Ryzyko nowatorskie - jak definiuje je Kodeks karny?

Czym jest ryzyko nowatorskie?

Ryzyko nowatorskie jest jednym z tak zwanych kontratypów, czyli okoliczności wyłączających bezprawność danego czynu.

W przypadku zaistnienia tej konstrukcji prawnej, zachowanie wyczerpujące znamiona przestępstwa nie jest za nie uznawane.

Czym jest zamiar ewentualny?Jakub Stasak

W myśl paragrafu pierwszego 27. artykułu ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku (z późniejszymi zmianami) – Kodeks karny:

„Nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu przeprowadzenia eksperymentu poznawczego, medycznego, technicznego lub ekonomicznego, jeżeli spodziewana korzyść ma istotne znaczenie poznawcze, medyczne lub gospodarcze, a oczekiwanie jej osiągnięcia, celowość oraz sposób przeprowadzenia eksperymentu są zasadne w świetle aktualnego stanu wiedzy”.

Paragraf drugi tego samego artykułu stanowi zaś, że:

„Eksperyment jest niedopuszczalny bez zgody uczestnika, na którym jest przeprowadzany, należycie poinformowanego o spodziewanych korzyściach i grożących mu ujemnych skutkach oraz prawdopodobieństwie ich powstania, jak również o możliwości odstąpienia od udziału w eksperymencie na każdym jego etapie”.

Eksperyment medyczny – definicja ustawowa

Przykładem dozwolonego ryzyka nowatorskiego są eksperymenty medyczne.

Ich prawną definicję odnajdujemy w obejmującym artykuły od 21. do 29a. czwartym rozdziale ustawy z dnia 5 grudnia 1996 roku (z późniejszymi zmianami) o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

Według wspomnianych przepisów przeprowadzane na ludziach eksperymenty medyczne mogą mieć charakter leczniczy lub badawczy.

Czym jest patent?Jakub Stasak

Eksperyment leczniczy polega na zastosowaniu nowych bądź częściowo tylko wypróbowanych metod diagnostycznych, leczniczych albo profilaktycznych w celu osiągnięcia bezpośredniej korzyści dla zdrowia biorących w nim udział osób.

Prawo dopuszcza organizację tego typu eksperymentów, jeśli stosowane dotychczas metody leczenia okazały się nieskuteczne albo ich skuteczność była niewystarczająca.

Rozszerzenie wiedzy medycznej stanowi natomiast główny z celów eksperymentu badawczego, którego uczestnikami mogą być zarówno osoby chore, jak i zdrowe.

Zgodnie z trzecim paragrafem 21. artykułu ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty:

„Przeprowadzenie eksperymentu badawczego jest dopuszczalne, gdy uczestnictwo w nim nie jest związane z ryzykiem albo też ryzyko jest minimalne i nie pozostaje w dysproporcji do możliwych pozytywnych rezultatów takiego eksperymentu”.

Co ciekawe, cytowany dokument status eksperymentu medycznego przyznaje także badaniom materiału biologicznego (w tym genetycznego) pobranego od uczestnika takiego badania do celów naukowych.

Kto nie może zostać uczestnikiem medycznego eksperymentu badawczego?

Organizacja eksperymentu medycznego o charakterze badawczym jest sprzeczna z prawem, jeśli miałby zostać on przeprowadzony na:

• dziecku poczętym,

• osobie ubezwłasnowolnionej,

• żołnierzu i innej osobie pozostającej w zależności hierarchicznej ograniczającej swobodę dobrowolnego wyrażania zgody,

• osobie pozbawionej wolności.

Nieprawidłowości w dostępie do informacji o stanie zdrowia — RPP reagujeJakub Stasak

Udział w eksperymencie badawczym osób małoletnich możliwy jest wyłącznie po spełnieniu wszystkich poniższych warunków:

• spodziewane korzyści mają bezpośrednie znaczenie dla zdrowia biorącego udział w eksperymencie małoletniego lub innych małoletnich należących do tej samej grupy wiekowej,

• eksperyment badawczy przyniesie istotne rozszerzenie wiedzy medycznej,

• nie istnieje możliwość przeprowadzenia takiego eksperymentu o porównywalnej efektywności z udziałem osoby pełnoletniej.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.