Naruszenie tajemnicy lekarskiej i działania naruszające godność pacjenta

Tajemnica medyczna stanowi filar, który chroni prywatność i zaufanie pacjentów. To nieodłączna zasada etyki nakazująca pracownikom medycznym zachowywać poufność informacji pacjentów, co ma chronić ich prywatność i intymność. Jest gwarancją, że informacje dotyczące stanu zdrowia i leczenia pozostaną chronione i nie zostaną ujawnione osobom trzecim bez zgody pacjenta.

Małgorzata Łaziuk
/
19 października 2023

Czym jest tajemnica lekarska?

Tajemnica lekarska to obowiązek zachowania poufności informacji medycznych dotyczących pacjentów przez personel medyczny, w szczególności lekarzy, pielęgniarek. Jest to fundamentalny aspekt etyki zawodowej w dziedzinie medycyny i ma na celu ochronę prywatności pacjentów oraz zachowanie zaufania między pacjentem a lekarzem.

Główne cechy tajemnicy lekarskiej to:

Poufność informacji: Personel medyczny ma obowiązek nie ujawniać informacji medycznych pacjenta osobom trzecim bez wyraźnej zgody pacjenta. Informacje te obejmują diagnozy, wyniki badań, historię chorób, leczenie, a także wszelkie inne dane medyczne;
Ochrona prywatności: Zachowanie tajemnicy lekarskiej ma na celu ochronę prywatności. Pacjent powinien czuć się swobodnie w udzielaniu informacji medycznych, wiedząc, że zostaną one poufnie przetrzymane;
Ważność obowiązku: Obowiązek nie wygasa po zakończeniu leczenia pacjenta ani po jego śmierci. Obejmuje on również czynność udzielania informacji o zmarłych pacjentach.

Istnieją okoliczności, w których personel medyczny może być zobowiązany do ujawnienia danych medycznych, na przykład w przypadku zagrożenia życia pacjenta lub innych osób. Jednak takie przypadki są ściśle określone prawem i etyką medyczną. Gdy brak takich przesłanek — może to skutkować sankcjami prawnymi i dyscyplinarnymi, a nawet utratą prawa do wykonywania zawodu, ograniczeniem lub pozbawieniem wolności.

Prawa pacjentów są nagminnie łamane Damian Jemioło

Tajemnica lekarska ma kluczowe znaczenie dla zaufania pacjentów do opieki zdrowotnej oraz zapewnienia im komfortu w dzieleniu się informacjami medycznymi z personelem medycznym.

Jakie działania mogą naruszać godność pacjenta?

W opiece zdrowotnej zdarzają się niestety takie sytuacje. Te incydenty mogą przybierać różne formy i pozostawiają trwałe ślady na pacjentach. Oto kilka przykładów takich naruszeń:

Brak szacunku i uprzedzenia: Personel medyczny musi traktować pacjentów z szacunkiem, bez względu na ich wiek, płeć, rasę, religię, orientację seksualną lub inne cechy. Uprzedzenia i dyskryminacja są rażącymi naruszeniami;
Nie dbanie o prywatność pacjentów: Przesadna ingerencja w prywatność, nierozumienie potrzeby intymności lub niedyskretne zachowanie podczas badań fizycznych;
Brak informacji: Pacjent ma prawo do pełnej i zrozumiałej informacji na temat swojego stanu zdrowia, diagnozy, planowanego leczenia i ewentualnych ryzyk związanych z procedurami medycznymi. Brak komunikacji lub powstrzymywanie informacji może prowadzić do poczucia dezinformacji;
Brak autonomii: Zmuszanie pacjenta do podjęcia określonych decyzji medycznych bez uwzględnienia jego autonomii i preferencji narusza godność. Powinien on mieć prawo do wyrażenia zgody lub odmowy w odniesieniu do swojej opieki medycznej;
Nieodpowiednie leczenie: Niewłaściwe, nadmierne lub nieuzasadnione zabiegi, czy ordynowanie niepotrzebnych leków, a także brak właściwego zarządzania bólem lub innych objawów;
Naruszenie tajemnicy lekarskiej: Ujawnienie informacji medycznych pacjenta bez jego zgody;.
Zaniedbania i ignorowanie: Ignorowanie potrzeb pacjenta, brak odpowiedniej opieki, niedostateczne zaangażowanie lub zaniedbanie w udzielaniu pomocy medycznej;
Przemoc fizyczna lub psychiczna: Jakakolwiek forma przemocy wobec pacjenta jest rażącym naruszeniem godności.

