Czy będą zmiany w ustawie o Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań w 2021 r.?

• Jan Wróblewski
• /
• 10 lutego 2021

Czym jest narodowy spis powszechny?

Narodowy spis powszechny to badanie, które na terenie Polski jest realizowane co 10 lat. Spis dostarcza wielu instytucjom rzetelne informacje o stanie i strukturze demograficzno-społecznej oraz ekonomicznej naszego kraju. Do wspomnianych instytucji należą:

• administracja publiczna,

• organy rządowe, 

• instytucje naukowe i badawcze,

• ośrodki analityczne, 

• szkoły wyższe, 

• media, 

• osoby prywatne.

Ponadto obowiązek przeprowadzenia spisu powszechnego jest jednym z międzynarodowych zobowiązań Polski. Tak jak w Polsce, tak i na całym świecie, spisy ludności i mieszkań są podstawowym sposobem i narzędziem gromadzenia informacji o:

• sytuacji demograficznej, 

• sytuacji społecznej, 

• sytuacji ekonomicznej,

• zasobach mieszkaniowych danego kraju. 

Jaki jest cel projektowanej ustawy?

Projekt ustawy ma pozwolić na efektywne przeprowadzenie NSP 2021, w obecnych warunkach epidemiologicznych. Proponowane rozwiązania dotyczą zmian w ustawie z dnia 9 sierpnia 2019 r. o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r.

Jakie są najważniejsze cele NSP 2021?

Najważniejsze cele NSP 2021 to: 

• zaspokojenie potrzeb informacyjnych kraju, 

• dostarczenie informacji na poziomie jednostek podstawowego podziału administracyjnego kraju,

• uzyskanie charakterystyki zmian (od ostatniego spisu w 2011 roku) dotyczących liczb i struktur demograficzno-społecznych ludności, gospodarstw domowych i rodzin zamieszkujących lub przebywających w Polsce, rozmiarów i kierunków mobilności ludności, aktywności ekonomicznej, rozmiarów i jakości zasobów mieszkaniowych, oraz ich efektywnego wykorzystania,

• zebranie informacji niezbędnych do realizacji zobowiązań międzynarodowych m.in. wobec Unii Europejskiej i ONZ. 

Kto zostanie objęty NSP?

Z informacji podanych przez GUS, wynika, że NSP 2021 zostaną objęte: 

• osoby fizyczne stale zamieszkałe i czasowo przebywające w mieszkaniach, budynkach i innych pomieszczeniach niebędących mieszkaniami;

• osoby fizyczne niemające miejsca zamieszkania; 

• mieszkania, budynki, obiekty zbiorowego zakwaterowania oraz zamieszkane pomieszczenia niebędące mieszkaniami.

Warto pamiętać, że zgodnie z ustawą o NSP, dane od osób fizycznych będą zbierane głównie metodą obowiązkowego samospisu internetowego, która polega na udzieleniu odpowiedzi za pośrednictwem interaktywnej aplikacji. Aplikacja jest dostępna na stronie internetowej GUS. W sytuacji gdy osoby fizyczne nie będą mogły dokonać samospisu internetowego, dane od nich zostaną zebrane metodą wywiadu bezpośredniego lub metodą wywiadu telefonicznego. 

Kto kieruje pracami spisowymi?

Pracami kieruje Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, pełniący funkcję Generalnego Komisarza Spisowego. W przypadku terenu województwa funkcję wojewódzkiego komisarza spisowego pełni wojewoda, który kieruje pracami spisowymi. Zastępcą wojewódzkiego komisarza spisowego jest właściwy (względem miejsca) dyrektor urzędu statystycznego. Na terenie gminy pracami spisowymi kieruje wójt (burmistrz, prezydent miasta) jako gminny komisarz spisowy. 

Jaki jest cel zmian w ustawie o NSP?

Celem zmian w ustawie o NSP jest:

• wydłużenie czasu trwania NSP 2021 o trzy miesiące (spis powszechny będzie trwał do dnia 30 września 2021 r.). Pierwotnie planowano, że potrwa do dnia 30 czerwca 2021 r.

• odpowiednie przesunięcie okresu, w którym przeprowadzane będą badania kontrolne i badania uzupełniające; 

• ujednolicenie stawki wynagrodzenia albo dodatku spisowego dla rachmistrzów spisowych, bez względu na metodę zbierania (wywiad bezpośredni albo wywiad telefoniczny) przez nich danych w ramach NSP 2021; 

• stworzenie ustawowych rozwiązań, które umożliwią wydanie nowego rozporządzenia Rady Ministrów określającego szczegółowe warunki i sposób rozpowszechniania zarówno audycji informacyjnych, edukacyjnych, jak i promocyjnych mających na celu popularyzację spisu;

•  zmodyfikowanie lub uchylenie niektórych przepisów na podstawie doświadczeń zdobytych w czasie przeprowadzania pierwszego i drugiego spisu próbnego przed NSP 2021 oraz w czasie przeprowadzania Powszechnego Spisu Rolnego w 2020 r.

• dostosowanie szeregu przepisów ustawy o NSP do ww. zmian.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.