Różnice między systemem wyborczym w Polsce a innymi krajami Europy

Podstawowe pojęcia 

Biorąc pod uwagę sposób przeliczenia głosów, ordynacje dzieli się na: 

• większościową — gdzie mandat otrzymują kandydaci/kandydat, który uzyskał większość głosów w danym okręgu,
• proporcjonalną — gdzie mandaty rozdziela się proporcjonalnie do liczby głosów, jakie uzyskała dana partia. Wykorzystuje dwie metody — Sainte-Lague i d`Hondta. 

Metoda d’Hondta — sposób przeliczania głosów na mandaty uzyskane w wyborach. Jest to jedna z tzw. formuł największych średnich. Ilość głosów, jakie uzyskało ugrupowanie polityczne w danym okręgu wyborczym jest dzielona poprzez następujące po sobie liczby naturalne. Mandaty przypadają tym komitetom wyborczym, które uzyskały najwyższe ilorazy.

Metoda Sainte-Lague — metoda polega na znalezieniu największych, kolejno po sobie następujących ilorazów z liczby uzyskanych głosów. Podziału dokonuje się, dzieląc liczbę głosów przypadających każdemu komitetowi wyborczemu przez kolejne liczby nieparzyste: 1, 3, 5, 7 itd., a następnie z tak obliczonych ilorazów dla wszystkich komitetów wybieranych jest tyle największych, ile jest mandatów do obsadzenia.

Większość względna — liczba głosów oddana na danego kandydata — zwycięzcę, która przewyższa liczbę głosów pozostałych kandydatów. 

FTPT -  ang. first past the post, wyborca wybiera jednego kandydata spośród zgłoszonych

System wyborczy w Polsce

Wybory samorządowe w Polsce przeprowadzane są co 5 lat, podczas których wybierani są członkowie organów samorządu terytorialnego: rad gmin (również rad miast na prawach powiatu), rad powiatów oraz sejmików województw, a ponadto (od 2002) jednoosobowych organów wykonawczych gmin – wójtów, burmistrzów, prezydentów miast, a także członkowie rad dzielnic i osiedli. 

Wybory radnych w gminach do 20 tys. mieszkańców przeprowadzane są zgodnie z ordynacją większościową w systemie większości względnej (w okręgach jednomandatowych, według zasady FPTP). W większych gminach, a także powiatach i województwach, stosuje się ordynację proporcjonalną. Przy wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast głosowanie odbywa się według zasady większości bezwzględnej (w dwóch turach, jeżeli w pierwszym głosowaniu żaden z kandydatów nie otrzyma ponad połowy głosów).

Wybory do Sejmu przeprowadzane są co 4 lata w systemie ordynacji proporcjonalnej wielomandatowej. Kraj podzielony jest na 41 okręgów wyborczych, gdzie wybiera się od 7 do 20 posłów. Wartość progu wyborczego ustalona na poziomie krajowym wynosi 5% dla pojedynczych partii oraz 8% dla koalicji wyborczych. W sumie do obsadzenia jest 460 mandatów, a sposób ich rozdziału pomiędzy różnymi listami wyborczymi opiera się na metodzie D’Hondta. Metoda ta, choć korzystniejsza dla większych ugrupowań, determinuje przydział mandatów w zależności od osiągniętej liczby głosów. Kandydaci z danej listy uzyskują mandaty zgodnie z kolejnością opartą na liczbie głosów, które zdobyli.

Czy Ukrainiec będzie mógł głosować w polskich wyborach?Jakub Stasak

Wybory do Senatu organizowane co 4 lata w systemie większości względnej (w 100 okręgach jednomandatowych, według zasady FPTP). W ramach danego okręgu wyborczego mandat senatorski przyznawany jest kandydatowi, który zdobył największą liczbę ważnych głosów (większość względna). Jeśli co najmniej dwóch kandydatów uzyska taką samą liczbę głosów, o pierwszeństwie decyduje większa ilość obwodów głosowania, w których jeden z kandydatów zdobył więcej głosów. W przypadku dalszego impasu, przewodniczący okręgowej komisji wyborczej przeprowadza losowanie.