Wszystkie te działania lub zaniedbania mogą prowadzić do obniżenia poczucia godności pacjenta, co jest nieakceptowalne w opiece zdrowotnej. Personel medyczny ma obowiązek zapewnić jak najlepszą opiekę z poszanowaniem praw pacjenta.

Jakie kroki podjąć, by przeciwdziałać takim sytuacjom?

Przeciwdziałanie naruszaniom godności pacjenta w opiece zdrowotnej jest niezmiernie istotne i wymaga zintegrowanego podejścia. Personel medyczny powinien regularnie uczestniczyć w szkoleniach dotyczących szacunku, równości i dbałości o pacjentów, co sprawi, że będą bardziej świadomi różnorodności pacjentów i unikną uprzedzeń.

Ważne jest komunikowanie się w sposób zrozumiały, prowadzenie rozmów na temat stanu zdrowia i planowanego leczenia oraz wyczerpujące odpowiadanie na pytania. Nie można zapominać o zachowaniu pełnej prywatności pacjenta podczas badań fizycznych i innych procedur medycznych. Personel medyczny musi być niezwykle wrażliwy na potrzeby intymności.

Zgłaszanie naruszeń godności jest istotne – pacjenci i ich bliscy powinni być zachęcani do raportowania wszelkich incydentów, a każda skarga powinna być dokładnie rozpatrzona, z podjęciem odpowiednich działań korygujących w przypadku zidentyfikowanych problemów.

Ponadto — szanowanie autonomii pacjenta jest nieodzowne. Pacjent ma prawo wyrażać swoje preferencje dotyczące opieki medycznej, a personel medyczny powinien te preferencje respektować, o ile nie stanowią one zagrożenia dla zdrowia.

Nie można pozostawiać błędów bez konsekwencji. Osoby winne muszą ponieść odpowiedzialność, na przykład poprzez nałożenie stosownych sankcji wobec personelu. To krok, który zapewnia, że złamanie standardów etycznych i zasad opieki zdrowotnej nie pozostanie bez kar.

Nie można pobierać opłat od pacjentów za zakwaterowanie i wyżywienieMonika Świetlińska

Wdrożenie tych działań jest niezbędne do zapewnienia pacjentom odpowiedniego poziomu opieki medycznej. Warto również znać procedury zgłaszania naruszeń. Jest to kluczowe w dążeniu do podniesienia standardów opieki zdrowotnej i ochrony pacjentów.

W przypadku naruszeń w konkretnej placówce medycznej na początku warto zgłosić sprawę wewnętrznie. Skontaktowanie się z personelem zarządzającym, dyrektorem placówki lub biurem ds. pacjentów jest pierwszym krokiem. Pracownicy medyczni są zobowiązani do dokładnego rozpatrzenia każdej skargi i podjęcia działań korygujących.

Istnieją specjalne organy regulacyjne ds. opieki zdrowotnej, które nadzorują placówki medyczne. Jeśli doszło do naruszenia godności pacjenta, możesz skontaktować się z Narodowym Funduszem Zdrowia, czy Okręgową Izbą Lekarską. Taki organ przeprowadzi dochodzenie i, w razie potrzeby, podejmie działania karno-administracyjne. Gdy sprawa jest bardzo poważna, dotyczy spraw takich jak fizyczne lub seksualne nadużycia można takie działania zgłosić odpowiednim organom ścigania. Policja ma uprawnienia do przeprowadzenia dochodzenia w sprawach karnych i podejmowania.

W Polsce działa Rzecznik Praw Pacjenta oraz Pełnomocnicy do spraw Pacjentów, zajmują się rozpatrywaniem skarg pacjentów na opiekę zdrowotną. Jeśli naruszono godność pacjenta

Media społecznościowe oraz organizacje pozarządowe stanowią platformę do publicznego ujawniania przypadków naruszeń godności pacjenta i przyciągania uwagi opinii publicznej do tych spraw. Czasem takie postępowanie jest potrzebne, wręcz pomocne: można znaleźć inne osoby poszkodowane.

Skuteczne zgłaszanie naruszeń jest istotnym krokiem w dążeniu do poprawy jakości opieki zdrowotnej i ochrony praw pacjentów.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.