Podatek od zysków giełdowych - kiedy i jak go rozliczyć?

Co to jest podatek giełdowy? 

Podatek od zysków kapitałowych, nazywany popularnie "Podatkiem Belki", został wprowadzony w 2002 roku. Początkowo, przez dwa lata, dotyczył wyłącznie zysków z depozytów bankowych, a jego stawka wynosiła 20%. Po tym okresie stawka została obniżona do 19% i objęła także zyski z inwestycji w papiery wartościowe, czyli tzw. dochody kapitałowe.

Każda osoba, inwestująca na rynku giełdowym w fundusze inwestycyjne, obligacje Skarbu Państwa lub otwierająca lokatę w banku, musi odprowadzać 19% podatku od osiągniętych zysków do kasy państwa. Podatek giełdowy dotyczy dochodu, czyli różnicy między przychodami ze zbycia akcji i innych instrumentów finansowych, a poniesionymi kosztami.

Jak działa Giełda Papierów Wartościowych?Anna Pakaszewska-Cetera

Dochody kapitałowe są rozliczane osobno, na formularzu PIT-38, w rocznym zeznaniu podatkowym. W zależności od rodzaju instrumentu finansowego, istnieją różne sposoby płacenia podatku. Na przykład, ze sprzedaży akcji inwestor składa samodzielnie deklarację PIT-38. Natomiast podatek od dywidendy jest odprowadzany przez spółkę wypłacającą dywidendę inwestorowi. Istnieją także sytuacje, gdzie podatek może być odprowadzany przez bank (po zamknięciu lokaty) lub przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych (po sprzedaży jednostek uczestnictwa w funduszu). 

Kto musi zapłacić podatek giełdowy?

Każda z osób, które dokonały transakcji sprzedaży akcji na giełdzie lub zamknęły pozycję na rynku muszą rozliczyć podatek od zysków kapitałowych. Po takiej operacji, płatnik (np. biuro maklerskie) dostarcza podatnikowi wypełniony formularz PIT-8C do końca lutego. Drugi egzemplarz tego formularza należy przekazać do odpowiedniego urzędu skarbowego.

W formularzu PIT-8C biuro maklerskie podaje informacje o przychodach i kosztach podatnika związanych ze sprzedażą akcji i obligacji przez cały rok podatkowy. Na tej podstawie należy wypełnić formularz PIT-38. Termin składania deklaracji PIT-38 do urzędu skarbowego mija z końcem kwietnia. Obowiązek ten dotyczy wszystkich, którzy w poprzednim roku przeprowadzili transakcje sprzedaży instrumentów finansowych, takich jak akcje, niezależnie od tego, czy przyniosły one zysk czy stratę.

Co rozliczyć za pomocą PIT-38?

Wykazanie odpowiednich przychodów w formularzu PIT-38 opiera się na przepisach zawartych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do przychodów z kapitałów pieniężnych zaliczają się m.in. odsetki od depozytów bankowych, lokat oraz innych form oszczędzania, przechowywania lub inwestowania. Dodatkowo, należy uwzględnić przychody z obrotu papierami wartościowymi, takimi jak dywidendy i inne przychody związane z udziałem w zyskach osób prawnych.

Deklarację PIT-38 składa się w przypadku, gdy w danym roku podatkowym uzyskało się przychody z:

• odpłatnego zbycia papierów wartościowych, w tym dochody z rynku forex, pożyczonych papierów wartościowych (tzw. sprzedaż krótka), pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających, a także udziałów w spółkach z osobowością prawną,
• objęcia udziałów (akcji) w spółkach prawa handlowego o osobowości prawnej (np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej) lub wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej formie niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część,
• odpłatnego zbycia waluty wirtualnej, czyli wymiany waluty wirtualnej na legalny środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub uregulowania innych zobowiązań przy użyciu waluty wirtualnej.

Przychody kapitałowe uzyskane za granicą, które nie zostały zwolnione z opodatkowania, również należy uwzględnić i rozliczyć w deklaracji PIT-38. Inwestycje zagraniczne wymagają załączenia do deklaracji załącznika PIT/ZG.

Jak rozliczyć podatek?

Gdy podatnik sprzeda prywatne papiery wartościowe lub udziały w spółkach, konieczne jest złożenie deklaracji na formularzu PIT-38. W tym formularzu należy również zgłosić przychody uzyskane ze zbycia kryptowalut.

Obliczenie podatku jest proste — stawka wynosi 19% i jest stała dla wszystkich podatników, niezależnie od wysokości osiągniętego dochodu na giełdzie. Podat ek jest pobierany tylko od zysków kapitałowych. W przypadku straty, gdy poniesione koszty uzyskania przychodów są wyższe niż uzyskany dochód ze sprzedaży podatek nie jest wymagany i nie ma potrzeby go płacić.

Podsumowując, podatnik powinien wypełnić formularz PIT-38, zgłaszając przychody ze sprzedaży prywatnych papierów wartościowych, udziałów w spółkach oraz zyski z kryptowalut. Podatek od zysków kapitałowych wynosi 19%, a w przypadku poniesienia straty nie ma obowiązku płacenia podatku.

Jak nie płacić podatku giełdowego?

Inwestorzy mają możliwość skorzystania z ulgi podatkowej, która pozwoli uniknąć opodatkowania zysków giełdowych. Taką możliwość dają dwa rozwiązania — Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) oraz Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE). Choć te instrumenty zostały stworzone głównie z myślą o długoterminowym zabezpieczeniu przyszłości, są one także atrakcyjne dla inwestorów na giełdzie.

Przy inwestowaniu przez IKE, inwestor jest zwolniony z podatku giełdowego, jeśli wypłata zgromadzonych oszczędności nastąpi po ukończeniu 60 roku życia (lub po 55 roku życia, jeśli uzyskano wcześniejsze uprawnienia emerytalne). Natomiast na rachunku IKZE, inwestor również nie płaci podatku giełdowego, a dodatkowo może odliczyć wpłaty na konto IKZE od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Ulga podatkowa przysługuje w przypadku wypłaty po osiągnięciu 65 lat, przy czym środki są opodatkowane podatkiem zryczałtowanym w stawce 10%.

Obydwa rozwiązania mają jednak ograniczenia w postaci limitów wpłat na dany rok. W roku 2023, limit wpłat na IKE wynosi 20 805 zł, a łączne wpłaty na IKZE nie mogą przekroczyć kwoty 8 322 zł. Dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, limit wpłat na IKZE wynosi 12 483 zł. Ważne jest, że niewykorzystany limit na dany rok nie przechodzi na kolejny rok. Dodatkowo, środki zgromadzone na IKE i IKZE podlegają dziedziczeniu, co jest kolejnym atutem tych instrumentów inwestycyjnych.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.