Jakie są konsekwencje nieważnych głosów w wyborach?

Głos ważny, głos nieważny

Jako ważny głos określa się postawienie znaku “X” w obrębie kratki przy nazwisku jednego kandydata na karcie wyborczej. Przy ocenie, czy głos na karcie wyborczej jest ważny, czy nieważny, Państwowa Komisja Wyborcza stosuje poniższe wytyczne:

• w przypadkach niejednoznacznych, przyjmuje się, że znak "X" umieszczony w kratce obejmuje przynajmniej dwie linie, które przecinają się wewnątrz kratki,
• ocenę, czy umieszczony znak jest zgodny z definicją "X" według Kodeksu Wyborczego oraz, czy znajduje się wewnątrz kratki, podejmuje komisja wyborcza, 
• wszelkie oznaczenia, przekreślenia, czy też inne zaznaczenia, w tym również "X" umieszczone przez wyborcę poza przeznaczoną kratką, są traktowane jako adnotacje, które nie wpływają na ważność oddanego głosu, 
• wszelkie inne znaki niż "X", czyli takie, które nie tworzą co najmniej dwóch linii przecinających się w obrębie kratki, umieszczone wewnątrz kratki, również nie mają wpływu na ważność oddanego głosu. 

Za głos nieważny uznaje się również wrzucenie do urny pustej karty do głosowania. 

Decyzję o ważności oddanego głosu na karcie do głosowania podejmuje wyłącznie lokalna komisja wyborcza ds. ustalania wyników głosowania.

Nieważny głos — zamierzone działanie, czy pomyłka? 

Statystyki z lat 2001 — 2010 jasno pokazują, że najwięcej nieważnych głosów jest oddawanych podczas wyborów do sejmików wojewódzkich, rad powiatu i rad gmin. Najczęściej nieważny głos był wówczas definiowany jako oddanie pustej karty do głosowania. Rekordowy odsetek nieważnych głosów przy okazji wyborów samorządowych wystąpił w 2014 r. — prawie co 5. głos był nieważny. Nie są znane dokładne przyczyny takiego obrotu spraw. Eksperci podkreślają, że w 2014 roku wyborcy mogli być zdezorientowani przez książeczki do głosowania, w których każda strona była przypisana do innego komitetu wyborczego. Konieczne było wybranie jednej osoby spośród wszystkich kandydatów wymienionych na broszurze. Niektórzy wyborcy, kierując się zasadą "jedna karta — jeden krzyżyk", mogli umieszczać znaki na każdej stronie, co niestety skutkowało nieważnym głosem. Ponadto przyczyną oddawania nieważnych głosów jest niewiedza. Wskazał na to prezes Instytutu Spraw Publicznych Jacek Kucharczyk — Ludzie idąc do wyborów nie mają świadomości, że w ogóle coś takiego będą wybierać (sejmiki wojewódzkie -red). I oddają puste głosy, bo dostają nagle kartkę z wyborami do instytucji, o której nie mają zielonego pojęcia.

Kto ma prawo wyborcze w Polsce?Jakub Stasak

Dużo lepiej wygląda sytuacja z wyborami parlamentarnymi i prezydenckimi, gdzie odsetek głosów nieważnych jest niski — odpowiednio w ostatnich wyborach 2,55% i 0,3%. Prawdopodobnie wynika to z faktu, że wybory te są prostsze pod tym względem, że wybór jest między kilkoma kandydatami, a co za tym idzie, jest niższe ryzyko popełnienia błędu. 

Ponadto część wyborców celowo oddaje nieważne głosy, aby zamanifestować swoją niechęć do kandydatów i pokazać, że obecny system polityczny im nie odpowiada. 

Nieważne głosy — konsekwencje

Wysoki odsetek nieważnych głosów budzi kontrowersje. Jeśli nieważny głos został oddany przez pomyłkę, jest to niepokojące, ponieważ zgodnie z konstytucją każdy obywatel powinien mieć taką samą szansę oddania ważnego głosu, bez względu na swoje wykształcenie, czy poziom inteligencji. Nie można dopuścić do sytuacji, w której osoby mające problem ze zrozumieniem instrukcji nie mają wpływu na wynik wyborów. 

-To jest zadanie osób organizujących wybory, żeby je zorganizować w ten sposób, by każdy głos liczył się tak samo — wskazał prof. Słomczyński, współautor książki “Każdy głos się liczy. Wędrówka przez krainę wyborów”.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.