Na czym polega zatrzymanie obywatelskie?

Prawo i obowiązek zatrzymania sprawcy przestępstwa należą do kompetencji organów ścigania. Kodeks postępowania karnego daje jednak każdemu z nas możliwość dokonania tzw. ujęcia obywatelskiego. W jakich warunkach może do niego dojść? Wyjaśniamy.

Na czym polega zatrzymanie obywatelskie?
  • Jakub Stasak
  • /
  • 17 maja 2024

Czym jest ujęcie obywatelskie?

Ujęcie obywatelskie, określane również jako obywatelskie zatrzymanie, jest czynnością, której zgodnie z artykułem 243. Kodeksu postępowania karnego dokonać może każda osoba, będąca świadkiem przestępstwa.

Co grozi za płacenie znalezioną karta?Co grozi za płacenie znalezioną karta?Katarzyna Leszczak

Według wspomnianego przepisu, aby ujęcie obywatelskie było zgodne z prawem, działanie takie nastąpić musi na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po jego popełnieniu, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się sprawcy lub nie można ustalić jego tożsamości.

Uwaga: Osobę ujętą należy niezwłocznie oddać w ręce Policji.

Ujęcie obywatelskie – kogo może dotyczyć?

Co niezwykle istotne, zatrzymać możemy się tylko głównego sprawcę przestępstwa, ale także jego pomocnika, podżegacza do czynu lub współsprawcę.

Ujęcie obywatelskie prawie zawsze związane jest z użyciem siły fizycznej i naruszeniem nietykalności cielesnej zatrzymanego.

Kradzież a przywłaszczenie — czym się różnią?Kradzież a przywłaszczenie — czym się różnią?Jakub Stasak

Ze stosownego orzecznictwa wynika jednak jasno, że wystąpienie powyższych okoliczności nie czyni podjętych działań niezgodnymi z prawem.

W trakcie zatrzymania obywatelskiego, co do zasady, sprawcy przestępstwa nie chroni obrona konieczna.

Ujęcie obywatelskie – prawo czy obowiązek?

W sytuacji, kiedy jesteśmy świadkami przestępstwa, powinniśmy niezwłocznie powiadomić o tym Policję, przepisy nie nakładają na nas natomiast obowiązku podjęcia próby samodzielnego zatrzymania sprawcy.

Decydując się na przeprowadzenie ujęcia obywatelskiego, musimy mieć ponadto na uwadze fakt, że przetrzymywanie zatrzymanego dłużej niż jest to bezwzględnie konieczne, może spełniać znamiona przestępstwa bezprawnego pozbawienia wolności.

Artykuł 189. Kodeksu karnego stanowi zaś, że:

„Kto pozbawia człowieka wolności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”.

Na odpowiedzialność karną narażany się również, jeśli dokonanie zatrzymania obywatelskiego nastąpiło pomimo braku wystarczających przesłanek do tego rodzaju działania.

Jak zgłosić kradzież tablic rejestracyjnych?Jak zgłosić kradzież tablic rejestracyjnych?Katarzyna Leszczak

Ważne: Ujęcie obywatelskie powinno zostać przeprowadzone w sposób niezagrażający bezpieczeństwu osób trzecich.

Obowiązujące aktualnie przepisy prawa w żaden sposób nie regulują kwestii związanych z odszkodowaniem za ewentualne szkody, poniesione podczas zatrzymania obywatelskiego.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.

Security Magazine

Czy ten artykuł był przydatny?

Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Zapisz się na newsletter, a raz na jakiś czas wyślemy Ci powiadomienie o najważniejszych tematach. Dla subskrybentów newslettera przygotowujemy specjalne wydarzenia np. webinaria. Nie pożałujesz!