Jakie sprawy rozpatruje Sąd Najwyższy?

Sąd Najwyższy – początki działalności

Przed niespełna sześcioma tygodniami obchodziliśmy 105. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, Sąd Najwyższy rozpoczął zaś swoją działalność jeszcze w okresie zaborów – jego pierwsze posiedzenie miało miejsce 14 grudnia 1917 roku.

Znaczną część swoich najważniejszych kompetencji instytucja ta zyskała jednak już w wolnej Polsce.

Kto może stanąć przed Trybunałem Stanu?Jakub Stasak

To postanowieniem dekretu wydanego 8 lutego 1919 roku przez Tymczasowego Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego, Sąd Najwyższy mógł bowiem na Zgromadzeniu Ogólnym interpretować wywołujące wątpliwości przepisy prawa oraz usuwać wszelkiego rodzaju mankamenty, dostrzeżone w podejmowanych przez sądy niższych instancji czynnościach urzędowych.

Sąd Najwyższy w Konstytucji

Podstawą funkcjonowania państw demokratycznych jest zasada trójpodziału władzy – sądy i trybunały są więc władzą całkowicie odrębną i niezależną od innych.

Wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, a omówieniu sposobu ich organizacji i kompetencji poświęcony został ósmy rozdział Konstytucji.

W myśl artykułu 183. ustawy zasadniczej:

„Sąd Najwyższy sprawuje nadzór nad działalnością sądów powszechnych i wojskowych w zakresie orzekania […] Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego powołuje Prezydent Rzeczypospolitej na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego”.

Marszałek Sejmu — jakie ma kompetencje?Jakub Stasak

Sąd Najwyższy wykonuje oczywiście również szereg innych czynności, których pełen katalog określają stosowne ustawy.

Jakie sprawy rozpatruje Sąd Najwyższy?

Kompetencje Sądu Najwyższego w sposób niewątpliwie najpełniejszy określa natomiast ustawa z dnia 8 grudnia 2017 roku o Sądzie Najwyższym.

Według niniejszego dokumentu instytucja ta stanowi organ władzy sądowniczej powołany do:

• zapewniania zgodności z prawem i jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych i sądów wojskowych (przez rozpoznawanie środków odwoławczych, w tym kasacji, oraz podejmowanie uchwał rozstrzygających zagadnienia prawne),

• kontroli nadzwyczajnej prawomocnych orzeczeń sądowych (w celu zapewnienia ich zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej przez rozpoznawanie skarg nadzwyczajnych),

• rozpatrywania spraw dyscyplinarnych w zakresie określonym w ustawie,

• rozpoznawania protestów wyborczych oraz stwierdzania ważności wyborów do Sejmu i Senatu, wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, wyborów do Parlamentu Europejskiego oraz rozpoznawania protestów przeciwko ważności referendum ogólnokrajowego i referendum konstytucyjnego, oraz stwierdzania ważności referendum,

• opiniowania projektów ustaw i innych aktów normatywnych, na podstawie których orzekają i funkcjonują sądy, a także innych projektów ustaw w zakresie, w jakim mają one wpływ na sprawy należące do właściwości Sądu Najwyższego,

• prowadzenia działalności edukacyjnej, naukowej, wydawniczej oraz muzealnej w zakresie historii polskiego sądownictwa, ze szczególnym uwzględnieniem historii sądownictwa najwyższej instancji.

Czym jest i komu przysługuje immunitet?Jakub Stasak

W celu możliwie najsprawniejszego wykonywania wszystkich powyższych zadań Sąd Najwyższy podzielony został na Izby (Cywilną, Karną, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, Odpowiedzialności Zawodowej), a pracami każdej z nich kierują Prezesi Sądu Najwyższego.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.