Jak działa skarga pauliańska?

Co to skarga pauliańska?

Skarga pauliańska wywodzi się z czasów prawa rzymskiego. Jej działanie to ochrona wierzyciela przed działaniem dłużnika, aby zablokować możliwość dochodzenia roszczeń z jego majątku. Działa wówczas, kiedy dłużnik wyprzedaje cały swój majątek albo jego część. Takie działanie jest oczywiście na szkodę wierzyciela, który może przez to nie odzyskać swojej należności. Dlatego przysługuje mu skarga pauliańska.

Jej zapisy wywodzą się z artykułu 527 § 1 kodeksu cywilnego. Mowa w nim o czynnościach mogących zostać uznane za naruszające interes wierzycieli. Jest to więc nie tylko stricte sprzedaż posiadanych przedmiotów, ale także przekazanie ich w darowiźnie, podpisanie z kimś umowy dożywocia albo na przykład przekazanie gospodarstwa rolnego następcy. To także działanie celowo pomniejszające zasobność majątku, na przykład zrzeczenie się spadku po kimś.

Skarga pauliańska, pomimo trudnej nazwy, to nic innego jak pozew cywilny wobec osoby trzeciej, która uzyskała korzyść od dłużnika. Jeżeli w międzyczasie nowy właściciel dalej zbył dany przedmiot, skarga przechodzi na kolejne osoby. Jej celem jest zablokowanie czynności dokonanej przez dłużnika. Może ją złożyć na przykład bank, ale także osoba prywatna albo urząd skarbowy.

Pozew składa się w sądzie rejonowym lub okręgowym właściwym dla miejsca zamieszkania dłużnika. Skarga podlega opłacie sądowej.

Domniemanie prawne przy skardze pauliańskiej

W przypadku skargi pauliańskiej działa tak zwane domniemanie prawne. To znaczy, jeżeli majątek zostanie przekazany w formie darowizny najbliższej rodzinie, zakłada się, że osoba ta wiedziała, iż jest to działanie na szkodę wierzycieli. Jeżeli jest to przekazanie w akcie darowizny majątku osobie trzeciej, nawet niespokrewnionej i która nie wiedziała o istnieniu długów, wierzyciel ma możliwość uznania takiej czynności za bezskuteczną, ze względu na darmowy charakter takiej darowizny. Dotyczy to także sytuacji, kiedy dłużnik jest niewypłacalny, ponieważ wówczas również zakłada się, że wierzyciel działał z zamiarem pokrzywdzenia wierzycieli.

Tak więc przekazywanie majątku w formie darowizny najbliższej rodzinie, jeżeli jednocześnie ma się długi, których nie można pokryć, jest bardzo negatywnym działaniem. Przeciwko takiemu dłużnikowi działa trudne do obalenia domniemanie prawne i skarga pauliańska w takim przypadku będzie zasadna.

Osoba trzecia, która nabyła jakiś element majątku od dłużnika, może zostać zwolniona z obowiązku wydania danej rzeczy wierzycielowi, ale pod warunkiem, że spłaci wierzycielowi cały dług. Zwalnia to dłużnika z ponoszenia jakichkolwiek opłat z tego tytułu.

Po jakim czasie przedawnia się skarga pauliańska?

Skarga pauliańska obowiązuje w ciągu pięciu lat od daty dokonania czynności mającej na celu ochronę majątku, to znaczy na przykład od podpisania umowy darowizny. Wierzyciel, który w tym czasie nie wniesie skargi, nie ma możliwości dochodzić swoich roszczeń z majątku przekazanego przez dłużnika osobom trzecim. Trzeba więc trzymać rękę na pulsie i jeżeli jest się wierzycielem, dochodzić swoich praw w podanym czasie.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.