ograniczony. Dotyczy to przypadków, kiedy po 3 latach od uzyskania patentu, wynalazek ten będzie niezbędny do zaspokojenia potrzeb rynku krajowego, zwłaszcza w sytuacjach, gdy produkt nie będzie dostępny dla społeczeństwa w dostatecznej ilości. 

Czym jest wynalazek? 

Wynalazek to produkt ochronny, na który udzielany jest patent. Jest to nowy produkt lub proces, który stanowi rozwiązanie konkretnego problemu technicznego. W przeciwieństwie do odkrycia, które dotyczy czegoś, co już istniało w przyrodzie, ale dotychczas nie zostało odkryte, wynalazek jest czymś zupełnie nowym. Wynalazek musi być efektem twórczego myślenia, który ma praktyczne zastosowanie w przemyśle. Stanowi on innowacyjny pomysł, rozwiązanie lub urządzenie, które wykracza poza obecne technologiczne możliwości. Jego główną cechą jest zdolność do generowania konkretnych wytworów, produktów lub usług w przemyśle, których wcześniej nie było. Zatem wynalazek to nowatorskie rozwiązanie, które może znaleźć praktyczne zastosowanie w różnych gałęziach przemysłu.

Czym jest prawo ochronne?

Prawo ochronne udzielane jest na wzory użytkowe i ważne jest przez 10 lat od momentu zgłoszenia wzoru w urzędzie. Zapewnia twórcy, tak jak w przypadku patentu, wyłączne korzystanie z przedmiotu i czerpanie z niego korzyści na wielu płaszczyznach. Osoba posiadająca prawa do wzoru użytkowego ma prawo zabronić osobom bez jej zgody wytwarzania, korzystania, oferowania, wprowadzania do obrotu, przechowywania lub składowania produktów, które są objęte tym wzorem. Ponadto jest jej również wolno zakazać eksportu lub importu wzoru użytkowego w celach zarobkowych lub zawodowych osobom nieposiadającym upoważnienia. Prawo ochronne również podlega ograniczeniom, w takich samych sytuacjach, jak w przypadku patentu. 

Czym jest wzór użytkowy?

Wzór użytkowy to nowatorskie i praktyczne rozwiązanie o technicznym charakterze, dotyczące jedynie trwałego przedmiotu — jego formy, konstrukcji lub składu. W przeciwieństwie do wynalazku, który może obejmować metodę, sposób lub substancję, wzór użytkowy dotyczy wyłącznie samego przedmiotu. Co więcej, wzór nie musi być odkrywczy — może to być coś całkowicie oczywistego. Niemniej jednak musi być użyteczny i wprowadzać innowacje

Co nie może być wynalazkiem, ani wzorem użytkowym?

Za wynalazki i wzory użytkowe nie uważa się:

  • odkryć, teorii naukowych, metod matematycznych,
  • wytworów o charakterze jedynie estetycznym,
  • schematów, zasad i metod przeprowadzania procesów myślowych, rozgrywania gier lub prowadzenia działalności gospodarczej,
  • programów komputerowych,
  • przedstawienia informacji,
  • wytworów lub sposobów sprzecznych z zasadami nauki, np. perpetuum mobile, magiczna różdżka

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.

Security Magazine

Czy ten artykuł był przydatny?

Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Zapisz się na newsletter, a raz na jakiś czas wyślemy Ci powiadomienie o najważniejszych tematach. Dla subskrybentów newslettera przygotowujemy specjalne wydarzenia np. webinaria. Nie pożałujesz!