Rodzinny dom dziecka - na jakich zasadach funkcjonuje i kto może go założyć?

Rodzinny dom dziecka — jedna z form rodzin zastępczych 

W Polsce funkcjonują rodziny zastępcze spokrewnione (tworzone przez np. dziadków lub rodzeństwo), niezawodowe (tworzone przez dalszą rodzinę lub osoby niespokrewnione, po przejściu odpowiedniego szkolenia) i zawodowe (osoby pracujące w pogotowiu rodzinnym) oraz rodzinne domy dziecka. 

Kiedy dziecko może samodzielnie jechać rowerem do szkoły? Co mówi prawo?Anna Malinowska

Rodzinny dom dziecka to specyficzna placówka, której funkcją jest sprawowanie opieki nad dziećmi pozbawionymi opieki biologicznych rodziców. Powoływana i nadzorowana przez władze lokalne w odpowiedzi na realne zapotrzebowanie. Jest połączeniem elementów opieki zastępczej i instytucjonalnej, a praca w niej wykonywana ma opierać się na zasadach wychowania rodzinnego. 

Kto może założyć rodzinny dom dziecka? 

Rodzinny dom dziecka mogą stworzyć małżonkowie lub osoba samotna, nie pozostająca w związku małżeńskim, jeżeli osoby te: 

• nie były i nie są pozbawione praw rodzicielskich, 
• ich władza rodzicielska nie jest ograniczona ani zawieszona,
• wypełniają obowiązek alimentacyjny,
• mają pełną zdolność do czynności prawnych, 
• posiadają zaświadczenie wystawione przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej o braku przeciwwskazań zdrowotnych do prowadzenia rodzinnego domu dziecka,
• przebywają na terytorium Polski,
• zapewnią dziecku odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe, 
• będą w stanie zaspokoić indywidualne potrzeby dziecka — rozwój emocjonalny, fizyczny i społeczny, właściwą edukację, rozwój zainteresowań, odpoczynek i organizację czasu wolnego,
• dają rękojmię należytego sprawowania opieki zastępczej,
• nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.

Jak założyć rodzinny dom dziecka? 

Osoby zainteresowane założeniem rodzinnego domu dziecka powinny skontaktować się z lokalnymi władzami samorządowymi poprzez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Ważne jest, aby miały odpowiednie warunki mieszkaniowe, które mogą pomieścić od 4 do nawet 8 lub więcej dzieci (nie rozdziela się rodzeństwa, dlatego nawet, gdy liczba przekracza ośmioro dzieci, to są one umieszczane razem). Nie jest wymagane samodzielne wyposażenie domu, ponieważ władze samorządowe zapewniają niezbędne meble i wyposażenie. Kluczowym krokiem jest wybór dyrektora ośrodka opieki rodzinnej, który musi posiadać co najmniej średnie wykształcenie. Stanowisko to wiąże się z prowadzeniem dokumentacji i tworzeniem planów pracy z dziećmi, które podlegają kontroli ze strony wojewódzkiego urzędu oraz Centrum Pomocy Rodzinie. Po uzyskaniu wstępnej akceptacji kandydata do prowadzenia RDD z reguły odbywa się szkolenie przygotowujące do pełnienia tej funkcji. Ostatnim etapem jest kwalifikacja kandydata.

Na jakich zasadach działa rodzinny dom dziecka? 

Nad każdym ośrodkiem opieki rodzinnej czuwają władze powiatowe, które mają prawo do regularnych kontroli, wizytacji i żądania dostępu do placówki, dokumentów oraz udzielania informacji. Osoby prowadzące ośrodek muszą również spełniać wymogi podnoszenia kwalifikacji i są zobowiązane do uczestnictwa w szkoleniach, które są określone przez odpowiednie przepisy.

Warto podkreślić, że osoby prowadzące rodzinny dom dziecka działają na podstawie umowy o świadczenie usług, w której uwzględniona jest liczba przyjętych dzieci, finansowanie działalności, wynagrodzenie dla prowadzącego (jeśli ośrodek prowadzą małżonkowie, to wynagrodzenie otrzymuje tylko jedno z nich), oraz zasady rozliczania środków. Tego rodzaju umowa jest zawierana na okres co najmniej 5 lat. Zgodnie z jej postanowieniami, osoba pobierająca wynagrodzenie za prowadzenie ośrodka nie może podjąć dodatkowej pracy zarobkowej, chyba że nie będzie to miało negatywnego wpływu na opiekę nad dziećmi. W takim przypadku wymagane jest uzyskanie zgody starosty.

W szczególnych sytuacjach, na wniosek prowadzących dom dziecka, może zostać zatrudniona osoba do pomocy w opiece nad dziećmi oraz w wykonywaniu obowiązków domowych. Ponadto, prowadzący ośrodek mogą korzystać ze wsparcia wolontariuszy.

W jakich sytuacjach i na jak długo dziecko może zostać umieszczone w rodzinnym domu dziecka?

Zgodnie z przepisami prawa, umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej wymaga orzeczenia sądowego. W celu zapewnienia dobra dziecka, prowadzący rodzinny dom dziecka mogą również, na podstawie zawartej umowy z starostą, przyjąć dziecko do placówki na wniosek rodziców lub za ich zgodą. W takiej sytuacji, starosta ma obowiązek poinformować o tym sąd. W rodzinnym domu dziecka dziecko może pozostawać do osiągnięcia pełnoletniości. Po tym okresie, zgodnie z wolą osoby prowadzącej, wychowanek może pozostać w placówce do ukończenia 25. roku życia, pod warunkiem, że jest uczniem lub studentem lub posiada orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności i uczestniczy w kursach usamodzielniających. 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.