Mobbing w miejscu pracy. Jakie są jego przejawy?

Co to jest mobbing?

To rodzaj przemocy psychologicznej, która występuje w miejscu pracy lub w innych środowiskach społecznych. Polega na systematycznym i długotrwałym zastraszaniu, poniżaniu, upokarzaniu, wykluczaniu lub wyśmiewaniu jednej osoby przez inną, lub grupę osób. Ofiara takich działań jest narażona na ciągłe stresujące sytuacje, mające na celu zniszczenie poczucia własnej wartości, godności i pewności siebie.

Może przybierać różne formy, takie jak obraźliwe uwagi, szykany, plotki, pomawianie, ignorowanie, zniechęcanie do pracy, czy też przydzielanie zadań ponad siły. Często ma charakter ukryty i subtelny, co utrudnia jego wykrycie.

Skutki są poważne zarówno dla ofiary, jak i dla organizacji. Osoba będąca celem może doświadczać problemów zdrowotnych takich jak stany depresyjne, lęki, bezsenność, problemy trawienne czy zaburzenia psychiczne. W skrajnych przypadkach może prowadzić do samobójstwa. Z kolei dla organizacji mobbing może prowadzić do obniżenia wydajności, wysokiego wskaźnika absencji chorobowej, niechęci do pracy, konfliktów między pracownikami, a także — utraty dobrego wizerunku firmy.

Jakie są przejawy w miejscu pracy?

Mogą być one różnorodne, obejmują zarówno działania jawne, jak i subtelne, które mają na celu zastraszenie, poniżenie, izolację lub szkodzenie psychiczne, emocjonalne danej osoby. Mogą to być na przykład:

• Obraźliwe i poniżające uwagi: wyśmiewanie, obraźliwe komentarze, używanie wulgarnego języka, krytyka i upokarzanie publicznie mają na celu zdeprecjonowanie ofiary i obniżenie jej poczucia własnej wartości;
• Izolacja społeczna: wykluczanie danej osoby z życia towarzyskiego i zawodowego, ignorowanie jej w grupie lub świadome odseparowanie od kontaktów społecznych może prowadzić do poczucia osamotnienia i alienacji;
• Przydzielanie zbędnych lub niemożliwych do realizacji zadań: celowe obarczanie ofiary zadaniami, których celem jest doprowadzenie do niepowodzeń i poczucia bezradności;
• Agresja i groźby: bezpośrednie lub pośrednie groźby wobec danej osoby, zarówno w formie słownej, jak i fizycznej, mające znamiona zastraszenia, wywołujące załamanie psychiczne;
• Wykluczanie z projektów lub awansów: celowe wykluczanie ofiary z ciekawych projektów, szkoleń czy możliwości awansu w celu zahamowania rozwoju zawodowego.
• Nadmierna kontrola i nadzór: stałe nadzorowanie, krytyczne obserwowanie i kontrolowanie działań danej osoby w sposób wykraczający poza normy zawodowe;
• Szerzenie plotek i dezinformacji: rozpowszechnianie nieprawdziwych informacji na temat danej osoby, aby zdyskredytować jej reputację, wywołać nieufność wśród współpracowników;
• Umieszczanie obraźliwych notatek czy obrazków: wstawianie w Internecie (np. na portalach społecznościowych) lub ustawianie na biurku ofiary może być formą psychologicznego zastraszenia;
• Blokowanie dostępu do informacji: celowe powstrzymywanie danej osoby od dostępu do niezbędnych informacji lub narzędzi pracy może uniemożliwić jej wykonywanie obowiązków;
• Uporczywe krytykowanie i zmieniające się wymagania: stawianie ciągle nowych wymagań i krytykowanie bez względu na wykonywane działania mają na celu zdezorientowanie i zmniejszenie pewności siebie ofiary.

Czy pracodawca może nagrywać rozmowy pracownika i sprawdzać pocztę elektroniczną?Małgorzata Łaziuk

Te zachowania negatywnie wpływają na zdrowie emocjonalne i wydajność pracy osoby dotkniętej mobbingiem. Prowadzą do naruszenia poczucia bezpieczeństwa, utraty motywacji i zaangażowania w pracę oraz tworzenia toksycznej atmosfery. W rezultacie osoba dotknięta mobbingiem może doświadczać stresu, depresji, lęku oraz trudności w relacjach z innymi.

Czy mobbing jest karalny?

Działania mające na celu zastraszenie danej osoby, sprawienie przykrości poprzez upokarzanie, poniżanie może być traktowane jako przestępstwo lub naruszenie przepisów pracy. W Polsce jest to czyn karalny, przewidziane są kary dla osób dopuszczających się tego typu działań, na przykład: 

• Karę grzywny: Osoby uznane za winne mobbingu mogą zostać ukarane finansowo przez sąd. Wysokość grzywny może być uzależniona od ciężkości przewinienia;
• Karę pozbawienia wolności: W niektórych przypadkach, szczególnie jeśli mobbing spowodował poważne szkody zdrowotne lub psychiczne dla ofiary, sprawca mobbingu może zostać skazany na karę pozbawienia wolności do lat dwóch;
• Karę administracyjną: w miejscu pracy lub w kontekście organizacyjnym, osoby dopuszczające się mobbingu mogą być ukarane wewnętrznymi sankcjami, takimi jak zawieszenie, degradacja lub zwolnienie z pracy.

Wylana kawa na laptopie – czy muszę zapłacić za służbowy sprzęt?Mikołaj Frączak

Ważne jest, aby ofiary mobbingu zgłaszały tego typu działania organom odpowiedzialnym za egzekwowanie prawa lub do właściwego działu kadrowego w miejscu pracy. Organizacje powinny podjąć odpowiednie kroki w celu zapobiegania mobbingowi, a także reagować na zgłoszenia ofiar w odpowiedni i profesjonalny sposób. Świadome działanie przeciwko mobbingowi pomaga tworzyć bardziej bezpieczne i szanujące środowisko pracy. Czasem także należy zgłosić sprawę organom ścigania.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.