Jak uniknąć sporów o spadek w rodzinie?

• Anna Pakaszewska-Cetera
• /
• 6 lutego 2024

Przede wszystkim — testament

Aby uniknąć sporów w rodzinie o spadek najlepiej jest sporządzić testament. Testament może być utworzony własnoręcznie — odręcznie napisany i opatrzony datą i podpisem lub też jako akt notarialny. Spadkodawca może sporządzić testament także w ten sposób, że w obecności dwóch świadków oświadczy swoją ostatnią wolę ustnie wobec wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego — jest to tzw. testament allograficzny inaczej urzędowy.

Co jeżeli rodzina nie zgadza się z testamentem?

Bywa, że ostatnia wola zmarłego nie do końca spełnia oczekiwania jego bliskich, ponieważ mogli oni otrzymać mniejszy udział w spadku lub też dowiedzieli się, że do spadku zostały powołane osoby spoza rodziny. W takich sytuacjach często dochodzi do próby podważenia testamentu lub udowodnienia, że zmarły nie był w pełni świadomy, gdy go pisał. 

Według art. 945 kodeksu cywilnego testament jest nieważny, jeśli został sporządzony:

• w stanie wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli, w tym wypadku mogą to być np. stany trwałe: choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy albo stany przemijające: upojenie alkoholowe, pozostawanie pod hipnozą albo pod wpływem środków odurzających,
• pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści,
• pod wpływem groźby.

Jakie sprawy prawne trzeba załatwić po śmierci osoby bliskiej?Małgorzata Łaziuk

Członkowie rodziny mogą też próbować dowieść, że testament jest nieważny z powodu błędów. Do najczęstszych błędów skutkujących nieważnością testamentu należą:

• nieodpowiednia forma sporządzania testamentu – testament można sporządzić samodzielnie, ale musi być w całości napisany ręcznie — przepisy nie zezwalają na napisanie go na komputerze, wydrukowanie i złożenie odręcznego podpisu,
• sporządzenie testamentu razem z inną osobą – to błąd popełniany często przez małżeństwa, które chcą rozporządzić wspólnym majątkiem — niedozwolone są testamenty wspólne, może on obejmować wyłącznie majątek jednej osoby,
• terminy i warunki – uzależnienie prawa do majątku wskazanej w testamencie osoby od spełniania przez nią warunku lub upływu terminu jest nieważne — zapis w rodzaju: „mój wnuk otrzyma 1/10 majątku, jeśli skończy studia medyczne w ciągu 6 lat od zdania matury” będzie skutkował jego nieważnością (zapisy i wskazanie terminu są natomiast dopuszczalne w zapisach testamentowych). 

Co w przypadku, gdy nie ma testamentu?

W przypadku, gdy zmarły nie pozostawił po sobie żadnego testamentu, a spadkobierców jest kilku, muszą oni podzielić się majątkiem otrzymanym w spadku. Najszybciej i najprościej można tego dokonać przed notariuszem. Jeśli spadkobiercy nie mogą się dogadać co do podziału, warto skorzystać z mediacji. Mediator jest osobą bezstronną, która prowadząc rozmowy między stronami, pomaga im ustalić swoje cele i potrzeby. Może on pomóc w wypracowaniu porozumienia, które będzie satysfakcjonujące dla wszystkich stron konfliktu. Jeśli spadkobiercy w dalszym ciągu nie będą mogli dojść do porozumienia, konieczne będzie zwrócenie się do sądu, który sam przeprowadzi podział majątku. 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.