Nawet skarbówka przestaje dawać radę ze ściąganiem abonamentu RTV

W 2023 r. Ministerstwo Finansów zgłosiło ściągnięcie ponad 22 mln zł z tytułów wykonawczych za nieopłacony abonament RTV, co stanowi spadek o 49,2% w porównaniu do 43,5 mln zł w 2022 r. i 47,9 mln zł w 2021 r. Liczba zakończonych postępowań egzekucyjnych zmalała o 50,8%, z 57,8 tys. w poprzednim roku do 28,4 tys. Eksperci wskazują na konieczność reformy systemu poboru abonamentu, podkreślając jego nieskuteczność w obecnym kształcie.

Monika Świetlińska
/
26 lutego 2024

Nie chcemy płacić abonamentu

Od dawna Polacy opierają się płaceniu abonamentu RTV, mimo że jego koszty są stosunkowo niskie: 8,70 zł miesięcznie za radio i 27,30 zł za telewizor, co dla większości rodzin nie jest znaczącym obciążeniem.

Niemniej, mimo obietnic polityków o reformie, skuteczne pobieranie opłat od gospodarstw domowych pozostaje iluzoryczne. Dane Ministerstwa Finansów wskazują, że w 2023 r. zebrano 22,1 mln zł z tytułów wykonawczych za niezapłacony abonament, co oznacza spadek w stosunku do 43,5 mln zł w 2022 r. i 47,9 mln zł w 2021 r.

Prezes UOKiK zdecydował — gigantyczna kara dla Canal+Jakub Stasak

– Kwoty te świadczą o tym, że skuteczność egzekwowania nieuiszczanych należności jest bardzo niska. Należy postawić tezę, że jeśli obywatel nie chce płacić abonamentu, to zasadniczo tego nie robi bez realnych i daleko idących konsekwencji – powiedziała prawnik Aldona Międlar-Adamska z Kancelarii Ars AEQUI.

– Egzekucja staje się coraz mniej skuteczna. Warto zauważyć, że każdy internauta bez trudu może znaleźć w sieci swoiste porady na temat tego, w jaki sposób unikać płacenia abonamentu, jak reagować na wizytę kontrolerów i jakie są prawa obywatela w czasie kontroli – dodała ekspertka.

Spadek liczby postępowań egzekucyjnych za abonament RTV w 2023 roku

W 2023 roku odnotowano znaczący spadek liczby postępowań egzekucyjnych związanych z zaległościami abonamentu RTV, do 28,4 tys., co stanowi 50,8% mniej niż w poprzednim roku, kiedy to liczba ta wynosiła 57,8 tys. W 2021 roku zarejestrowano jeszcze więcej tytułów wykonawczych, bo aż 67,8 tys.

Za egzekucję zaległych opłat odpowiada Dyrektor Centrum Obsługi Finansowej Poczty Polskiej S.A., przy czym naczelnicy urzędów skarbowych pełnią jedynie rolę organów egzekucyjnych, realizujących wydane tytuły wykonawcze do momentu ściągnięcia należności lub ich wycofania przez wierzyciela.

Aldona Międlar-Adamska podkreśliła, że Poczta Polska S.A., będąca uprawnionym do przyjmowania wpłat abonamentowych, jest podmiotem prawa handlowego bez uprawnień administracji publicznej. Ograniczone narzędzia egzekucyjne, jakimi dysponuje, przyczyniają się do braku silnej motywacji obywateli do regulowania opłat abonamentowych, co może być jednym z kluczowych czynników wpływających na niską skuteczność ściągania należności.

– Polacy płacący abonament niekoniecznie kierują się presją egzekucji, a raczej swoistym przekonaniem, że wspierają w ten sposób media, z którymi się utożsamiają. Prezentowane dane dotyczą roku 2023, a zatem okresu, w którym toczyła się dyskusja co do prawidłowego wypełniania misji przez media publiczne – zaznaczyła ekspertka z Ars AEQUI.

Nielegalny streaming wideo – milionowe straty Martyna Kowalska

– Egzekucja abonamentu, co do zasady, nie różni się od egzekucji innych należności. Naczelnicy urzędów skarbowych jako organy administracji publicznej działają na podstawie i w granicach prawa powszechnie obowiązującego i są tymi przepisami związani – wyjaśniło Ministerstwo Finansów.

System ściągania opłat abonamentowych jest archaiczny

Eksperci wskazują, że obecny model poboru opłat abonamentowych jest przestarzały i wymaga reformy. W dyskusji publicznej podkreśla się problematyczność powiązania obowiązku płacenia abonamentu z założeniem korzystania z odbiornika RTV, co uznaje się za błąd systemowy. Dodatkowo, opór wobec opłacania abonamentu może być spowodowany niechęcią do wspierania mediów publicznych finansowo.

- W realiach obowiązującego systemu malejąca skuteczność egzekucji może również wynikać z nieskutecznych działań podejmowanych na etapie ich prowadzenia. Drugim powodem może być brak majątku, z którego skutecznie można zaspokajać zaległe opłaty abonamentowe – skomentował dr Przemysław Buczkowski z Uczelni Łazarskiego. – Można także zakładać, że przeważnie egzekucja kierowana jest do osób starszych, nierzadko ubogich. To właśnie seniorzy w większym zakresie niż późniejsze pokolenia dokonywały rejestracji odbiorników RTV, przyjmując na siebie obowiązek regulowania opłat abonamentowych – dodał.

Bogdan Zdrojewski, przewodniczący Komisji Kultury i Środków Przekazu, poinformował o poszukiwaniu nowych metod finansowania mediów publicznych. Mimo to, przed wprowadzeniem zmian, przewiduje się dalszy spadek dochodów z abonamentu. Eksperci zauważyli wzrost niechęci do płacenia tych opłat, szczególnie wśród osób starszych, często celowanych przez nieefektywne działania egzekucyjne Poczty Polskiej, która niekiedy bez należytej weryfikacji kieruje sprawy do egzekucji. Dr Buczkowski wskazuje również na problem nieudolnych prób egzekucji po przedawnieniu roszczeń.

Jakie są prawa konsumenta podczas reklamacji?Katarzyna Leszczak

Przyszła pora na reformę systemu finansowania mediów publicznych, by zwiększyć skłonność do płacenia abonamentu. Nie oczekuje się, że ludzie nagle zaczną rejestrować niezgłoszone dotąd odbiorniki, zwłaszcza gdy używają telewizorów głównie do serwisów streamingowych, nie widząc potrzeby płacenia abonamentu.

Aldona Międlar-Adamska przypomniała, że obowiązek płacenia abonamentu wynika z posiadania odbiornika, lecz przy zakupie brak jest informacji o tej konieczności. Obywatele rzadko rejestrują urządzenia, a kontrolerzy nie mają efektywnych sposobów na weryfikację posiadanych odbiorników w domach.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.