Czyny godzące w godność człowieka. Czego nie można zabronić?

• Małgorzata Łaziuk
• /
• 29 lutego 2024

Jakie są czyny godzące w godność?

To wszelkie zachowania lub działania, które naruszają integralność, szacunek i uczucia jednostki prowadząc do upokorzenia, poniżenia lub dyskryminacji. Mogą przybierać różne formy i obejmować zarówno działania fizyczne, werbalne, jak i psychiczne.

Przemoc fizyczna jest jednym z najbardziej rażących naruszeń godności człowieka. Obejmuje ona wszelkie formy bezpośredniego działania, które prowadzą do cierpienia fizycznego, obrażeń czy nawet śmierci. Dotyka zarówno osób dorosłych, jak i dzieci, i może przybierać formę bijatyk, znęcania się, tortur czy okaleczeń.

Przemoc werbalna to kolejna forma — manifestuje się poprzez werbalne ataki, poniżające komentarze, wyzwiska, groźby czy zastraszanie. Słowa mogą być równie bolesne jak ciosy fizyczne i pozostawiają trwałe ślady w psychice ofiary. Często prowadzą do obniżenia poczucia własnej wartości.

Wspieranie ofiar i zapobieganie przemocy domowej Małgorzata Łaziuk

Nękanie, czyli mobbing, to kolejny przykład. Polega na systematycznym i celowym zachowaniu, które ma na celu upokorzenie, poniżenie lub wykluczenie danej osoby z grupy społecznej, lub zawodowej. Może to obejmować ośmieszanie, ignorowanie, izolowanie czy szkalowanie danej osoby. 

Brak możliwości zaspokojenia potrzeb życiowych (wiążący się na przykład z zakazem wydanym przez inną osobę) to także czyny, które naruszają godność człowieka. Nikt nie powinien zabraniać korzystania z toalety, czy zjedzenia posiłku, a także zachowania intymności i tajemnicy medycznej podczas działań medycznych.

Ochrona jednostki jest jednym z najważniejszych elementów każdego zdrowego społeczeństwa. Wymaga działań zarówno na poziomie prawnym, jak i społecznym. Wspieranie tolerancji, empatii i szacunku wobec innych ludzi oraz promowanie równości i sprawiedliwości są bardzo potrzebnymi krokami w zapewnieniu godnego życia dla wszystkich.

Jak reagować, jeśli ktoś się ich dopuszcza?

Gdy stajemy się świadkami czynów, które godzą w godność człowieka, istotne jest, aby podjąć odpowiednie postępowanie w celu ochrony ofiar i zapewnienia sprawiedliwości. Wiedza na temat działań, jakie należy podjąć w takich sytuacjach, może być kluczowa dla skutecznej interwencji i wsparcia dla osób poszkodowanych.  Jeśli ktoś jest ich świadkiem lub ofiarą istnieją różne kroki, które można podjąć:

• Zbieranie dowodów: Dokumentowanie każdego incydentu jest ważne — pomaga skutecznie przeciwdziałać naruszeniom. Należy zapisywać daty, godziny, miejsca i wszelkie szczegóły dotyczące przeżytych sytuacji. W przypadku nękania w internecie warto zachować zrzuty ekranu, zanotować treści obraźliwej natury, czy dane uczestników zdarzenia;
• Zgłaszanie sprawy: Po uzbieraniu odpowiednich dowodów należy zgłosić incydent odpowiednim organom lub instytucjom, takim jak policja, szkoła, miejsce pracy czy organizacja zajmująca się prawami człowieka. Zgłoszenie może być początkiem procesu ścigania sprawcy i zapewnienia pomocy dla ofiary;
• Szukanie wsparcia: W przypadku doświadczania naruszeń ważne jest, aby znaleźć wsparcie emocjonalne. Osoba dotknięta sytuacją może zwrócić się do bliskich, przyjaciół lub specjalistów udzielających pomocy psychologicznej, którzy mogą pomóc w radzeniu sobie z trudnościami i udzielić potrzebnego wsparcia;
• Korzystanie z dostępnych zasobów: Istnieją organizacje i instytucje, które specjalizują się w pomocy ofiarom przemocy i dyskryminacji. Mogą one zapewnić prawną i psychologiczną pomoc, udzielić porad i wskazówek dotyczących działań prawnych oraz środków ochrony;
• Edukowanie innych: Dzielenie się własnymi doświadczeniami może przyczynić się do zwiększenia świadomości społecznej na temat problemu naruszeń godności człowieka. Poprzez edukację społeczeństwa na temat praw człowieka i równości można zmniejszyć liczbę przypadków przemocy i dyskryminacji.

Warto pamiętać, że każdy człowiek ma prawo do szacunku i godności, dlatego istotne jest reagowanie na wszelkie naruszenia tych praw oraz podejmowanie działań w celu ich zapobiegania i zwalczania.

Jaka kara?

W Polsce kara za naruszenie godności człowieka jest uregulowana przez przepisy prawa karnego oraz cywilnego. W przypadku czynów godzących w godność człowieka, takich jak znieważenie, poniżanie czy dyskryminacja, przewidziane są odpowiednie sankcje prawne.

Jeśli naruszenie godności człowieka stanowi przestępstwo, sprawca może być pociągnięty do odpowiedzialności karno-sądowej. Kara może obejmować grzywnę, ograniczenie wolności lub pozbawienie wolności na określony czas. W sytuacjach szczególnie poważnych, gdy naruszenie godności prowadzi do istotnych szkód dla ofiary, sąd może zastosować karę pozbawienia wolności na dłuższy okres.

Przemoc małżeńska. Jaka kara? Jak się bronić?Monika Świetlińska

W ramach postępowania cywilnego ofiara naruszenia godności może dochodzić swoich praw przed sądem. Może żądać zadośćuczynienia materialnego lub moralnego od sprawcy za doznane szkody emocjonalne, psychiczne lub finansowe.

W przypadku naruszeń godności w miejscu pracy, pracodawca może zastosować sankcje dyscyplinarne wobec sprawcy, takie jak upomnienie, zawieszenie w prawach lub zwolnienie dyscyplinarne.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.