Artykuł 4. Traktatu Północnoatlantyckiego po wybuchu w Przewodowe? Co oznaczałby dla Polski?

Eksplozja w Przewodowie. Co wiadomo?

EDIT (16.11. 00:07) Zgodnie z komunikatem MSZ 15.11.2022 r. "o godzinie 15:40 na terenie wsi Przewodów w powiecie hrubieszowskim w województwie lubelskim spadł pocisk produkcji rosyjskiej, w wyniku czego śmierć poniosło dwóch obywateli Rzeczypospolitej Polskiej". W tym zdaniu po raz pierwszy władze polski potwierdzają doniesienia mediów o pocisku, który sięgnął terytorium RP. 

EDIT (16.11. 00:29) Podczas nocnego oświadczenia premier poinformował, że sprawę badają biegli. Polska poprosiła o pomoc w wyjaśnieniu tej sprawy sojuszników z zagranicy. Rząd zdecydował o podniesieniu gotowości bojowej niektórych formacji, szczególnie jeśli chodzi o przestrzeń powietrzną. Stan podwyższonej gotowości dotyczy także służb podległych MSWiA. 

"Nie dajmy się manipulować. Musimy kierować się powściągliwością i rozwagą oraz opierać się o faktach" — zaapelował premier do obywateli oraz polityków. "Musimy w tych trudnych momentach pokazać Polakom jedność" dodał. Zwrócił uwagę na zagrożenie wynikające z fejknewsów "to broń, którą posługuje się Rosja, nie ulegajmy manipulacjom" — podkreślił Morawiecki. 

EDIT (16.11. 00:45) Prezydent Andrzej Duda po rozmowie z prezydentem USA Joe Bidenem usłyszał, że Stany Zjednoczone są z Polską, a wszystkie zobowiązania sojusznicze są aktualne. Miejsce tragicznego zdarzenia mają zbadać także amerykańscy sojusznicy. 

Słowa wsparcia prezydent usłyszał także od innych przywódców m.in. premiera Wielkiej Brytanii oraz Kanclerza Niemiec.

„Chcę wszystkich zapewnić, że pracujemy bardzo spokojnie, nie są podejmowani żadne pochopne decyzje. Na miejscu są polscy żołnierze, oraz nasi sojusznicy” – zaznaczył Zwierzchnik Sił Zbrojnych RP.

Podobnie jak w komunikacie MSZ, również w oświadczeniu prezydenta pojawiło się określenie „rakieta wyprodukowana w Rosji”. Dodał jednak, że nie ma jednoznacznych dowodów, kto wystrzelił rakietę. 

EDIT (16.11. 00:52) Głos w sprawie wydarzeń w Przewodowie zabrał także Biały Dom. „Prezydent Joseph R. Biden Jr. rozmawiał z prezydentem Polski Andrzejem Dudą i złożył głębokie kondolencje z powodu śmierci dwóch osób. Prezydent Duda przedstawił trwające prace ws. oceny wybuchu, który miał miejsce we wschodniej części kraju w pobliżu granicy z Ukrainą. Prezydent Biden zaoferował pełne wsparcie USA i pomoc w polskim śledztwie. Prezydent Biden potwierdził żelazne zaangażowanie Stanów Zjednoczonych w NATO” — czytamy w oświadczeniu Białego Domu. 

Artykuł 4. Traktatu Północnoatlantyckiego — treść

Warto zapoznać się z pełnym brzmieniem artykułu 4. Traktatu Północnoatlantyckiego z 4 kwietnia 1949 roku. Przytoczony akt prawa międzynarodowego jest najważniejszym dokumentem, który reguluje działanie Sojuszu Północnoatlantyckiego, czyli NATO. Warto pamiętać, że Rzeczpospolita Polska, przystępując 12 marca 1999 roku do paktu, stała się stroną Traktatu jako pełnoprawny członek sojuszu. 

Jak brzmi artykuł 4 Traktatu Północnoatlantyckiego?

Artykuł ten brzmi: „Strony będą się konsultowały, ilekroć zdaniem którejkolwiek z nich zagrożona będzie integralność terytorialna, niezależność polityczna lub bezpieczeństwo którejkolwiek ze Stron”.

Co zawiera artykuł 4 Traktatu Północnoatlantyckiego?

Jak widać, zapis ten nie przewiduje szczególnie spektakularnych, wspólnych działań na terenie, który w jakiś sposób jest zagrożony. Wskazuje on jednak, że państwo należące do NATO, które czuje się z jakiegoś powodu zagrożone, może się konsultować i współpracować w tym zakresie z innymi państwami członkowskimi Sojuszu Północnoatlantyckiego. 

W ostatnich godzinach, mimo braku konkretów w tej sprawie, wsparcie polityczne ze strony innych państw NATO, jest już przekazywane do Warszawy. Prezydent Andrzej Duda, jak wspomnieliśmy przed chwilą, rozmawiał już m.in. z prezydentem USA Joe Bidenem oraz sekretarzem generalnym NATO Jensem Stoltenbergiem. 

Jak pisaliśmy już w Dzienniku Prawnym przy okazji kryzysu na polsko-białoruskiej granicy w 2021 roku „zastosowanie artykułu czwartego oznacza jednak coś więcej, niż tylko dyplomatyczne wsparcie. Może oznaczać „miękkie” zaangażowanie pozostałych członków NATO w rozwiązanie trudnej sytuacji”.

Różnice między artykułem 4. a 5. Traktatu Północnoatlantyckiego

Różnica jest zasadnicza, bowiem artykuł piąty, oznacza zdecydowanie wyższy poziom sojuszniczego zaangażowania. Dodajmy, że akurat ten przepis zastosowany został tylko jeden raz, po ataku terrorystów z organizacji Al-Kaida na Nowy Jork i Waszyngton 11 września 2001 roku. W ocenie specjalistów prawa międzynarodowego to ostateczność.

Artykuł 5. Traktatu Północnoatlantyckiego — treść

. „Strony zgadzają się, że zbrojna napaść na jedną lub kilka z nich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uważana za napaść przeciwko nim wszystkim; wskutek tego zgadzają się one na to, że jeżeli taka zbrojna napaść nastąpi, każda z nich, w wykonaniu prawa do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony, uznanego przez Artykuł 51 Karty Narodów Zjednoczonych, udzieli pomocy Stronie lub Stronom tak napadniętym, podejmując natychmiast indywidualnie i w porozumieniu z innymi Stronami taką akcję, jaką uzna za konieczną, nie wyłączając użycia siły zbrojnej, w celu przywrócenia i utrzymania bezpieczeństwa obszaru północnoatlantyckiego (...)”

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.