Formalności po śmierci bliskiej osoby. Co warto wiedzieć?
Strata bliskiej osoby to wyjątkowo trudny czas, wymagający nie tylko emocjonalnego wsparcia, ale również zmierzenia się z licznymi formalnościami. Przewodnik przygotowany przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) kompleksowo objaśnia kroki, które należy podjąć, aby uporządkować sprawy urzędowe i majątkowe po śmierci kogoś bliskiego. Przedstawia on pełną ścieżkę formalną, obejmującą zarówno podstawowe czynności, jak i bardziej złożone procedury związane ze spadkiem, świadczeniami oraz rozwiązaniem umów.

- Joanna Gościńska
- /
- 31 października 2024
Uzyskanie karty zgonu i aktu zgonu oraz organizacja pochówku
Pierwszym dokumentem niezbędnym do załatwienia formalności jest karta zgonu, wystawiana przez lekarza lub ratownika medycznego. Dokument ten stanowi podstawę do wydania aktu zgonu w Urzędzie Stanu Cywilnego (USC). Na jego podstawie USC dokonuje rejestracji zgonu oraz wydaje skrócony odpis aktu zgonu, co jest konieczne m.in. do uzyskania zasiłku pogrzebowego z ZUS oraz przyznania urlopu okolicznościowego dla osoby organizującej pogrzeb. Obowiązkiem najbliższych jest zgłoszenie zgonu w USC do trzech dni od wystawienia karty zgonu.
Kolejnym etapem jest organizacja miejsca pochówku. Wymaga to podpisania umowy z administracją cmentarza, która obejmuje opłatę na 20 lat dla grobów ziemnych lub 99 lat dla grobowców. Warto zwrócić uwagę na fakt, że prawo do grobu ma specyficzny charakter i obejmuje zarówno prawo majątkowe, jak i osobiste, co oznacza, że po pierwszym pochówku prawo do zarządzania grobem jest ograniczone i wymaga uzgodnień z najbliższą rodziną pochowanych.
Zasiłek pogrzebowy i inne świadczenia
Bliscy osoby zmarłej mogą ubiegać się o zasiłek pogrzebowy w ZUS, który jest przyznawany osobom lub instytucjom pokrywającym koszty pogrzebu. Wniosek o zasiłek należy złożyć w ZUS do 12 miesięcy od dnia śmierci lub pochówku. Jeśli osoba zmarła była zatrudniona, przysługuje także odprawa pośmiertna, której wysokość zależy od stażu pracy. Ponadto wdowiec lub wdowa oraz dzieci mogą otrzymać rentę rodzinną, jeśli zmarły był uprawniony do emerytury lub renty.
Rozpoczęcie procedury spadkowej jest kluczowe dla uporządkowania kwestii majątkowych po zmarłym. W zależności od sytuacji spadkobiercy mogą przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza (tj. z ograniczoną odpowiedzialnością za długi) lub go odrzucić. Ważnym aspektem jest również tzw. zachowek, czyli uprawnienie bliskich krewnych pominiętych w testamencie do części spadku, którą otrzymaliby w ramach dziedziczenia ustawowego.
Zamknięcie zobowiązań i umów
Po śmierci bliskiego należy zgłosić jego odejście wszelkim instytucjom, z którymi miał on podpisane umowy, takim jak banki, dostawcy mediów, operatorzy telekomunikacyjni oraz ubezpieczyciele. Dzięki przedłożeniu aktu zgonu możliwe jest zamknięcie konta bankowego oraz innych usług. Pieniądze zgromadzone na koncie mogą zostać wypłacone przez spadkobierców na podstawie tytułu prawnego do spadku, natomiast kredyty czy pożyczki wejdą w skład spadku i będą wymagały spłaty przez spadkobierców.
Przewodnik UOKiK rekomenduje również przygotowanie tzw. „koperty na wszelki wypadek”. Zawierać ona powinna kluczowe dokumenty i informacje, takie jak dane kontaktowe bliskich, informacje o posiadanych kontach, polisy ubezpieczeniowe oraz testament. Taka koperta, pozostawiona w rękach zaufanej osoby, może znacząco ułatwić bliskim uporządkowanie spraw po śmierci.
Przewodnik UOKiK stanowi praktyczne kompendium wiedzy, które pozwala zrozumieć złożony proces formalności po stracie bliskiej osoby.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z
informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci
się
artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej
masz
szybkie linki do udostępnień.