Tajemnica notarialna. Czy notariusz może opowiadać o nadzorowanych sprawach?

• Anna Malinowska
• /
• 20 sierpnia 2020

Czynności prowadzone przez notariusza objęte są tajemnicą notarialną. Oznacza to, że notariusz nie może ujawnić szczegółów spraw, które prowadzi w ramach swoich czynności notarialnych. Czy można zwolnić notariusza z obowiązku zachowania tajemnicy?

Notariusz to jedna z profesji, która jest objęta ustawowym obowiązkiem zachowania tajemnicy spraw, które prowadzi. Szczegółowe zapisy dotyczące tajemnicy notarialnej znajdziemy w prawie o notariacie. Czytamy w nim, że notariusz musi zachować w tajemnicy wszystkie okoliczności sprawy, o których dowiedział się ze względu na prowadzone czynności notarialne.

Czy notariusza obejmuje tajemnica dożywotnio?

Prawo nakazuje by notariusz zachował w tajemnicy szczegóły wszystkich postępowań niezależnie od faktu czy jest notariuszem czynnym, czy też został już z tej funkcji odwołany.

Kto może zwolnić notariusza z tajemnicy?

Prawo notariatu określa dokładnie warunki, które pozwalają zwolnić notariusza z obowiązku zachowania tajemnicy. Jedną z takich sytuacji jest składanie zeznań przed sądem jako świadek. Warto jednak pamiętać, że i w takim wypadku nie zawsze będzie możliwe zwolnienie notariusza z tajemnicy. Jeśli ujawnienie przez notariusza informacji stanowiących tajemnicę może zagrażać dobru państwa albo innemu ważnemu interesowi, to z zachowania tajemnicy może notariusza zwolnić jedynie Minister Sprawiedliwości. Warto jednak wiedzieć, że zwolnienie z tajemnicy nie dotyczy całej działalności notariusza. Obowiązuje ono wyłącznie w odniesieniu do faktów, jeśli jest to niezbędne do ustalenia określonych zdarzeń, a nie jest możliwe ustalenie tego na podstawie innych dowodów. W razie przesłuchiwania w takiej sytuacji notariusza, sąd prowadzi przesłuchanie na rozprawie niejawnej.

Kiedy notariusz nie musi zachować tajemnicy?

Jest jeszcze jeden przypadek, kiedy notariusz nie musi zachowywać tajemnicy. Chodzi o informacje, które są pozyskiwane w ramach przepisów o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.

Nie można też zapominać, że kodeks postępowania cywilnego przewiduje możliwość odmowy odpowiedzi przez świadka. W przypadku przesłuchania świadek może odmówić odpowiedzi, jeśli jej udzielenie wiązałoby się z koniecznością ujawnienia tajemnicy zawodowej. Takie uprawnienie dotyczy oczywiście również notariusza.

Kodeks etyki zawodowej notariusza

O tym jak notariusz powinien podchodzić do kwestii tajemnicy notarialnej mowa jest również w kodeksie etyki zawodowej notariusza. Warto jednak pamiętać, że dokument ten nie jest źródłem prawa, a jedynie rodzajem regulaminy i zasad zawodowych. Powoduje to, że naruszenie tajemnicy notarialnej na mocy kodeksu etyki zawodowej zagrożone jest jedynie odpowiedzialnością dyscyplinarną.

Co grozi za ujawnienie tajemnicy notarialnej?

Prawo o notariacie przewiduje kilka kar za naruszenia związane z pełnieniem obowiązków notariusza. Wśród nich jest obowiązek zachowania tajemnicy. Najłagodniejszą karą jest upomnienie. Jedynym skutkiem jest dołączenie informacji o tym do akt notariusza. Inną karą jest nagana. Otrzymanie nagany powoduje, że notariusz nie może brać udziału w organach samorządu notarialnego przez 3 lata. Oczywiście informacja o naganie umieszczana jest w jego aktach personalnych. Notariusz może być też ukarany karą pieniężną. Jej wysokość to maksymalnie pięciokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Otrzymanie kary pieniężnej dodatkowo niesie ze sobą skutki, które wynikają z kary nagany. Najpoważniejszą karą jest brak możliwości prowadzenia kancelarii notarialnej. Prawo o notariacie nie określa jednak czy jest to kara dożywotnia. Przepisy w tym zakresie interpretuje się tak, że po ogłoszeniu zakazu prowadzenia kancelarii trzeba określić jak długo on obowiązuje.

Jeśli zachowanie notariusza spowodowało poważne skutki, może on odpowiadać karnie, a wtedy jedną z sankcji może być zakaz wykonywania zawodu.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.