Wyrywkowe kontrole alkomatem w miejscu pracy – niezgodne z prawem!

• Martyna Kowalska
• /
• 28 czerwca 2019

Kontrolować czy nie – dylemat przedsiębiorców

Jak informuje UODO, w ostatnim czasie do urzędu napłynęło wiele pytań ze strony przedsiębiorców, wynikających z ostatnich zmian w Kodeksie Pracy, o to czy mogą we własnym zakresie prowadzić kontrole stanu trzeźwości swoich pracowników. Instytucja stawia sprawę jasno – w obecnym stanie prawnym pracodawcy nie mogą samodzielnie prowadzić kontroli stanu trzeźwości  pracowników, w tym kontroli wyrywkowych.

Sprawdź także: Wypadek na wakacjach po alkoholu? Ubezpieczyciel i tak wypłaci odszkodowanie

Od 4 maja br. obowiązuje dodany do Kodeksu Pracy art. 22_1b , który określa, że tzw. dane szczególnej kategorii, w tym o zdrowiu, pracodawca może przetwarzać, gdy pracownik bądź kandydat do pracy wyrazi na to zgodę i z własnej inicjatywy przekaże takie dane. Gdzie jest w tym wszystkim sprawa kontroli? Zdaniem UODO, wiedza o tym czy ktoś jest trzeźwy czy nie jest… informacją o stanie zdrowia. To jednak nie wszystko.

Kiedy można sprawdzić trzeźwość pracownika?

Jak zauważa UODO – Okoliczności i zasady, na jakich można sprawdzić pracownika pod kątem jego trzeźwości określa art. 17 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.

Jak wynika z tego przepisu, stan trzeźwości pracowników można sprawdzić jedynie wtedy, kiedy spełnione zostały łącznie dwa jasno określone warunki. Po pierwsze, badanie odbywa się na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej lub pracownika, co do którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, że spożywał alkohol w czasie pracy lub stawił się do niej w stanie po użyciu alkoholu  oraz badanie stanu trzeźwości pracownika przeprowadza uprawniony organ powołany do ochrony porządku publicznego (np. policja), zaś zabiegu pobrania krwi dokonuje osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe, co ma zapewnić wiarygodność wyniku badania.

Sprawdź także: Czy można kupić alkohol przez internet?

Co może zrobić pracodawca wobec nietrzeźwego pracownika?

Warto dokładnie wczytać się w ten zapis, by dobrze zrozumieć co wolno pracodawcy. Jest on kluczowy w przypadku określania wewnętrznych przepisów bezpieczeństwa obowiązujących w danym zakładzie pracy oraz procedur. Urząd  Ochrony Danych Osobowych zwraca uwagę na to, że na mocy przytoczonych przepisów dopiero, gdy zachodzi uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy pod wpływem alkoholu, kierownik zakładu lub osoba którą do tego upoważnił ma obowiązek niedopuszczenia takiej osoby do pracy. Alkomat nie jest tu w niczym potrzebny.

Co ważne -  W takiej sytuacji pracodawca w ogóle nie musi np. wzywać policji, by zbadała alkomatem pracownika. Samo uzasadnione podejrzenie, że dana osoba jest pod wpływem alkoholu jest wystarczające, by nie dopuścić jej do pracy. Dlatego też badanie alkomatem może być zainicjowane przez pracownika np. w odpowiedzi na zarzut, że jest pod wpływem – wyjaśnia UODO.

Sprawdź także: Czy można pić alkohol "pod chmurką"?

Czy wyrywkowe badanie alkomatem jest dozwolone? 

Brzmienie wspomnianej ustawy wyklucza zatem wyrywkowe czy prewencyjne badania pracowników alkomatem. Po prostu – aktualny stan prawny nie daje podstawy pracodawcy do samodzielnej kontroli. Jak zaznacza UODO nie można traktować badania trzeźwości pracowników jako :

• formy monitorowania pracy pracowników, o której mowa w art. 22 (3) § 4 Kodeksu pracy;
• działania niezbędnego dla zapewnienia ogółowi pracowników bezpiecznych lub higienicznych warunków pracy,
• działania usprawiedliwionego ze względu na uzasadniony interes pracodawcy.

Sprawdź także: Kierowco, przekroczyłeś 24 punkty?Jjaka nowa kara czeka cię od 1 lipca 2019

Badanie alkomatem a bezpieczeństwo publiczne

UODO zauważa, że jeżeli w określonych zawodach czy branżach, choćby ze względu na konieczność zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, potrzebne jest umożliwienie pracodawcy samodzielnego przeprowadzania badań stanu trzeźwości, również wyrywkowych, — to środowiska pracodawców powinny zainicjować podjęcie stosownych prac legislacyjnych – radzi urząd.

Instytucja dodaje, że jeżeli pojawi się taka inicjatywa, będzie się jej bacznie przyglądał, by ustawodawca tworząc stosowne narzędzia prawne dla niektórych pracodawców zapewnił gwarancje dla praw i wolności osób. Należy bowiem równoważyć potrzebę zapewnienia bezpieczeństwa publicznego zwartościami, jakimi są prawo do prywatności i godność pracownika.

Sprawdź także: Sąsiad parkuje na moim miejscu postojowym. Co robić?

 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.