W jaki sposób można sprzedawać prawa autorskie?

Czym są prawa autorskie?

Aktem prawnym najpełniej regulującym analizowaną kwestię jest bez wątpienia ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku (z późniejszymi zmianami) o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Co niezwykle istotne, w zakresie wspomnianej regulacji ustawa dokonuje również wdrożenia kilku znaczących dyrektyw Wspólnot Europejskich (m.in. dyrektywy w sprawie ochrony prawnej programów komputerowych, dyrektywy w sprawie ochrony prawnej baz danych czy dyrektywy w sprawie prawa najmu i użyczenia oraz niektórych praw pokrewnych prawu autorskiemu w zakresie własności intelektualnej).

Czym jest patent?Jakub Stasak

Według artykułu 1. niniejszego dokumentu:

„Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór)”.

Ważne: W rozumieniu ustawy utwór stanowi przedmiot prawa autorskiego od momentu jego utrwalenia, nawet wtedy, gdy nie został ukończony, a ochrona przysługuje jego twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek warunków formalnych.

Prawa autorskie dzielą się na dwie podstawowe kategorie:

• autorskie prawa osobiste – prawo do autorstwa utworu, oznaczenia go swoim imieniem, nazwiskiem lub udostępnienia anonimowo, prawo do nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania, a także decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Przedmiotem autorskich praw osobistych jest zatem nieograniczona w czasie i niepodlegająca zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem.

Praca twórcza na etacie — czym jest utwór pracowniczy?Jakub Stasak

• autorskie prawa majątkowe – wyłączne uprawnienia twórcy do korzystania z utworu i rozporządzania nim, w tym prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

Autorskie prawa majątkowe podlegają dziedziczeniu, są również zbywalne.

Jak sprzedać prawa autorskie?

Zgodnie z przepisami zawartymi w ustawie z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych, umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych:

• obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione,

• może dotyczyć wyłącznie pól eksploatacji znanych w chwili jej zawarcia,

• nieważna jest w części, dotyczącej wszystkich utworów lub wszystkich utworów określonego rodzaju tego samego twórcy, mających powstać w przyszłości.

Jeśli umowa nie stanowi inaczej, nabywca praw autorskich może przenieść je na inne osoby.

W przypadku wystąpienia wyraźniej dysproporcji pomiędzy wynagrodzeniem twórcy a korzyściami, osiąganymi przez nabywcę praw autorskich, twórca ma prawo do żądania stosownego podwyższenia wynagrodzenia – prawa tego dochodzi przed sądem.

Kontrowersje wokół prawa autorskiego w świecie InternetuKatarzyna Leszczak

Uwaga: Wynagrodzenie przysługuje twórcy, nawet jeśli jego wysokość nie została określona w umowie – wylicza się ją wówczas na podstawie zakresu udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu.

Jedynym odstępstwem od powyższej reguły jest zaś sytuacja, w której częścią dokumentu stał się bezpośredni zapis o przeniesieniu autorskich praw majątkowych nieodpłatnie.

W myśl artykułu 53. cytowanej ustawy:

„Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności”.

Kiedy wygasają prawa autorskie?

Z zastrzeżeniem nielicznych przewidzianych w ustawie wyjątków, autorskie prawa majątkowe wygasają z upływem 70 lat:

• od śmierci twórcy, a do utworów, mających więcej niż jednego autora – od śmierci współtwórcy, który przeżył pozostałych,

• w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany – od daty pierwszego rozpowszechnienia, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub jeżeli autor ujawnił swoją tożsamość,

• w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca – od daty rozpowszechnienia utworu, a gdy utwór nie został rozpowszechniony – od daty jego ustalenia,

• w odniesieniu do utworu audiowizualnego – od śmierci najpóźniej zmarłej z wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego,

• w odniesieniu do utworu słowno-muzycznego, jeżeli utwór słowny i utwór muzyczny zostały stworzone specjalnie dla danego utworu słowno-muzycznego – od śmierci później zmarłej z wymienionych osób: autora utworu słownego albo kompozytora utworu muzycznego.

Co to jest ZAiKS? Kiedy trzeba go opłacać?Anna Pakaszewska-Cetera

Jak wynika z orzecznictwa Sądu Najwyższego, zawieranie umów dotyczących praw autorskich, dopuszczalne jest także z zastosowaniem innych (zawartych w Kodeksie cywilnym) regulacji prawnych, jeśli uwzględniają one specyfikę tych praw.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.