Kto ma większe prawa do dziecka: matka czy ojciec?

• Jakub Stasak
• /
• 8 października 2024

Władza rodzicielska

Zgodnie z artykułem 95. ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku (z późniejszymi zmianami) – Kodeks rodzinny i opiekuńczy:

„Władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka, z poszanowaniem jego godności i praw”.

Władza rodzicielska matki powstaje z chwilą urodzenia dziecka, w przypadku ojca sytuacja bywa zaś niekiedy nieco bardziej skomplikowana.

Jak zgłosić narodzenie dziecka?Katarzyna Leszczak

W polskim systemie prawnym istnieje bowiem tzw. zasada domniemania pochodzenia dziecka z małżeństwa – według niej, jeśli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki.

Gdy dziecko urodziło się w związku pozamałżeńskim, władza rodzicielska ojca ma swój początek w momencie uznania dziecka albo sądowego orzeczenia w przedmiocie ustalenia ojcostwa.

Co niezwykle istotne, jeśli ojciec dziecka ze związku pozamałżeńskiego uzna je jeszcze zanim się urodzi, jego władza rodzicielska rozpoczyna się, podobnie jak u matki i ojca dziecka urodzonego w związku małżeńskim, z chwilą urodzenia dziecka.

Dobro dziecka wartością nadrzędną

W myśl paragrafu trzeciego 95. artykułu Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

„Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny”.

Niewątpliwie to właśnie wspomniane „dobro dziecka” jest w kontekście analizowanych przepisów wartością nadrzędną.

Czym jest edukacja domowa i jak uzyskać zgodę?Jakub Stasak

W cytowanym akcie prawnym ustawodawca odwołuje się do niego jeszcze wielokrotnie, co ma miejsce m.in. w artykule 107.:

„Jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom żyjącym w rozłączeniu, sąd opiekuńczy może ze względu na dobro dziecka określić sposób jej wykonywania i utrzymywania kontaktów z dzieckiem. Sąd pozostawia władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili zgodne z dobrem dziecka pisemne porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem. Rodzeństwo powinno wychowywać się wspólnie, chyba że dobro dziecka wymaga innego rozstrzygnięcia”.

W przypadku braku niniejszego porozumienia między rodzicami sprawę rozstrzyga sąd, który może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

Ustalenie sposobu kontaktów z dzieckiem odbywa się zaś na podstawie zasady, mówiącej o tym, że jeśli dziecko przebywa stale u jednego z rodziców, sposób utrzymywania kontaktów przez drugiego z nich rodzice określają wspólnie, kierując się dobrem dziecka i biorąc pod uwagę jego rozsądne życzenia.

Ważne: Gdy utrzymywanie kontaktów rodziców z dzieckiem zagraża dobru dziecka bądź je narusza, sąd może kontakty te ograniczyć lub nawet całkowicie ich zakazać.

Kto ma większe prawa do dziecka – matka czy ojciec?

Według artykułu 93. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

„Władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom”.

Jeśli jedno z rodziców nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, zostało pozbawione władzy rodzicielskiej bądź jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu – władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców.

Czy jest kara za brak szczepień?Anna Pakaszewska-Cetera

Zawieszenie, ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej odbywa się natomiast na mocy stosownego wyroku sądu, a główną przesłanką do wydania odpowiedniej decyzji jest dobro dziecka.

Istotny czynnik rozstrzygający o sposobie ustalenia kontaktów rodzica z dzieckiem mogą stanowić ponadto „rozsądne życzenia” małoletniego.

Reasumując, prawo i obowiązek wychowania dziecka, co do zasady, przysługują obojgu rodzicom w identycznym zakresie.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.