Co jeśli Sejm odrzuci podpisane przez Prezydenta rozporządzenie o stanie wyjątkowym?

Od czwartku, 2 września trwa wzdłuż polsko-białoruskiej granicy stan wyjątkowy. To pierwszy stan nadzwyczajny od 1981 roku.

Co mówi Konstytucja na ten temat?

Artykuł 231 Konstytucji "Wprowadzenie stanu wojennego lub wyjątkowego" jasno informuje, że po podpisaniu rozporządzenia o wprowadzeniu stanu wojennego lub wyjątkowego prezydent ma obowiązek przedstawić je w ciągu 48 godzin Sejmowi. Rozporządzenie wchodzi w życie po ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, dlatego samo przedstawienie go Sejmowi oraz rozpatrywanie go przez Sejm nie wstrzymuje tego procesu — brzmi komentarz sędziego Igora Tuleyi do Konstytucji.

Czytamy dalej, że obowiązkiem Sejmu jest natychmiastowe przystąpienie do rozpatrzenia rozporządzenia Prezydenta. Rozpatrzenie polega na ustaleniu, czy zachodzą przesłanki z art. 229 lub art. 230 Konstytucji uzasadniające wprowadzenie stanu wojennego lub wyjątkowego. 

- Uzależnienie wprowadzenia obu stanów nadzwyczajnych od rozpatrzenia ich przez Sejm ma charakter gwarancyjny. Sejm powinien zagwarantować, że pochopne wprowadzenie stanów nadzwyczajnych nie będzie się wiązało z nadmiernym ograniczeniem wolności i praw konstytucyjnych. Konstytucja nie rozstrzyga wprost sytuacji, w której Prezydent nie przedstawia Sejmowi rozporządzenia w ciągu 48 godzin od jego podpisania. Wydaje się, że Sejm mógłby przystąpić do rozpatrzenia takiego rozporządzenia z urzędu — komentuje warszawski prawnik, dodając, że sejm może uchylić rozporządzenie bezwzględną większością głosów. 

Stanowisko Sejmu potwierdza lub nie potwierdza stanowiska prezydenta co do wystąpienia przesłanek wprowadzenia stanu nadzwyczajnego. Stanowisko Sejmu wyrażone jest w formie uchwały. Biorąc pod uwagę wskazany powyżej charakter uchwały, należy przyjąć, że uchylenie rozporządzenia następuje z chwilą ogłoszenia uchwały Sejmu w Dzienniku Ustaw i nie ma mocy wstecznej. Zniesienie stanu wojennego lub wyjątkowego nie wymaga rozpatrzenia przez Sejm.

Co, jeśli Sejm nie zgodzi się na stan wyjątkowy?

Tej kwestii przyjrzał się Wiesław Skrzydło profesor doktor habilitowany, pracownik naukowy Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz Wyższej Szkoły Administracji i Zarządzania w Przemyślu, autor licznych monografii i podręczników z zakresu prawa konstytucyjnego dotyczących ustroju politycznego Polski oraz państw Europy Zachodniej i Środkowej: -Działania organów upoważnionych do wprowadzenia stanów nadzwyczajnych (Rady Ministrów, która występuje z wnioskiem, Prezydenta, który zarządza, wydając rozporządzenia) znajdują się pod kontrolą Sejmu i to od początku ich obowiązywania. 

Dodał, że rozporządzenie Sejm jest zobowiązany rozpatrzyć niezwłocznie, a mając zastrzeżenia co do jego zasadności, może je uchylić bezwzględną większością głosów.

I to, co istotne: - Skutkiem uchylenia takiego rozporządzenia jest zniesienie ograniczeń w zakresie wolności i praw człowieka i obywatela oraz powrót do normalnych zasad funkcjonowania władz publicznych.

Zatem, jeśli Sejm nie przyjmie podpisanego rozporządzenia, stan wyjątkowy zakończy się.

Czy w tym wypadku jest w ogóle taka możliwość?  

- Będziemy wnosić o uchylenie tego sprzecznego z konstytucją rozporządzenia, ono nie chroni polskich granic, ono tak naprawdę wymierzone jest w ludzi, którzy tam mieszkają i wymierzone jest w media, które mają obowiązek obiektywnego relacjonowania tego, co dzieje się na granicy — powiedział Borys Budka, przewodniczący Koalicji Obywatelskiej.

Podobnego zdania jest Lewica. - To jest wstyd dla polskiego państwa, że sięga po takie narzędzia, żeby zapewnić bezpieczeństwo władzy, a nie bezpieczeństwo obywatelom — powiedział Krzysztof Gawkowski, poseł Lewicy.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.