Wybory Prezydenckie odbywają się co 5 lat. Głosowanie odbywa się na zasadzie większości bezwzględnej. Prezydentem zostaje kandydat, który uzyska ponad połowę wszystkich oddanych głosów. W przypadku, gdy żaden z kandydatów nie zdobędzie wymaganej większości, organizowana jest druga tura głosowania, która odbywa się dwa tygodnie po pierwszej turze. W drugiej turze biorą udział dwaj kandydaci z największą liczbą głosów z pierwszej tury. W II turze wystarczy zdobyć większą liczbę głosów niż przeciwnik, aby odnieść zwycięstwo

System wyborczy w Niemczech

Wybory do Bundestagu, głównej izby niemieckiego parlamentu, odbywają się co 4 lata według ordynacji mieszanej. Połowa mandatów jest przydzielanych w skali federacji proporcjonalnie do ogólnej liczby głosów oddanych na listy poszczególnych partii politycznych. Proces przydziału mandatów opiera się na metodzie Sainte-Laguë. W następnym etapie, po ustaleniu liczby mandatów przypadających na każdą z partii, są one rozdzielane między poszczególne partyjne listy krajowe. Aby zapewnić wyborcom możliwość bezpośredniego wpływu na wybór konkretnych przedstawicieli do Bundestagu, druga połowa mandatów przydzielana jest na podstawie systemu większościowego. W każdym jednomandatowym okręgu wyborczym wyłaniany jest pojedynczy kandydat, który zdobywa mandat poprzez zwykłą większość głosów. Ten proces jest nazywany głosowaniem większościowym lub głosem pierwotnym.

Wybory Prezydenckie — w Niemczech prezydent nie jest wyłaniany z wyborów powszechnych. Wybierany jest co 5 lat przez Zgromadzenie Federalne, złożone po połowie z członków Bundestagu i przedstawicieli parlamentów regionalnych. Prezydentem zostaje osoba, która uzyskała bezwzględną większość głosów (50% ogólnej liczby członków Zgromadzenia Federalnego i jeden głos) w dwóch pierwszych turach głosowania lub zwykłą większość w trzeciej turze. 

System wyborczy we Francji 

Wybory Prezydenckie we Francji odbywają się na takich samych zasadach jak w Polsce.

Wybory do Zgromadzenia Narodowego, odbywają się co 5 lat, podczas których wybieranych jest 577 parlamentarzystów. Organizowane są kilka tygodni po wyborach prezydenckich. Rywalizacja między partiami popierającymi urzędującego prezydenta a tymi, które przyjmują postawę opozycyjną wobec niego, nadaje ton kampanii wyborczej. Charakterystyczna struktura systemu wyborczego stosowanego w wyborach do francuskiego Zgromadzenia Narodowego przyczyniła się do wykształcenia dwublokowego systemu w kraju. Walka o parlamentarną większość skupia się między koalicją partii popierających prezydenta a koalicją partii przeciwnych prezydentowi. Te bloki formują się jeszcze przed wyborami i odgrywają kluczową rolę między pierwszą a drugą turą głosowania. Ugrupowania wchodzące w skład każdej koalicji zawierają taktyczne porozumienia, które pozwalają na zdobycie jak największej liczby mandatów w poszczególnych okręgach. W wyborach do francuskiego Zgromadzenia Narodowego obowiązuje system większościowy, a proces wyborczy odbywa się w jednomandatowych okręgach wyborczych. Aby zdobyć mandat, kandydat musi uzyskać w swoim okręgu bezwzględną większość głosów. W przypadku okręgów, w których żaden z kandydatów nie osiągnie tego warunku, przeprowadzana jest druga tura. Do drugiej tury przechodzą ci kandydaci, którzy zdobyli co najmniej 12,5% głosów w pierwszej turze. W drugiej turze zwycięża kandydat, który uzyska największą liczbę głosów.

Senat liczy 348 członków, którzy są wybierani na 6-letnią kadencję przez elektorów powoływanych według skomplikowanego klucza przez lokalne władze departamentów Francji i niektóre instytucje centralne. 

System wyborczy w Wielkiej Brytanii 

Wybory do Izby Gmin odbywają się co 5 lat w systemie jednomandatowych okręgów wyborczych. W przybliżeniu jeden okręg reprezentuje średnio 69 281 mieszkańców w Anglii, chociaż ta liczba jest różna w innych częściach Królestwa. Granice okręgów są modyfikowane przeciętnie co dekadę. W 1997 roku zwiększono liczbę deputowanych z 651 (z roku 1992) do 659. W 2005 roku istniało 646 okręgów wyborczych, natomiast od 2010 roku liczba ta wynosi 650. Rozkład mandatów jest następujący: 533 dla Anglii, 59 dla Szkocji, 40 dla Walii i 18 dla Irlandii Północnej. Z każdego okręgu wyborczego i do parlamentu wchodzi tylko jeden poseł — ten, który uzyska największą liczbę głosów. Zważywszy, że w danym okręgu występuje zazwyczaj kilku kandydatów, zwycięzca często zdobywa mniej niż 50% głosów.

W Wielkiej Brytanii nie ma stosowanej listy partyjnej. Wyborcy oddają swój głos na konkretną osobę. Znani politycy zwykle ubiegają się o mandat w tzw. "bezpiecznych" okręgach, gdzie poparcie dla ich partii jest wyjątkowo silne.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.