Polskie dziecko pary jednopłciowej urodzone za granicą musi mieć możliwość otrzymania dokumentu tożsamości

Trybunał Sprawiedliwości UE wypowiedział się w sprawie odmowy wpisania do polskich akt stanu cywilnego zagranicznego aktu urodzenia dziecka, w którym jako rodziców wskazano osoby tej samej płci. TSUE wskazał, że państwo członkowskie musi zapewnić swoim małoletnim obywatelom możliwość podróżowania po terytorium UE z każdym z rodziców niezależnie od ich płci – a odmowa transkrypcji aktu urodzenia z uwagi na brak uznania związków jednopłciowych nie może stać temu na przeszkodzie.

Polskie dziecko pary jednopłciowej urodzone za granicą musi mieć możliwość otrzymania dokument
  • Monika Świetlińska
  • /
  • 29 czerwca 2022

Droga do uzyskania polskiego aktu urodzenia została dla nich zamknięta

Urodzeni za granicą obywatele i obywatelki RP, w których zagranicznych aktach urodzenia jako rodziców wskazano osoby tej samej płci, mierzą się w Polsce z licznymi problemami prawnymi. Po uchwale 7 sędziów NSA z 2 grudnia 2019 roku, w której wskazano, że transkrypcja aktu (przeniesienie do polskiego rejestru stanu cywilnego) jest w takiej sytuacji niedopuszczalna, droga do uzyskania polskiego aktu urodzenia została dla tych dzieci zamknięta.

Nielegalne narywanie — jakie konsekwencje?Nielegalne narywanie — jakie konsekwencje?Monika Świetlińska

A jest on niezbędny do uzyskania paszportu, a w wielu przypadkach także do uzyskania dowodu osobistego i numeru PESEL. Tylko nieliczne organy gmin decydują się na ich wydawanie na podstawie zagranicznych aktów urodzenia i tak wpisując wówczas do dokumentu wyłącznie imię matki, która urodziła dziecko, a pomijając informację o drugiej matce.

- W konsekwencji prawa dzieci, które mają rodziców tej samej płci, są ograniczane wyłącznie z tego powodu. Nie mając polskich dokumentów tożsamości i numeru PESEL, nie mogą korzystać z wielu związanych z obywatelstwem uprawnień (np. z publicznej służby zdrowia lub edukacji), a także – co szczególnie istotne w kontekście tej sprawy – korzystać z fundamentalnej dla prawa UE swobody przemieszczania się i wyboru miejsca zamieszkania - przekazuje urząd RPO.

RPO chce zmian w tym zakresie

Rzecznik Praw Obywatelskich od lat podejmuje działania na rzecz zmiany tego stanu. Ponieważ postulaty niezbędnych zmian legislacyjnych pozostają niezrealizowane, rzecznik, w ramach litygacji strategicznej, uczestniczy w postępowaniach sądowych, a także inicjuje je – jak w tej sprawie, w której w imieniu obywatelki wniósł skargę do WSA w Krakowie na odmowę transkrypcji jej zagranicznego aktu urodzenia.

Rzecznik podniósł w toku postępowania, że sąd może skierować pytanie prejudycjalne do TSUE. W ocenie RPO decyzja o odmowie transkrypcji ze względu na jej skutki w postaci odmowy wydania dokumentu podróży małoletniemu obywatelowi Unii naruszyła bowiem prawo UE – traktatową swobodę przepływu osób oraz przepisy Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

Stan epidemii się skończył, a oni nadal handlowali fałszywymi certyfikatami covid-19Stan epidemii się skończył, a oni nadal handlowali fałszywymi certyfikatami covid-19Monika Świetlińska

9 grudnia 2020 r. WSA w Krakowie skierował do TSUE pytanie prejudycjalne:

Czy art. 21 ust. 1 w zw. z art. 20 ust. 2 lit. a Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w zw. z art. 7, art. 21 ust. 1 i art. 24 ust. 2 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy rozumieć w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie tego by organy państwa członkowskiego, którego obywatelstwo posiada małoletni, odmówiły mu transkrypcji jego aktu urodzenia wydanego przez inne państwo członkowskie, niezbędnej do uzyskania dokumentu tożsamości państwa członkowskiego, którego obywatelstwo posiada, z tego powodu, że prawo krajowe tego państwa nie przewiduje rodzicielstwa par jednopłciowych, a w akcie tym jako rodziców wskazano osoby tej samej płci.

TSUE ma szansę pozytywnie wpłynąć na sytuację dzieci, których prawa są ograniczane

4 czerwca 2022 r. TSUE rozpatrzył na posiedzeniu pytanie prejudycjalne zadane przez WSA w Krakowie. Trybunał wskazał, że bez względu na to, czy polskie prawo uznaje pary jednopłciowe oraz możliwość ich rodzicielstwa, dziecko takiej pary musi mieć możliwość uzyskania dowodu tożsamości lub paszportu umożliwiającego mu podróżowanie po Unii Europejskiej i przebywanie z rodzicami, bez względu na to, czy są oni tej samej płci.

Swoją decyzję Trybunał motywował przede wszystkim potrzebą bezwzględnego zapewnienia prawa do swobodnego przemieszczania się po terytorium Unii Europejskiej (art. 20 ust. 2 lit. a i art. 21 ust. 1 TFUE), ochrony prawa do prowadzenia przez obywateli zwykłego życia rodzinnego (art. 7 Karty UE), a także ochrony praw dziecka, która to wymaga, by w postępowaniu administracyjnym dotyczącym dzieci kierować się przede wszystkim ich najlepszym interesem oraz prawem do utrzymania stałej, osobistej relacji i bezpośredniego kontaktu z każdym z rodziców.

Wydanie obywatelowi dokumentu tożsamości w celu umożliwienia mu poruszania się po terytorium Unii Europejskiej jest w ocenie TSUE bezwzględnym obowiązkiem państwa członkowskiego UE. Nie mogą mu stać na przeszkodzie wewnętrzne procedury krajowe, zakładające – tak jak w tym przypadku – transkrypcję aktu urodzenia do krajowego rejestru.

Dwójka małych dzieci w rozgrzanym aucie. Śmiertelna pułapka przed Dworcem CentralnymDwójka małych dzieci w rozgrzanym aucie. Śmiertelna pułapka przed Dworcem CentralnymMichał Górecki

W ocenie RPO – dokonanej także z uwzględnieniem prawa UE jako źródła zobowiązań dla organów krajowych – w dokumencie tożsamości dziecka – obywatela/ki RP powinny być wpisane dane obu osób wskazanych jako rodzice w jego zagranicznym akcie urodzenia.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.

Security Magazine

Czy ten artykuł był przydatny?

Newsletter

Bądźmy w kontakcie! Zapisz się na newsletter, a raz na jakiś czas wyślemy Ci powiadomienie o najważniejszych tematach. Dla subskrybentów newslettera przygotowujemy specjalne wydarzenia np. webinaria. Nie pożałujesz!