Zwolnienie lekarskie. Kto może je otrzymać? Co, gdy się skończy?

• Małgorzata Łaziuk
• /
• 12 września 2023

Zwolnienie lekarskie — w jakich sytuacjach można je otrzymać?

Zwolnienie lekarskie, zwane również potocznie L4, jest dokumentem, który poświadcza niezdolność do pracy z powodu choroby lub urazu. 

Osoby, które cierpią na choroby lub dolegliwości, które uniemożliwiają wykonywanie codziennych obowiązków mogą otrzymać zaświadczenie poświadczające ten fakt. Może to nastąpić na przykład w przypadku infekcji, grypy, zapalenie gardła, zapalenie płuc, czy innych przypadłości, które są przeszkodą w działaniach zawodowych. Osoby cierpiące na problemy zdrowia psychicznego, takie jak depresja, lęki, zaburzenia psychiczne, mogą otrzymać zwolnienie lekarskie, jeśli ich stan psychologiczny uniemożliwia im pracę. 

Także w przypadku kontuzji i urazów, takich jak złamania, skręcenia, oparzenia lub inne obrażenia ciała, może być utrudnione codzienne funkcjonowanie, a także wykonywanie obowiązków zawodowych.

Również po operacjach chirurgicznych często wymagane jest zwolnienie lekarskie, aby dać organizmowi czas na rekonwalescencję. Czas przebywania na nim zależy od rodzaju przeprowadzanej operacji oraz szybkości dochodzenia do zdrowia.

Co można na zwolnieniu lekarskim? Iga Gradzka

Kobiety w ciąży mogą otrzymać zwolnienie lekarskie, jeśli stan zdrowia lub ciąża sprawia, że wykonywanie pracy jest ryzykowne, trudna do wykonywania lub, kiedy odczuwają dolegliwości, które wpływają na samopoczucie.

Aby otrzymać zwolnienie lekarskie, zazwyczaj trzeba udać się do lekarza lub specjalisty, który oceni stan zdrowia pacjenta i wyda stosowny dokument. Długość i rodzaj zwolnienia lekarskiego mogą się różnić w zależności od diagnozy. Pracodawca nie powinien, a nawet nie ma prawa proponować, aby pracownica przeszła na zwolnienie lekarskie, jeśli nie może zapewnić odpowiednich warunków pracy dla kobiety ciężarnej. Rozwiązaniem powszechnie stosowanym powinno być dostosowanie stanowiska, a jeśli nie ma takiej możliwości — zwolnienie ze świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Pracownik jest zobowiązany do niezwłocznego poinformowania o nieobecności i o zwolnieniu lekarskim (mimo że jest wystawiane elektronicznie) w dniu, w którym występuje, preferowane jest, aby taka informacja została przekazana w jak najwcześniejszych godzinach porannych.

Warto pamiętać, że po powrocie pracownik jest zobowiązany do przeprowadzenia rozmowy z lekarzem medycyny pracy oraz wykonania badań, które mają pokazać, czy jest on zdolny do wykonywania pracy.

Koniec zwolnienia — jakie są rozwiązania?

Po zakończeniu okresu zwolnienia lekarskiego pracownik może wrócić do wykonywania obowiązków zawodowych lub podjąć inne działania, w zależności od swojego stanu zdrowia i umowy z pracodawcą.

Jeśli stan zdrowia pozwala na pełne wykonywanie obowiązków zawodowych można zaplanować powrót do pracy. Pracodawca jest zobowiązany do przyjęcia go na stanowisko, na którym pracował przed zwolnieniem lekarskim.

W momencie, gdy nie jest on w stanie wykonywać dotychczasowej pracy  można rozważyć zmianę stanowiska pracy lub warunków zatrudnienia w celu dostosowania ich do możliwości pracownika.

W przypadku, gdy pojawiają się istotne problemy w odzyskaniu sprawności opcją może być przekwalifikowanie się, skorzystanie ze szkoleń umożliwiających wykonywanie innych zadań, nabycie nowych uprawnień i/lub zmiana pracy.

Jak poinformować pracodawcę o zwolnieniu lekarskim?Anna Pakaszewska-Cetera

Po zakończeniu zwolnienia lekarskiego i ewentualnej rehabilitacji pracownik może rozważyć urlop bezpłatny, jeśli zachodzi taka potrzeba. Urlop bezpłatny pozwala pracownikowi na czasowe przerwanie zatrudnienia z zachowaniem pewnych praw związanych z zatrudnieniem, ale bez otrzymywania wynagrodzenia. Jest to opcja, którą  można wykorzystać w różnych sytuacjach, nie tylko w przypadku chorób, ale też na przykład, gdy zachodzi konieczność opieki nad chorym członkiem rodziny, podróży, nauki lub nawet osobistych przemyśleń. Na urlop bezpłatny zgodę musi wyrazić pracodawca (może go odmówić).

Jeśli stan zdrowia pracownika mimo przebywania na zwolnieniu lekarskim i świadczeniu rehabilitacyjnym uległ znacznemu pogorszeniu i jest on trwale niezdolny do pracy, może ubiegać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy- wniosek należy złożyć w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Renta ta jest formą świadczenia społecznego, które ma na celu zapewnić środki do życia osobom, które z powodu trwałej niezdolności nie są w stanie zarabiać na utrzymanie. 

W najgorszym przypadku pracodawca może rozważyć zwolnienie pracownika lub rozwiązanie umowy o pracę. W takim przypadku mogą obowiązywać przepisy dotyczące  świadczeń dla pracownika.

Ważne jest, aby w takich sytuacjach współpracować zarówno z pracodawcą, jak i lekarzem, aby znaleźć najlepsze rozwiązanie dostosowane do konkretnej sytuacji zdrowotnej i zawodowej pracownika.

Czy można zwolnić pracowników przebywających na zwolnieniach lekarskich i urlopach zdrowotnych?

W Polsce zwolnienie pracowników przebywających na zwolnieniu lekarskim jest możliwe, ale obowiązują specyficzne przepisy i procedury, które muszą być przestrzegane.

Przede wszystkim warto zaznaczyć, że nie można zwolnić pracownika z powodu faktu, że ten przebywa na zwolnieniu lekarskim. Jest to niezgodne z przepisami prawa pracy.

Pracodawca ma prawo zwolnić pracownika z przyczyn ekonomicznych lub organizacyjnych — gdy zostaje ogłoszona upadłość lub zamknięcie przedsiębiorstwa,  a więc nie są związane z samym faktem przebywania pracownika na zwolnieniu lekarskim. Jednak taki proces musi być przeprowadzony zgodnie z przepisami prawa pracy, w tym przestrzeganiem procedur zwolnień grupowych (jeśli dotyczy) oraz zapewnieniem ochrony pracowników.

Pracownik może złożyć wypowiedzenie umowy o pracę. Powinien dostarczyć je do pracodawcy, tak aby mógł się zapoznać — na przykład listownie, e-mailem (jest ważne, gdy użyto kwalifikowanego podpisu elektronicznego).

Pracownik powinien konsultować się z pracodawcą w przypadku dalszych kroków po zakończeniu zwolnienia, takich jak świadczenie rehabilitacyjne  czy renta. Dla pracodawców istotne jest zachowanie zrozumienia i elastyczności wobec potrzeb pracowników związanych z ich zdrowiem.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.