Czy prawo nakłada jakieś obowiązki na dzieci?

„Dziecko chce być dobre. Jeśli nie umie – naucz. Jeśli nie wie – wytłumacz. Jeśli nie może – pomóż” – apelował Janusz Korczak. Proces, którego sedno zamyka się w powyższym zdaniu, jest żmudny i czasochłonny, a klucz do przeprowadzenia go z sukcesem, to uświadamianie dzieciom, że oprócz praw mają także obowiązki. Część z nich stanowi wyłącznie kwestię dobrego wychowania, niektóre są jednak regulowane na poziomie prawnym.

Czy prawo nakłada jakieś obowiązki na dzieci?
  • Jakub Stasak
  • /
  • 17 kwietnia 2023

Nauka przede wszystkim

Jest to obowiązek, wynikający bezpośrednio z konstytucyjnego prawa, zawartego w artykule 70. ustawy zasadniczej:

„Każdy ma prawo do nauki. Nauka do 18 roku życia jest obowiązkowa. Sposób wykonywania obowiązku szkolnego określa ustawa”.

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. — Prawo oświatowe (z późniejszymi zmianami), bo o niej mowa, stanowi, że obowiązek szkolny rozpoczyna się wraz z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, trwając aż do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18. roku życia.

Nasze działania koncentrują się wokół dzieciNasze działania koncentrują się wokół dzieciRafał Stępniewski

Od reguły tej istnieją również przewidziane prawem odstępstwa, artykuł 36. cytowanego aktu prawnego przewiduje bowiem możliwość rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej przez dziecko, kończące w danym roku kalendarzowym 6 lat, bądź odroczenie tego obowiązku maksymalnie o rok.

Obie procedury inicjuje złożenie przez rodziców dziecka stosownego wniosku.

Właśnie na rodzicach spoczywa główny obowiązek dopilnowania tego, aby ich pociechy spełniały ciążącą na nich powinność w sposób należyty.

Jeśli uczeń opuścił w danym miesiącu ponad połowę zajęć, a nieobecności te nie zostały usprawiedliwione, interweniować powinien dyrektor szkoły.

W pierwszej kolejności wysyła on do rodziców lub prawnych opiekunów dziecka pismo, informujące o zaistniałej sytuacji i wzywające do wykonania obowiązku pod groźbą skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego.

Organem egzekucyjnym jest właściwy urząd gminy, uprawniony do nałożenia na rodziców ucznia grzywny, której maksymalna jednorazowa wysokość wynosi 10.000 złotych.

Kontakty z rodzicem/ babcią — ustalenieKontakty z rodzicem/ babcią — ustalenieMałgorzata Łaziuk

Jeśli środki te nie przynoszą rezultatów, grzywna może być nakładana wielokrotnie do łącznej kwoty nieprzekraczającej 50 tysięcy złotych.

Co istotne, niezapłacone grzywny podlegają umorzeniu z chwilą ponownego spełnienia obowiązku.

Pomoc we wspólnym gospodarstwie

Artykuł 91. ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. — Kodeks rodzinny i opiekuńczy w swoim 2 paragrafie stanowi, iż:

„Dziecko, które pozostaje na utrzymaniu rodziców i mieszka u nich, jest obowiązane pomagać im we wspólnym gospodarstwie”.

Nakładając na dziecko obowiązki domowe, rodzice powinni mieć jednak na uwadze dostosowanie ich do wieku potomka i jego umiejętności, dbając jednocześnie o to, by nie kolidowały z zajęciami szkolnymi i czasem wolnym.

Świadczenia na dzieci — czy komornik może je zająć?Świadczenia na dzieci — czy komornik może je zająć?Małgorzata Łaziuk

Od indywidualnych preferencji rodziców zależą ewentualne formy nagradzania dzieci za wywiązanie się ze zleconych zadań, analizując omawiany przepis, z łatwością można jednak dojść do wniosku, że pod pojęciem „pomocy” rozumiana jest tu pomoc bezinteresowna, której dziecko nie powinno uzależniać od korzyści materialnych.

Z regulacji  powyższej wynika wprost, że zobowiązanie dziecka do pomocy we wspólnym gospodarstwie wygasa wraz z jego usamodzielnieniem się.

Posłuszeństwo wobec rodziców

Jest to obowiązek, o którym mówi artykuł 95. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

„Dziecko pozostające pod władzą rodzicielską winno rodzicom posłuszeństwo, a w sprawach, w których może samodzielnie podejmować decyzje i składać oświadczenia woli, powinno wysłuchać opinii i zaleceń rodziców formułowanych dla jego dobra”.

W toku wypełniania tego nakazu rodzic może oczekiwać od dziecka dwóch rodzajów postaw, są to postawy działania lub też zaniechania.

Dane osobowe dziecka w sieci. Jak się zabezpieczyć?Dane osobowe dziecka w sieci. Jak się zabezpieczyć?Michał Górecki

Warto zauważyć ponadto, że norma niniejsza nie wskazuje wprost konkretnych wzorców zachowania, pozostawiając tym samym kwestię właściwego ukierunkowania dziecka w gestii opiekunów.

Zawarte w treści artykułu zobowiązanie do wysłuchania opinii i zaleceń rodziców powinno odbywać się przy jednoczesnym poszanowaniu prawa dziecka do podejmowania decyzji zgodnych z własną wolą i przekonaniami oraz wyrażania siebie. 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.

Security Magazine

Czy ten artykuł był przydatny?

Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Zapisz się na newsletter, a raz na jakiś czas wyślemy Ci powiadomienie o najważniejszych tematach. Dla subskrybentów newslettera przygotowujemy specjalne wydarzenia np. webinaria. Nie pożałujesz!