Umowa zlecenie o cechach umowy o pracę. Co można zrobić?

Obecnie coraz częściej pojawia się problematyczna sytuacja, gdy umowa zlecenie, formalnie oparta na elastycznym modelu współpracy, w istocie ukrywa elementy typowe dla umowy o pracę. To zagadnienie wzbudza zainteresowanie nie tylko pracowników i pracodawców, ale także organów nadzoru. W przypadkach, gdy umowa zlecenie faktycznie spełnia takie kryteria może wiązać się z konsekwencjami prawnymi i finansowymi dla obu stron.

Umowa zlecenie o cechach umowy o pracę. Co można zrobić?
  • Małgorzata Łaziuk
  • /
  • 28 sierpnia 2023

Umowa zlecenie — czym jest?

To jedna z form umów cywilnoprawnych, które określają relacje między dwiema stronami — zleceniodawcą i zleceniobiorcą. W ramach niej zostaje zlecone wykonanie określonego zadania lub usługi w zamian za uzgodnioną zapłatę. 

Przedmiot umowy, czyli zadanie do wykonania powinno być precyzyjnie określone. Dodatkowo — niezbędne jest także zawarcie kwoty wynagrodzenia za wykonaną pracę oraz określenie terminu wykonania zadania.

Charakterystyczne jest to, że w umowie zlecenia zleceniobiorca zachowuje pewną niezależność w wykonywaniu zadania.

Jednak niesie ona ze sobą również pewne ryzyko dla zleceniobiorcy. Ponosi odpowiedzialność za jakość wykonanej usługi lub zadania oraz za terminowość. W umowie zlecenia brak jest też praw pracowniczych, jakie przysługują pracownikom na umowie o pracę, takie jak ubezpieczenie społeczne czy prawo do urlopu. Wszystkie te aspekty muszą być dokładnie określone w umowie, aby uniknąć potencjalnych problemów w przyszłości. Umowa zlecenia jest popularna w wielu branżach.

Co gwarantuje umowa o pracę?

To formalny dokument regulujący stosunek między pracownikiem a pracodawcą. Jest to najbardziej typowa forma zatrudnienia, gwarantująca szereg praw i obowiązków obu stronom.

Zapewnia pracownikowi pewne prawa socjalne, takie jak ubezpieczenie społeczne, emerytalne i zdrowotne, wynagrodzenie za pracę, płatny urlop, odprawę w przypadku rozwiązania umowy, a także prawo do wypowiedzenia w określonych warunkach. Osoba zatrudniona działa w ramach poleceń i zarządzeń pracodawcy, pracuje na jego rzecz i pod nadzorem, co oznacza pewne podporządkowanie.

Daje także prawo do kontroli i zarządzania pracą, w tym określania obowiązków, ustalania harmonogramu pracy, oceniania wydajności i ewentualnego kierowania pracownika na konkretne stanowisko. Pracodawca ma też obowiązek wypłacać pracownikowi wynagrodzenie za pracę zgodnie z ustalonymi warunkami i terminami.

Jest to najbardziej powszechna i uregulowana forma zatrudnienia, która daje pracownikowi pewność praw i zabezpieczenie socjalne, a pracodawcy umożliwia efektywne zarządzanie zasobami ludzkimi i realizację celów firmy.

Umowa zlecenie. Jak działa, co powinna zawierać?Umowa zlecenie. Jak działa, co powinna zawierać? Jan Wróblewski

Umowa o pracę niesie ze sobą wiele korzyści zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Dla pracownika, jak już wspomniano, oznacza to stabilność zatrudnienia, prawo do ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego, płatny urlop, odprawę w razie rozwiązania umowy oraz pewność wynagrodzenia zgodnie z ustalonymi warunkami. Dla pracodawcy umowa o pracę umożliwia efektywne zarządzanie personelem, kontrolę nad pracą pracowników oraz dostęp do ich pełnej wydajności. To także budowanie długotrwałych relacji z zatrudnionymi, co przekłada się na stabilność firmy i jej rozwój.

Umowa zlecenia, choć może być korzystna w pewnych sytuacjach, ma także pewne minusy. Przede wszystkim pracownik na umowie zlecenia nie ma takiej samej stabilności zatrudnienia jak w przypadku umowy o pracę. Brak ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego, płatnego urlopu czy odprawy to kolejne istotne ograniczenia. Dodatkowo, wynagrodzenie na umowie zlecenia bywa niestabilne i może być uzależnione od ilości wykonanych zleceń lub pracy w danym okresie. Pracownik na umowie zlecenia może też nie mieć dostępu do dodatkowych świadczeń socjalnych oferowanych pracownikom na umowie o pracę. To ważne aspekty, które warto wziąć pod uwagę przy wyborze formy zatrudnienia.

Co, gdy umowa zlecenie nosi znamiona umowy o pracę?

Jeśli umowa zlecenie nosi znamiona umowy o pracę (na przykład stałe godziny pracy, w określonym miejscu), może to skutkować uznaniem jej za umowę o pracę przez organy kontrolne lub sąd. W takiej sytuacji pracownik może dochodzić praw przewidzianych dla umowy o pracę: do urlopu płatnego, ubezpieczenia społecznego czy odprawy w przypadku rozwiązania umowy.

Jeśli umowa zlecenie jest uznana za faktyczną umowę o pracę, pracodawca może być zobowiązany do uregulowania zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne pracownika oraz wypłacania innych świadczeń przewidzianych dla pracowników na umowie o pracę. Pracownik może też ubiegać się o odprawę lub odszkodowanie w przypadku niewłaściwego rozwiązania takiej umowy.

Prawa pracowników związane z godzinami pracy i przerwamiPrawa pracowników związane z godzinami pracy i przerwamiMałgorzata Łaziuk

Na osobę, która zatrudnia pracownika na umowę zlecenie, mimo że powinna być to umowa o pracę może być nałożona grzywna w kwocie od 1000 do 30 000 zł.

Warto pamiętać, że ocena, czy umowa zlecenie nosi znamiona umowy o pracę, może być skomplikowana i zależy od wielu czynników, takich jak charakter wykonywanej pracy, zależność pracownika od pracodawcy, tryb organizacji pracy i inne. W przypadku wątpliwości trzeba skonsultować się z prawnikiem lub organami odpowiedzialnymi za kontrolę przestrzegania przepisów pracy.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.

Security Magazine

Czy ten artykuł był przydatny?

Czy pracodawca ma prawo do oceny pracownika?
Praca

Czy pracodawca ma prawo do oceny pracownika?

Ocena pracownika jest istotnym elementem systemu zarządzania zasobami ludzkimi. Pracodawca jest zobowiązany do dokonywania ocen pracowników w różnych sytuacjach — przy rekrutacji, przy przyznawaniu...

Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Zapisz się na newsletter, a raz na jakiś czas wyślemy Ci powiadomienie o najważniejszych tematach. Dla subskrybentów newslettera przygotowujemy specjalne wydarzenia np. webinaria. Nie pożałujesz!