Co to jest ZAiKS? Kiedy trzeba go opłacać?

• Anna Pakaszewska-Cetera
• /
• 22 maja 2023

Co to jest ZAiKS?

ZAiKS to skrót od Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych. Jest polską organizacją zajmującą się zbiorowym zarządzaniem prawami autorskimi twórców, założoną w 1918 roku przez m.in. Juliana Tuwima i Jana Brzechwę. 

Celem tego stowarzyszenia jest ochrona praw autorskich i zarządzanie nimi. Organizacja nie jest nastawiona na zarobek, dlatego minimalizuje koszty związane z wszelkimi działaniami na rzecz praw autorskich. Artyści, którzy powierzają zarządzanie prawami autorskimi do swoich dzieł, ponoszą jedynie niezbędne opłaty.

ZAiKS zrzesza twórców — muzyków, kompozytorów itd. i umożliwia im uzyskanie wynagrodzenia z tytułu korzystania z ich dzieł. 

Prawa autorskie — czym są, kogo dotyczą i co grozi za ich naruszenieAnna Pakaszewska-Cetera

Zgodnie z prawem autorskim, aby móc wykorzystać dany utwór, należy za niego zapłacić jego twórcy. Dzięki ZAiKS-owi sprawa staje się prosta — nie jest konieczne zgłaszanie się z opłatą do wszystkich autorów, których utwory chcemy gdzieś wykorzystać, wystarczy opłata zbiorowa. 

W jakich sytuacjach należy zapłacić ZAiKS?

Opłata ZAiKS-u to tak naprawdę zakup licencji na publiczne odtwarzanie utworów muzycznych. Istnieje kilka opcji licencji do wyboru, różniące się stawkami i przeznaczeniem:

• organizując wesele, studniówkę, komunię, dyskotekę i inne imprezy taneczne można skorzystać z licencji na utwory “do tańca” i dotyczy zarówno publicznego wykonywania ich na żywo, przez zespoły muzyczne, jak i odtwarzania przez DJ-a. Należy wcześniej rozeznać się, kto odpowiada za muzykę na imprezie, aby wiedzieć, kto ma zapłacić ZAiKS, np. przy organizacji wesela — gdy lokal zapewnia muzykę, wtedy on ponosi koszty związane z licencją, a jeżeli para młoda, wówczas na nich spoczywa obowiązek zapłaty ZAiKS-u.
• przedsiębiorcy chcący wykorzystać muzykę do odtwarzania w tle w swoich lokalach usługowych — sklepach, restauracjach, hotelach itd. mogą skorzystać z licencji “odtwarzania utworów stanowiących tło prowadzonej działalności".
• licencja na korzystanie z utworów podczas jednorazowych występów estradowych dotyczy publicznego wykonania utworów muzycznych w czasie koncertów, programów rozrywkowych, kabaretów itd. 

Jak opłacić ZAiKS?

W celu uiszczenia opłaty ZAiKS należy złożyć wniosek o udzielenie licencji na dane utwory w formie online, poprzez kreator dostępny na stronie internetowej organizacji lub wypełnić go w wersji papierowej i przesłać do najbliższej siedziby lub dostarczyć osobiście. Po weryfikacji wniosku, następuje wyliczenie opłat i zawarcie umowy licencyjnej.

Opłata ZAiKS zależy od rodzaju wydarzenia, jego lokalizacji, sposobu w jaki muzyka będzie odtwarzana oraz tego, na ile osób przewidziana jest impreza. Można ją sobie wyliczyć przy pomocy kalkulatora dostępnego na stronie ZAiKS-u.  Przykładowo, organizując wesele w Krakowie na 100 osób w domu weselnym, przy muzyce wykonywanej przez zespół, opłata wyniesie około 400 zł brutto. 

Kara za niezapłacenie ZAiKS-u może wynieść nawet trzykrotność kwoty, którą należało uiścić za licencję. 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.