Nowelizacja prawa telekomunikacyjnego z korzyścią dla konsumenta

• Rafał Stępniewski
• /
• 13 grudnia 2018

• Celem ustawy jest m.in. wzmocnienie ochrony interesów użytkowników, w sprawach dotyczących świadczenia usług o podwyższonej opłacie.
• Celem ustawy jest też usprawnienie prowadzenia działalności telekomunikacyjnej poprzez zwiększenie stopnia elektronizacji.
• Dzięki nowym przepisom nie będzie rozbieżności interpretacyjnych i po zmianie umowy, która została dokonana przez telefon lub Internet, można od niej odstąpić w ciągu 14 dni.
• Konsument ma prawo wskazać kwotę, do której jest gotowy ponosić wydatki na SMS-y premium — domyślna to 35 zł.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Urząd Komunikacji Elektronicznej już w 2014 r. alarmowały o nieprawidłowościach występujących na rynku. Zwracano uwagę, że konsumenci, którzy zawierają umowy telekomunikacyjne, powinni być tak samo silnie chronieni, jak w przypadku wszystkich innych usług zamawianych przez Internet lub telefon. Przedsiębiorcy z tej branży próbowali natomiast ograniczać do 10 dni prawo odstąpienia od umowy. Pojawiały się też nieprawidłowości dotyczące procedury zawierania umowy z wykorzystaniem telefonu. UOKiK w 2017 r. wydał np. decyzję w sprawie spółki Multimedia Polska. Błędnie informowała ona abonentów, że mogą odstąpić od umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych w czasie krótszym, niż przewiduje prawo, podczas gdy — zgodnie z ustawą o prawach konsumenta — powinni mieć na to 14 dni. Klienci nie dostawali ponadto potwierdzenia warunków proponowanej przez telefon umowy, w związku z czym nie mogli ich zweryfikować przed akceptacją. Przedsiębiorca uniknął kary, gdyż zobowiązał się, że zmieni praktykę i przyzna klientom rekompensaty.

Urząd dostrzegł podobne nieprawidłowości u innych firm — operatorów telefonii komórkowej i kablówek. W toku są postępowania wyjaśniające, dotyczące praktyk T-Mobile, Polkomtel, P4, Orange i UPC oraz postępowanie w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy klientów Vectry.

W związku z występującymi na rynku telekomunikacyjnym nadużyciami, wprowadzono w ustawie zmiany mające na celu wzmocnienie ochrony abonentów przy korzystaniu z usług o podwyższonej opłacie, tzw. premium rate, czyli drogich, dodatkowo płatnych smsów. Ochronę zabezpieczają takie narzędzia, jak:

1. zobowiązanie dostawcy usługi o podwyższonej opłacie do każdorazowego uzyskania zgody abonenta na skorzystanie z takiej usługi, bezpośrednio przed rozpoczęciem jej świadczenia;
2. zobowiązanie dostawcy usług telekomunikacyjnych do umożliwienia abonentowi wskazania w umowie o świadczenie usług telekomunikacyjnych progu kwotowego, do wysokości którego abonent będzie mógł zgodnie ze swoją wolą korzystać z usług o podwyższonej opłacie. Możliwe będzie wskazanie stawki „0”, co oznacza całkowite zablokowanie płatnych usług o podwyższonej opłacie;
3. wskazanie progu domyślnego w wysokości 35 zł w przypadku, gdy abonent nie określił żadnego progu kwotowego;
4. przekroczenie wskazanego lub domyślnego progu kwotowego skutkowało będzie koniecznością poinformowania abonenta o tym fakcie i automatyczną blokadą połączeń na numery o podwyższonej opłacie;
5. wprowadzenie sankcji za naruszenie zasad świadczenia usług o podwyższonej opłacie;
6. uzależnienie możliwości świadczenia usług o podwyższonej opłacie od wpisania ich do rejestru prowadzonego przez Urząd Komunikacji Elektronicznej;
7. zobowiązanie dostawcy usług o podwyższonej opłacie do zamieszczenia informacji o nich na rachunku telefonicznym.

