Co zrobić, gdy lekarz medycyny pracy nie dopuści do pracy?

• Anna Pakaszewska-Cetera
• /
• 21 października 2024

Rodzaje badań lekarskich

Zdrowie pracowników jest jednym z priorytetów w dzisiejszym świecie pracy, dlatego powstała specjalna dziedzina – medycyna pracy, która zajmuje się oceną zdolności pracowników do wykonywania ich obowiązków zawodowych. Istnieją trzy rodzaje badań lekarskich, jakim muszą poddawać się pracownicy:

• wstępne badania lekarskie — przeprowadza się przed dopuszczeniem pracownika do pracy, aby ocenić, czy jego stan zdrowia pozwala na wykonywanie obowiązków na danym stanowisku,
• badania okresowe — odbywają się w trakcie zatrudnienia i mają na celu monitorowanie stanu zdrowia pracownika oraz potwierdzenie, że nadal jest zdolny do pracy na swoim stanowisku,
• badania kontrolne — są wymagane przed powrotem pracownika do pracy po zwolnieniu lekarskim, które trwało więcej niż 30 dni, są przeprowadzane, aby sprawdzić, czy pracownik jest w stanie ponownie podjąć swoje obowiązki. 

Pracownik jest zobowiązany przestrzegać zaleceń lekarskich, co oznacza, że w przypadku orzeczenia o braku zdolności do pracy na danym stanowisku, musi dostosować się do tej decyzji.

W jakich sytuacjach lekarz może nie dopuścić pracownika do pracy?

Istnieje kilka sytuacji, w których lekarz medycyny pracy może nie wystawić orzeczenia o braku przeciwwskazań do podjęcia pracy, są to:

• nieprawidłowy stan zdrowia — główną i najważniejszą przyczyną niedopuszczenia pracownika do pracy jest zły stan zdrowia; jeśli lekarz stwierdzi, że dana osoba nie spełnia wymagań zdrowotnych potrzebnych do wykonywania danego zawodu, może wydać decyzję o zakazie podjęcia pracy; do takich sytuacji należą na przykład choroby przewlekłe, zaburzenia psychiczne, alkoholizm czy nadużywanie substancji psychoaktywnych,
• brak aktualnych badań profilaktycznych — w Polsce każdy pracownik ma obowiązek regularnie poddawać się badaniom u lekarza medycyny pracy, w sytuacji braku ważnych badań, lekarz medycyny pracy może odmówić dopuszczenia pracownika do pracy, aż do momentu ich uzupełnienia, podobna zasada dotyczy obowiązkowych szczepień, które muszą być aktualne w niektórych zawodach, takich jak pracownicy służby zdrowia czy edukacji,
• niezgodność z wymaganiami danego zawodu — lekarz medycyny pracy może odmówić dopuszczenia pracownika do pracy, jeśli stwierdzi, że jego stan zdrowia nie spełnia wymagań określonych w profilu zawodowym; przykładowo osoba z wadą wzroku, która chce pracować jako kierowca, może zostać uznana przez lekarza za zagrożenie dla siebie i innych uczestników ruchu drogowego,
• ograniczenia związane z wiekiem — niektóre zawody są dostępne wyłącznie dla osób w określonym przedziale wiekowym, lekarze medycyny pracy mogą nie dopuścić osób poniżej lub powyżej pewnego wieku do wykonywania niektórych zawodów; przykładem może być wcześniejsza emerytura dla grup zawodowych, takich jak górnicy czy strażacy, gdzie obciążenie fizyczne lub psychiczne przekracza możliwości starszych pracowników,
• dopuszczenie do pracy z ograniczeniami — w niektórych sytuacjach lekarz medycyny pracy może dopuścić pracownika do pracy, ale z pewnymi ograniczeniami; oznacza to, że osoba ta będzie miała zmniejszony zakres obowiązków lub będzie wykonywać inne zadania, niż zazwyczaj, na przykład pracownik z problemami kręgosłupa może otrzymać zalecenie unikania długotrwałego siedzenia lub podnoszenia ciężkich przedmiotów.

Jakie są konsekwencje negatywnego orzeczenia lekarskiego?

Gdy lekarz medycyny pracy nie dopuści pracownika do pracy, pracownik ma prawo złożyć odwołanie, jeżeli nie zgadza się z wydanym orzeczeniem. Może tego dokonać w ciągu 7 dni od daty wydania orzeczenia i wystąpić z wnioskiem o ponowne badanie lekarskie i wydanie orzeczenia do wojewódzkiego ośrodka medycyny pracy. Pracodawca natomiast ma dwie drogi postępowania — może skierować pracownika na inne stanowisko pracy lub rozwiązać z nim umowę.

Pracodawca może, choć nie musi (nie jest to jego obowiązkiem), skierować pracownika na inne stanowisko, dostosowane do jego stanu zdrowia. W tym celu musi uzyskać od lekarza opinię dotyczącą możliwości wykonywania pracy na innym stanowisku. Pracownik, który zostanie skierowany na inne stanowisko, zachowuje prawo do wynagrodzenia równego temu, które otrzymywał na dotychczasowym stanowisku.

Jak dbać o zdrowie psychiczne w miejscu pracy?Katarzyna Leszczak

Jeśli nie ma możliwości skierowania pracownika na inne stanowisko, pracodawca może rozwiązać z nim umowę na podstawie art. 53 Kodeksu pracy, z przyczyn niezawinionych przez pracownika, nie zawsze będzie to jednak możliwe. Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych może nastąpić, gdy pracownik przebywa na zwolnieniu chorobowym dłużej niż 3 miesiące (jeśli zatrudniony jest krócej niż 6 miesięcy) lub dłużej niż łączny okres pobierania zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące (jeśli zatrudniony jest co najmniej 6 miesięcy) lub jest nieobecny w pracy dłużej niż 1 miesiąc z innych usprawiedliwionych powodów.

Pracodawca, który rozważa rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn niezawinionych przez pracownika, musi zasięgnąć opinii zakładowej organizacji związkowej reprezentującej pracownika oraz poinformować ją o przyczynie uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Pracownikowi, który został zwolniony z przyczyn niezawinionych, przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres, który obowiązywałby w przypadku wypowiedzenia umowy przez pracodawcę na mocy art. 30 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy. Jeśli pracodawca nie może zwolnić pracownika bez wypowiedzenia, może to uczynić w trybie wypowiedzenia lub na mocy porozumienia stron.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.