Skrócenie kadencji Sejmu i przedterminowe wybory - kiedy są możliwe?

• Jakub Stasak
• /
• 13 lutego 2024

Samorozwiązanie Sejmu

Zarówno Sejm, jak i Senat są w naszym kraju wybierane na czteroletnie kadencje, które formalnie rozpoczynają się w dniu pierwszego posiedzenia izby niższej parlamentu.

Co ciekawe, długość kadencji stanowi w praktyce wartość wyłącznie umowną – zgodnie z obowiązującymi przepisami trwa ona bowiem do dnia poprzedzającego dzień pierwszych obrad nowego Sejmu.

Przedterminowe wybory odbyć się mogą jedynie w obliczu skrócenia wspomnianej kadencji, co z kolei następuje w trzech przypadkach.

Marszałek Sejmu — jakie ma kompetencje?Jakub Stasak

Pierwszy z nich to tzw. samorozwiązanie Sejmu – do zainicjowania niniejszego procesu wymagana jest uchwała podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów.

Skrócenie kadencji Sejmu (równoznaczne ze skróceniem kadencji Senatu) zarządza, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu, Prezydent Rzeczypospolitej.

Zgodnie z paragrafem piątym artykułu 98. Konstytucji:

„Prezydent Rzeczypospolitej, zarządzając skrócenie kadencji Sejmu, zarządza jednocześnie wybory do Sejmu i Senatu i wyznacza ich datę na dzień przypadający nie później niż w ciągu 45 dni od dnia zarządzenia skrócenia kadencji Sejmu. Prezydent Rzeczypospolitej zwołuje pierwsze posiedzenie nowo wybranego Sejmu nie później niż na 15 dzień po dniu przeprowadzenia wyborów”.

Skrócenie kadencji Sejmu w razie nieuchwalenia budżetu

Warto zauważyć, że ustawa zasadnicza w żaden sposób nie precyzuje tego, jakie okoliczności muszą poprzedzić opisane powyżej samorozwiązanie Sejmu.

W pozostałych dwóch możliwych przypadkach skrócenia jego kadencji Konstytucja niezwykle dokładnie określa natomiast przyczyny analizowanego stanu rzeczy.

Większość zwykła, bezwzględna i kwalifikowana — ile głosów potrzeba, by wygrać sejmowe głosowanie?Jakub Stasak

Według artykułu 255. cytowanego aktu prawnego:

„Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi Rzeczypospolitej do podpisu, Prezydent Rzeczypospolitej może w ciągu 14 dni zarządzić skrócenie kadencji Sejmu”.

Skrócenie kadencji Sejmu jako rezultat niepowołania rządu

W przypadku, gdy próby powołania nowego rządu w pierwszych dwóch konstytucyjnych krokach zakończą się niepowodzeniem (wotum zaufania udzielanego bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów nie otrzyma ani kandydat desygnowany na Prezesa Rady Ministrów przez głowę państwa, ani ten wskazany przez Sejm), praktyczne zastosowanie znajduje artykuł 155. ustawy zasadniczej.

Czym jest i komu przysługuje immunitet?Jakub Stasak

Wspomniany przepis stanowi, iż:

„Prezydent Rzeczypospolitej w ciągu 14 dni powołuje Prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera od nich przysięgę. Sejm w ciągu 14 dni od dnia powołania Rady Ministrów przez Prezydenta Rzeczypospolitej udziela jej wotum zaufania większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów”.

Jeśli również wskazana procedura nie przyniesie zamierzonego efektu, Prezydent skraca kadencję Sejmu i zarządza wybory.  

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.