Jakie prawa i obowiązki mają więźniowie?

Jakie obowiązki ma więzień?

Zgodnie z przepisami Kodeksu Karnego Wykonawczego, osoba skazana ma obowiązek przestrzegania określonych zasad i procedur odbywania kary w zakładzie karnym. Obejmuje to respektowanie zarządzeń przełożonych oraz innych uprawnionych osób. Artykuł 116 tego Kodeksu przedstawia listę obowiązków skazanego, włączając w to:

• odpowiednie zachowanie,
• dbałość o higienę osobistą oraz czystość pomieszczeń, gdzie przebywa,
• poddawanie się badaniom, leczeniu, zabiegom medycznym i rehabilitacji zgodnie z przepisami; jeśli sędzia penitencjarny zalecił badania psychologiczne lub psychiatryczne, skazany musi również dostarczać informacji badającym o swoim stanie zdrowia, chorobach i urazach oraz swojej przeszłości życiowej, 
• wykonywanie pracy, jeżeli przepisy szczególne, także wynikające z prawa międzynarodowego, nie przewidują zwolnienia od tego obowiązku, oraz wykonywanie prac porządkowych w obrębie zakładu karnego,
• odpowiedzialność za mienie zakładu karnego oraz miejsca, gdzie jest zatrudniony,
• poddawanie się procedurom identyfikacyjnym.

Skazany jest zobowiązany do posłuszeństwa wobec swoich przełożonych i innych osób z prawem wydawania poleceń — chodzi o pracowników i funkcjonariuszy zakładu karnego, w którym skazany jest osadzony, a także osoby nadzorujące jego pracę lub inne zajęcia.

Przestępstwa o których nie wiedziałeś — ciekawe przykładyMałgorzata Łaziuk

Skazany powinien być świadomy, że zarówno on, jak i pomieszczenia, w których przebywa, mogą być poddane kontroli w każdym momencie. Musi podporządkować się tym procedurom, które są stosowane wyłącznie w sytuacjach uzasadnionych względami bezpieczeństwa lub porządku. Kontroli podlegają także cele i inne pomieszczenia, w których skazany przebywa, oraz przedmioty, które posiada lub które są mu przekazywane. Oględziny ciała i sprawdzenie odzieży, bielizny oraz obuwia przeprowadza się w prywatnych pomieszczeniach przez przedstawiciela tej samej płci, bez obecności osób płci przeciwnej. Tego rodzaju kontrole mogą być przeprowadzane w dowolnym momencie. W sytuacjach uzasadnionych można naruszyć plomby gwarancyjne oraz uszkodzić kontrolowane przedmioty w minimalnym stopniu.  W trosce o zdrowie skazanego oraz jego bezpieczeństwo, może być konieczne monitorowanie zachowania osoby skazanej. To może mieć miejsce, zwłaszcza gdy zachodzi ryzyko próby samobójczej przez skazanego.

Jakie prawa ma więzień?

Każdej osobie, nawet tej pozbawionej wolności, przysługują prawa człowieka. Więźniowie są szczególnie narażeni na łamanie tych praw. Kodeks karny określa następujące, przykładowe prawa osadzonych w zakładzie karnym:

• prawo do odpowiedniego wyżywienia, odzieży, warunków bytowych, pomieszczeń oraz świadczeń zdrowotnych i odpowiednich warunków higieny,
• do utrzymywania kontaktów z rodziną i innymi osobami bliskimi przez widzenia, korespondencję, rozmowy telefoniczne, paczki, przekazy pieniężne,
• skazany ma prawo posiadać w celi m.in. dokumenty związane z postępowaniem, żywność do 6 kg, wyroby tytoniowe, środki higieny osobistej, przedmioty osobiste, zegarek, listy, fotografie, książki, prasę, gry, a także telewizor, komputer, radio, o ile nie stwierdzi się naruszenia zasad porządku i bezpieczeństwa,
• korzystania z wolności religijnej — więzień ma prawo praktykować wiarę w warunkach zakładu karnego poprzez udział w obrzędach przeprowadzanych przez zakład w dni świąteczne, odsłuchiwanie mszy przez telewizję, radio, a także spowiedź i osobistych widzeń z duchownym,
• otrzymywania wynagrodzenia za wykonywaną pracę oraz do ubezpieczenia społecznego, a także pomocy w uzyskaniu świadczeń inwalidzkich,
• kształcenia i samokształcenia oraz wykonywania twórczości własnej, osadzony za zgodą dyrektora zakładu karnego ma również prawo do sprzedaży wykonanych przez siebie przedmiotów,
• korzystania z książek, prasy, a także urządzeń — telewizji, radia, 
• udziału w zajęciach kulturalno-oświatowych i sportowych,
• kontaktowania się z obrońcą, pełnomocnikiem, właściwym kuratorem sądowym lub wybranym przedstawicielem (wybrana osoba godna zaufania, przedstawiciel stowarzyszenia, fundacji, organizacji lub instytucji których celem działania jest uczestnictwo w wykonywaniu orzeczeń i pomoc w społecznej readaptacji skazanych),
• zapoznawania się z opiniami sporządzonymi przez administrację zakładu karnego, stanowiącymi podstawę podejmowania wobec niego decyzji,
• składania wniosków, skarg i próśb organowi właściwemu do ich rozpatrzenia oraz przedstawiania ich, w nieobecności innych osób, administracji zakładu karnego, kierownikom jednostek organizacyjnych Służby Więziennej, sędziemu penitencjarnemu, prokuratorowi i Rzecznikowi Praw Obywatelskich.

Korzystanie przez skazanego z przysługujących mu praw powinno następować w sposób nienaruszający praw innych osób oraz niezakłócający ustalonego w zakładzie karnym porządku.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.