Praca twórcza na etacie - czym jest utwór pracowniczy?

Czym jest utwór pracowniczy?

Zgodnie z pierwszym podpunktem 12. artykułu ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

„Jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu autorskie prawa majątkowe w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron”.

Sedno cytowanego przepisu stanowi fakt, iż pracodawca może nabyć prawa autorskie wyłączne do utworu stworzonego przez pracownika w ramach stosunku pracy, co oznacza, że stworzenie wspomnianego dzieła musi należeć do zadań pracownika, określonych w umowie o pracę lub wynikających z zakresu obowiązków w niej opisanych.

Napływ cudzoziemców, a poziom bezrobocia w PolsceJakub Stasak

Przytoczona regulacja ma ponadto charakter względnie obowiązujący – kwestie związane ze sposobem i zakresem nabycia majątkowych praw autorskich do utworu, mogą zostać przez strony stosunku pracy unormowane dowolnie (zgodnie z zasadami przewidzianymi w rozdziale 5. ustawy o prawach autorskich i prawach pokrewnych).

Artykuł 12. ustawy znajduje zastosowanie dopiero wówczas, gdy analizowane ustalenia nie znajdą się na przykład w samej umowie o pracę (lub odrębnej umowie) bądź będą one niepełne.

Ważne: Jeśli pracownik, do którego zadań nie będzie należała praca twórcza, w ramach wykonywania innych obowiązków, stworzy dzieło w rozumieniu prawa autorskiego (przy okazji czy też przez przypadek), nie będzie ono traktowane jako utwór pracowniczy, a wszystkie uprawnienia wynikające z autorstwa przysługują wyłącznie temu pracownikowi.

Przejęcie przez pracodawcę praw autorskich do utworu pracowniczego

Autorskie prawa majątkowe do stworzonego przez pracownika utworu pierwotnie zawsze powstają na jego rzecz.

Pracodawca nabywa je, wyłącznie w sposób pochodny, z chwilą przejęcia utworu, co następuje zazwyczaj poprzez jednostronne oświadczenie woli.

Autor zobowiązany jest do faktycznego dostarczenia pracodawcy swojego dzieła, przy czym, przełożony nie może w żaden sposób zmusić pracownika do przekazania utworu (posiada jedynie możliwość skorzystania z przysługujących mu na podstawie przepisów Kodeksu pracy roszczeń, związanych z niewykonaniem obowiązków pracowniczych).

Przejęcie utworu przez pracodawcę jest tożsame z jego akceptacją, obowiązujące aktualnie przepisy nie określają żadnej konkretnej formy potwierdzenia przejęcia dzieła.

Kolejny istotny element analizowanej procedury to domniemanie przejęcia utworu przez pracodawcę.

Czym jest regulamin pracy? Co zawiera? Gdzie go znaleźć?Jakub Stasak

Wprowadza je artykuł 13. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, w myśl którego:

„Jeżeli pracodawca nie zawiadomi twórcy w terminie sześciu miesięcy od dostarczenia utworu o jego nieprzyjęciu lub uzależnieniu przyjęcia od dokonania określonych zmian w wyznaczonym w tym celu odpowiednim terminie, uważa się, że utwór został przyjęty bez zastrzeżeń. Strony mogą określić inny termin”.

Warto zaznaczyć, że z przekazaniem pracodawcy utworu nie wiąże się wypłata pracownikowi dodatkowego wynagrodzenia (z wyjątkiem sytuacji, w których stosowna umowa stanowi inaczej).

Dzieje się tak, gdyż, co do zasady, wynagrodzenie pracownika za pracę na rzecz pracodawcy zawiera w sobie także wynagrodzenie za przeniesienie autorskich praw majątkowych.

Rozpowszechnianie utworu pracowniczego przez pracodawcę

Przepisy prawa autorskiego nierozerwalnie łączą przejęcie utworu pracowniczego przez pracodawcę z jego rozpowszechnianiem.

Czy pracodawca ma prawo do dysponowania moim urlopem?Jakub Stasak

Wobec powyższego na mocy podpunktu drugiego 12. artykułu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych:

„Jeżeli pracodawca, w okresie dwóch lat od daty przyjęcia utworu, nie przystąpi do rozpowszechniania utworu przeznaczonego w umowie o pracę do rozpowszechnienia, twórca może wyznaczyć pracodawcy na piśmie odpowiedni termin na rozpowszechnienie utworu z tym skutkiem, że po jego bezskutecznym upływie prawa uzyskane przez pracodawcę wraz z własnością przedmiotu, na którym utwór utrwalono, powracają do twórcy, chyba że umowa stanowi inaczej. Strony mogą określić inny termin na przystąpienie do rozpowszechniania utworu”.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.