Po wprowadzeniu tych zmian, znikną występujące na rynku nieprawidłowości związane z błędną interpretacją odstąpienia od umowy, w przypadku zmiany jej warunków przez telefon lub Internet. Wynikały one z rozbieżności między prawem telekomunikacyjnym a ustawą o prawach konsumenta. W prawie telekomunikacyjnym był przepis pozwalający odstąpić od umowy w ciągu 10 dni, jeśli firma zaczęła, za zgodą abonenta, wykonywać świadczenia na zmienionych zasadach. Nowelizacja to zmienia. Konsument ma prawo odstąpić od umowy w ciągu 14 dni, nawet jeśli przedsiębiorca uruchomił usługi. Istotne jest także, iż — zgodnie z ustawą o prawach konsumenta — przy zawieraniu lub zmianie umowy przez telefon przedsiębiorca musi potwierdzić konsumentowi warunki oferty na papierze lub trwałym nośniku, zanim ten podejmie definitywną decyzję o związaniu się umową.

Forma dokumentowa umowy

Przypomnijmy, że forma dokumentowa daje możliwość złożenia oświadczenia woli w postaci dokumentu, w sposób umożliwiający ustalenie osoby składającej. Zgodnie z art. 77 Kodeksu cywilnego, dokumentem jest nośnik informacji umożliwiający także zapoznanie się z treścią. Umowa w formie dokumentowej może być więc zawarta np. poprzez sms albo email. W celu zapewniania odpowiedniego poziomu pewności obrotu na rynku telekomunikacyjnym, przewidziano jednakże wymóg utrwalenia i dostarczenia uzgodnionych treści warunków umowy oraz oświadczenia abonenta o związaniu się tymi warunkami na trwałym nośniku.

Trwały nośnik musi gwarantować trwałość i niezmienność zapisanych informacji oraz ich dostępność przez okres potrzebny do realizacji umowy i związanych z nią roszczeń. Trwałym nośnikiem może być np. papier, płyta CD, e-mail, SMS, wewnętrzny serwis abonencki, jeśli spełniają wymienione cechy.

Co to oznacza w praktyce? Wprowadzenie formy dokumentowej zawierania umów o świadczenie publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych (przewidzianej przepisami znowelizowanego Kodeksu cywilnego) oznacza zatem, że umowę będzie można zawrzeć w formie pisemnej, elektronicznej albo dokumentowej. Do tej pory umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych musiały mieć formę pisemną lub elektroniczną (z wykorzystaniem specjalnego formularza). W nowej sytuacji prawnej wystarczy, że konsument zaakceptuje warunki w taki sposób, aby można było go zidentyfikować — np. e-mailem, SMS-em, przez telefon podczas nagrywanej rozmowy. Podpis nie jest już niezbędny. Przy formie dokumentowej przedsiębiorca musi dostarczyć konsumentowi na trwałym nośniku treść umowy oraz oświadczenie abonenta o związaniu się jej warunkami. Formę kontraktu wybiera klient spośród tych, które firma ma w ofercie.

SMS-y premium

Ważne dla konsumenta jest to, że nowelizacja wprowadza zmiany dotyczące usług o podwyższonej opłacie, czyli SMS-ów premium. W ostatnich latach UOKiK otrzymywał liczne skargi od poszkodowanych konsumentów. Nieprawidłowości dotyczyły m.in.:

• oferowania fałszywych bonów na zakupy w markowych sklepach,
• konkursów z nieistniejącymi nagrodami,
• straszenia wróżbami, które można było odwrócić, wysyłając drogiego SMS-a!

UOKiK wielokrotnie interweniował w tego typu sprawach u operatorów telefonii komórkowej i u współpracujących z nimi podmiotów trzecich. Prowadzi kilka postępowań przeciwko przedsiębiorcom, wobec których występuje podejrzenie o nieprawidłowości przy usługach premium. W efekcie podjętych działań zniknęło już kilka serwisów internetowych z nieuczciwymi akcjami, a konsumenci w wielu przypadkach otrzymali zwrot pieniędzy.

Co w praktyce niesie ze sobą nowelizacja prawa telekomunikacyjnego? Zgodnie z nowymi przepisami:

• zanim dostawca usługi premium zacznie ją świadczyć, musi uzyskać zgodę konsumenta;
• 35 zł – to domyślna kwota, do której abonent może ponosić koszty SMS-ów premium w danym okresie rozliczeniowym. Operator musi mu umożliwić także wybór innego progu spośród co najmniej czterech: 0 zł, 35 zł, 100 zł, 200 zł;
• konsument może całkowicie zablokować usługi premium, w tym połączenia przychodzące, nawet jeśli są bezpłatne;
• operator nie może naliczać opłat za usługi wykonane z naruszeniem woli abonenta, np. w przypadku, gdy — pomimo zgłoszenia — nie założył blokady;
• usługi premium mogą świadczyć tylko podmioty wpisane do rejestru prowadzonego przez Urząd Komunikacji Elektronicznej.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.