Kto ma prawo wyborcze w Polsce?

• Jakub Stasak
• /
• 14 kwietnia 2023

Czynne prawo wyborcze

Zgodnie z artykułem 62. ustawy zasadniczej, czynne prawo wyborcze, polegające na możliwości udziału w referendach, a także wybieraniu prezydenta, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, przysługuje każdemu, kto:

Wybory 2023. Kiedy samorządowe, kiedy parlamentarne?Damian Jemioło

• posiada polskie obywatelstwo,

• najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat,

• posiada pełnię praw publicznych i wyborczych,

• nie jest ubezwłasnowolniony (na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu).

Bierne prawo wyborcze

Bierne prawo wyborcze (prawo do bycia wybranym), podobnie jak prawo czynne, przysługuje obywatelom polskim, niebędącym osobami ubezwłasnowolnionymi i legitymującym się pełnią praw publicznych oraz wyborczych.

Zasadniczą różnicą są jednak granice wieku pozwalające zostać kandydatem do objęcia danej funkcji.

Wynoszą one odpowiednio:

• 18 lat – wybory do rad gmin, powiatów i sejmików wojewódzkich,

• 21 lat – wybory do Parlamentu Europejskiego,

• 21 lat – wybory do Sejmu,

• 25 lat – wybory na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta,

• 30 lat – wybory do Senatu,

• 35 lat – wybory na prezydenta państwa.

We wszystkich powyższych przypadkach, możliwość kandydowania wyklucza skazanie potencjalnego kandydata prawomocnym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności za przestępstwa umyślne ścigane z urzędu lub umyślne przestępstwa skarbowe oraz orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa wybieralności.

Jak zostać członkiem obwodowej komisji wyborczej?Jakub Stasak

Artykuł 11. ustawy z dnia 5 stycznia 2011 roku – Kodeks wyborczy, w części odwołującej się do wyborów do Parlamentu Europejskiego stanowi ponadto, że osoba chcąca ubiegać się o mandat, musi od co najmniej pięciu lat stale zamieszkiwać w Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Co ciekawe, z wymogiem stałego zamieszkania na terenie danej gminy wiąże się również bierne prawo wyborcze do rady tej gminy, jest to jednak wymóg, który nie dotyczy kandydatów na wójta, niemniej, nie mogą się oni ubiegać o to stanowisko w więcej niż jednej gminie podczas tych samych wyborów.

Udział cudzoziemca w wyborach – w jakich wypadkach jest możliwy?

Choć przywoływany na wstępie 62. artykuł Konstytucji, jako podstawowe kryterium przyznania praw wyborczych, określa posiadanie polskiego obywatelstwa, to wraz z wejściem Polski do Unii Europejskiej (1 maja 2004 roku) niektóre przepisy prawa krajowego musiały zostać dostosowane do obowiązujących na terenie całej wspólnoty traktatów i dyrektyw.

Czy Ukrainiec będzie mógł głosować w polskich wyborach?Jakub Stasak

W omawianym kontekście kluczowe znaczenie ma dokument z 19 grudnia 1994 roku, nakładający na państwa członkowskie UE obowiązek umożliwienia mieszkającym na ich terenie na stałe obywatelom innych państw unijnych oddania głosu w wyborach do organów władzy lokalnej oraz Parlamentu Europejskiego.

Zalecenie powyższe zostało oczywiście spełnione, a stosowny przepis zawarty w 10. artykule Kodeksu wyborczego. 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.