Kogo nie można zwolnić z pracy?

Pracownicy w trakcie choroby 

Zgodnie z prawem nie można zwolnić pracownika, który przebywa na zwolnieniu lekarskim. Ochrona ta jednak ma charakter czasowy i obowiązuje do czasu, gdy pracodawca zyskuje uprawnienia do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia:

• jeżeli pracownik zatrudniony jest krócej niż 6 miesięcy, można rozwiązać jego umowę bez wypowiedzenia po 3 miesiącach choroby,
• jeżeli pracownik jest zatrudniony dłużej niż 6 miesięcy, ma chorobę zawodową lub choruje w wyniku wypadku przy pracy, można rozwiązać jego umowę bez wypowiedzenia po zakończeniu okresu zasiłkowego (182 dni lub 270 dni w przypadku gruźlicy) i ewentualnych pobraniu przez pierwsze trzy miesiące świadczenia rehabilitacyjnego.

Zwolnienia grupowe. Jak działają i kiedy trzeba zatrudnić zwolnionego wcześniej pracownika?Mikołaj Frączak

Ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę nie obejmuje zwolnień dyscyplinarnych. Jeżeli okaże się, że pracownik niewłaściwie wykorzystuje zwolnienie lekarskie, jest to podstawa do rozwiązania z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia. Ochrona pracownika przed wypowiedzeniem jego umowy w trakcie choroby nie obowiązuje również, gdy pracodawca ogłosił upadłość lub likwiduje swoją firmę.

Pracownicy w trakcie urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności 

Umowa o pracę nie może zostać rozwiązana za wypowiedzeniem, jeżeli pracownik przebywa na urlopie (w tym również na urlopie bezpłatnym) lub jest nieobecny w pracy z powodu innego usprawiedliwionego powodu. Pracodawca ma prawo jednak wypowiedzieć umowę, gdy pracownik przebywa na urlopie, gdy:

• pracodawca ogłasza upadłość lub likwiduje firmę,
• urlop trwa dłużej niż 3 miesiące, a pracodawca przeprowadza zwolnienia grupowe lub indywidualne (pod warunkiem braku sprzeciwu zakładowej organizacji związkowej).

Pracownicy w wieku przedemerytalnym 

Pracownicy, którzy są blisko osiągnięcia wieku emerytalnego, czyli:

• kobiety — gdy skończyły 56 lat,
• mężczyźni — gdy skończyli 61 lat

są chronieni przed rozwiązaniem umowy o pracę za wypowiedzeniem. Pracodawca ma prawo do rozwiązania umowy o pracę takiego pracownika bez wypowiedzenia, czyli z winy pracownika. 

Rozróżnia się dwa rodzaje wieku emerytalnego:

• normalny — 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn,
• obniżony — przysługujący określonym grupom zawodowym, np. górnikom. 

Ochrona przed wypowiedzeniem obowiązuje pracowników w obu przypadkach. Pracownik nabywa tę ochronę pod warunkiem, że okres jego zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury po osiągnięciu wieku emerytalnego. Obecnie obowiązujące przepisy umożliwiają uzyskanie prawa do emerytury dla każdego, kto przepracował przynajmniej jeden dzień na podstawie stosunku pracy, w którym były odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne.

Ochrona nie obowiązuje, gdy pracownik uzyska prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy — nie będzie miał znaczenia fakt, czy prawo do renty zostanie przyznane przed okresem ochronnym, czy w jego trakcie. Pracownik nie będzie też chroniony przed wypowiedzeniem, jeśli pracodawca ogłosi upadłość, otworzy postępowanie sanacyjne lub firma zostanie zlikwidowana. 

Działacze związkowi

W przypadku zaangażowania pracownika w działalność związkową, istnieją przepisy zapewniające ochronę przed rozwiązaniem umów o pracę dla niektórych członków związków zawodowych. Jednak taka ochrona nie obejmuje każdej osoby, która dołącza do organizacji związkowej lub angażuje się w jej działania. Jest ona skierowana tylko do określonych aktywistów:

• członków organizacji związkowej wyznaczonych przez związek w uchwale zarządu.
• osób, które wykonują pracę zarobkową, są członkami organizacji związkowej i mogą ją reprezentować w kontaktach z pracodawcą.

Pracownice w ciąży

Ciężarnej pracownicy przysługuje ochrona przed:

• wypowiedzeniem umowy o pracę,
• wypowiedzeniem warunków pracy i płacy,
• rozwiązaniem umowy o pracę.

Ochrona przed rozwiązaniem umowy o pracę pracownicy w ciąży nie obowiązuje w sytuacji, gdy istnieją przyczyny umożliwiające rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika i organizacja związkowa reprezentująca pracownicę wyraziła zgodę na jej zwolnienie lub gdy pracownica została zatrudniona na podstawie umowy o pracę zawartej na okres próbny nieprzekraczający miesiąca. Nie przysługuje również w przypadku ogłoszenia upadłości firmy i jej likwidacji. 

Jeśli pracownica podpisała z pracodawcą umowę o pracę zawartą na czas określony lub na okres próbny przekraczający miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po trzecim miesiącu ciąży, umowa taka zostanie automatycznie przedłużona do dnia porodu. Ochrona przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem umowy przysługuje od czasu stwierdzenia ciąży poprzez zaświadczenie lekarskie. 

Jeśli pracodawca, nie wiedząc o ciąży pracownicy wręczy jej oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę, a pracownica w trakcie okresu wypowiedzenia przedstawi zaświadczenie o stanie ciąży, obowiązkiem pracodawcy jest wycofać oświadczenie. 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.