Jakie są główne bariery dla osób niepełnosprawnych w procesie wyborczym?

Jak mogą głosować osoby z niepełnosprawnościami?

Wyborcy o stwierdzonym znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w tym także wyborcy posiadający orzeczenie organu rentowego o: całkowitej niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, zaliczeniu do I lub II grupy inwalidów, a także osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny mają prawo głosować korespondencyjnie lub przez pełnomocnika. Jeśli niepełnosprawny zdecyduje się głosować osobiście w lokalu, na jego prośbę, w głosowaniu może mu pomagać druga osoba, ale tylko pod względem technicznym. Osoby niewidome mają prawo głosować przy użyciu nakładki przygotowanej w alfabecie Braille'a, umożliwiającej odczytanie treści karty do głosowania. W dniu wyborów, odpowiednia obwodowa komisja wyborcza dostarczy na życzenie wyborcy niepełnosprawnemu, nakładkę przystosowaną do danej karty do głosowania.

Niedostatecznie przygotowane lokale wyborcze 

W trakcie kontroli BRPO przed wyborami parlamentarnymi w 2019 roku, oceniono dostępność lokali wyborczych na podstawie wymogów technicznych określonych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 29 lipca 2011 roku dotyczącego dostosowania lokali obwodowych komisji wyborczych do potrzeb niepełnosprawnych wyborców.

W wyniku tych kontroli wykazano nieprawidłowości w 121 lokalach wyborczych, co stanowiło aż 78% z wizytowanych lokali. W niemal co trzecim, czyli 30% z kontrolowanych miejsc, stwierdzono trzy lub więcej naruszeń podczas przeprowadzania kontroli. Najczęstsze problemy jakie stwierdzono podczas kontroli to:

• brak odpowiedniego oznakowania krawędzi stopni schodów,
• brak oznakowania przegród szklanych wewnątrz lokalu,
• niedostosowane miejsce zapewniające tajność głosowania, m.in. niewłaściwa wysokość blatów, brak dodatkowego oświetlenia, nieodpowiednia szerokość i głębokość miejsca,
• zbyt wysokie progi przy drzwiach wejściowych,
• nieodpowiednie rozmieszczenie informacji i obwieszczeń Komisji Wyborczej,
• posadzka o śliskiej powierzchni bez właściwości antypoślizgowych.

Formy wsparcia osoby niepełnosprawnej: asystent, opieka wytchnieniowaMałgorzata Łaziuk

Przede wszystkim, większość uchybień nie dotyczyła samych barier architektonicznych budynków, lecz dotyczyła organizacji samego lokalu wyborczego. Te niedoskonałości obejmowały oznakowanie przeszkód oraz właściwe przygotowanie miejsc gwarantujących tajność głosowania. Usunięcie tych niedociągnięć i dostosowanie się do kryteriów określonych w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury może być przeprowadzone stosunkowo szybko, bez większych trudności organizacyjnych czy technicznych.

Warto również zwrócić uwagę na kwestię, która niestety nie jest uregulowana w obowiązującym rozporządzeniu z uwagi na ograniczony zakres upoważnienia ustawowego. Chodzi o dostępność otoczenia bezpośredniego lokalu wyborczego. W wielu przypadkach, nawet jeśli lokale są dobrze dostosowane, trudności w dostępie mogą wynikać z przeszkód w okolicach budynku lub braku odpowiedniego miejsca parkingowego.

Apel Rzecznika Praw Obywatelskich 

RPO apeluje o ułatwienia głosowania dla osób z niepełnosprawnościami, mając na uwadze m.in. brak kompletnego przygotowania lokali wyborczych oraz fakt, że społeczeństwo się starzeje, a co za tym idzie, liczba osób niepełnosprawnych rośnie. RPO i przedstawiciele organizacji pozarządowych podpisali 6 czerwca apel “o zapewnienie dostępności wyborów” do "instytucji mających wpływ na dostępność wyborów, komitetów wyborczych, mediów, organizacji społecznych oraz obywatelek i obywateli”.

Podpisujący apelują m.in. o gwarancję, dostępności materiałów wyborczych dla wszystkich, oraz o organizowanie spotkań związanych z wyborami w miejscach, które są dostępne dla wszystkich obywateli. Wskazują na potrzebę uwzględnienia osób z niepełnosprawnościami na listach wyborczych. Podkreślają również konieczność zapewnienia dostępności debat wyborczych oraz materiałów informacyjnych w mediach, a także prowadzenia akcji informacyjnych. Zwracają szczególną uwagę na odpowiedzialność administracji wyborczej i władz lokalnych w kontekście zapewnienia dostępności lokali wyborczych.

“-Wybory są świętem demokracji. Osoby z niepełnosprawnościami chcą i mają prawo w nich uczestniczyć na równi z innymi” – zaznaczają i zapraszają do dołączenia do koalicji na rzecz dostępnych wyborów oraz podpisania apelu.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.