Ustalenie ojcostwa, zaprzeczenie ojcostwa, testy DNA

• Małgorzata Łaziuk
• /
• 13 listopada 2024

Uznanie i zaprzeczenie ojcostwa

Ustalenie ojcostwa ma bardzo ważne znaczenie dla kwestii związanych z obowiązkiem alimentacyjnym, prawem do opieki, dziedziczeniem czy prawami dziecka do różnych świadczeń społecznych.

Proces zwykle rozpoczyna się od złożenia wniosku do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania powoda lub pozwanego. Sąd wyznacza termin rozprawy, na której zapoznaje się z dowodami. W większości przypadków ważnym dowodem w sprawie są badania DNA, które pozwalają na jednoznaczne potwierdzenie lub wykluczenie ojcostwa.

Alimenty na dorosłe dziecko niepełnosprawne. Małgorzata Łaziuk

Jeśli badania DNA potwierdzą ojcostwo, sąd podejmuje decyzję o ustaleniu ojcostwa, co wiąże się z nadaniem ojcu praw do opieki nad dzieckiem oraz obowiązków alimentacyjnych.

Zaprzeczenie ojcostwa to proces prawny, który pozwala na zakwestionowanie ustalenia ojcostwa, gdy istnieją uzasadnione wątpliwości co do biologicznego ojcostwa. Może zostać zainicjowane przez domniemanego ojca, matkę dziecka, samo dziecko (po osiągnięciu pełnoletności), prokuratora. Celem zaprzeczenia jest unieważnienie dotychczasowego uznania ojcostwa, gdy pojawią się dowody, które wskazują, że osoba, która została uznana za ojca, w rzeczywistości nie jest biologicznym rodzicem dziecka.

Zgodnie z polskim prawem, w przypadku, gdy dziecko zostało urodzone w małżeństwie, domniemanym ojcem jest mąż matki, niezależnie od tego, czy biologicznie jest on ojcem dziecka, czy nie. Podobnie, jeśli dziecko urodziło się w ciągu 300 dni od rozwodu były mąż traktowany jest jako domniemany ojciec.

Badania DNA — sposób na ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa

Badania DNA w celu ustalenia, lub zaprzeczenia ojcostwa są jednym z najskuteczniejszych i najczęściej stosowanych sposobów potwierdzenia biologicznego pokrewieństwa. Takie badania polegają na porównaniu materiału genetycznego dziecka i domniemanego rodzica, co pozwala na jednoznaczne ustalenie, czy istnieje pokrewieństwo, czy też nie. Choć jest najbardziej wiarygodnym narzędziem w takich sprawach, mogą wystąpić sytuacje, w których jedna ze stron nie wyraża zgody na jego przeprowadzenie.

Sąd może nakazać przeprowadzenie takiego badania, jeśli uzna, że jest to konieczne do rozstrzygnięcia sprawy — zobowiązać osoby do poddania się badaniu genetycznemu, nawet jeśli jedna z osób nie wyraża na to zgody. W takim przypadku odmowa poddania się badaniu może zostać uznana przez sąd za dowód w sprawie, a jej skutki mogą być negatywne dla osoby, która odmawia.

Przesyłanie alimentów. O czym trzeba pamiętać?Małgorzata Łaziuk

Jeśli chodzi o wykonanie badania DNA samodzielnie, w laboratoriach można zlecić wykonanie tzw. testu ojcostwa na własny użytek, czyli tzw. testy prywatne. Te badania są dostępne bez konieczności angażowania sądu i mogą być wykonane w domu, poprzez pobranie próbek np. śliny. Wyniki takich testów nie mają jednak mocy prawnej, co oznacza, że nie mogą być wykorzystane jako dowód w sprawie sądowej (można za to uznać je za dowód wstępny). Testy prywatne są wykorzystywane głównie do uzyskania informacji na temat ojcostwa, ale nie stanowią podstawy do zmian w rejestrze stanu cywilnego ani do podejmowania decyzji sądowych.

Jeśli badanie DNA jest wymagane w ramach postępowania, to jedynym właściwym rozwiązaniem jest skorzystanie z testów sądowych, które są przeprowadzane przez akredytowane laboratoria, a wyniki mogą stanowić wiarygodny dowód w sprawie. Tylko w takim przypadku można mieć pewność, że wyniki badania będą miały moc prawną i będą wiążące dla sądu.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.