Władza rodzicielska - kiedy powstaje, kiedy wygasa?

Pojęcie władzy rodzicielskiej

Swoje szczegółowe omówienie analizowany termin znalazł w artykułach 92-112 ustawy z dnia 25 lutego 1964 roku (z późniejszymi zmianami) – Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Jak zgłosić narodzenie dziecka?Katarzyna Leszczak

Władza rodzicielska, niekiedy określana również jako piecza rodzicielska lub odpowiedzialność rodzicielska, to ogół praw i obowiązków rodziców wobec dzieci.

Co do zasady przysługuje ona obojgu rodzicom, jeśli jednak wymaga tego dobro dziecka, sąd może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu bądź pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców.

W przypadku, gdy jedno z rodziców nie żyje albo nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, władza rodzicielska przysługuje drugiemu z rodziców, z analogiczną sytuacją mamy do czynienia również, jeżeli jedno z rodziców zostało pozbawione władzy rodzicielskiej lub jego władza rodzicielska uległa zawieszeniu.

Ważne: Jeśli żadnemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska albo jeżeli rodzice są nieznani, ustanawia się dla dziecka opiekę.

Obowiązki rodziców wobec dziecka

Władza rodzicielska obejmuje zwłaszcza obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad dzieckiem oraz jego majątkiem, a także wychowania dziecka z poszanowaniem jego godności i praw.

Władza rodzicielska powinna być wykonywana tak, jak tego wymaga dobro dziecka i interes społeczny.

Obowiązek szkolny i obowiązek nauki — czym się różnią?Jakub Stasak

W myśl artykułu 95. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

„Rodzice przed powzięciem decyzji w ważniejszych sprawach dotyczących osoby lub majątku dziecka powinni je wysłuchać, jeżeli rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości dziecka na to pozwala, oraz uwzględnić w miarę możliwości jego rozsądne życzenia”.

Rodzice wychowują dziecko pozostające pod ich władzą rodzicielską i kierują nim, troszcząc się przy tym o fizyczny i duchowy rozwój dziecka oraz przygotowują je do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.

Uwaga: Osoby wykonujące władzę rodzicielską bądź sprawujące opiekę lub pieczę nad dzieckiem nie mogą stosować wobec niego kar cielesnych.

Władza rodzicielska – kiedy powstaje, kiedy wygasa?

Władza rodzicielska matki powstaje z chwilą urodzenia dziecka, w przypadku ojca sytuacja bywa zaś niekiedy nieco bardziej skomplikowana.

Czym jest edukacja domowa i jak uzyskać zgodę?Jakub Stasak

Gdy dziecko urodziło się w związku pozamałżeńskim, władza rodzicielska ojca ma swój początek w momencie uznania dziecka albo sądowego orzeczenia w przedmiocie ustalenia ojcostwa.

Co niezwykle istotne, jeśli ojciec dziecka ze związku pozamałżeńskiego uzna je jeszcze zanim się urodzi, jego władza rodzicielska rozpoczyna się, podobnie jak u matki i ojca dziecka urodzonego w związku małżeńskim, z chwilą urodzenia dziecka.

Ważne: Władza rodzicielska nie powstaje, gdy matka lub ojciec dziecka nie posiadają pełnej zdolności do czynności prawnych, są ubezwłasnowolnieni, bądź niepełnoletni – fakt powyższy nie przekreśla jednak definitywnie ich szans na udział w sprawowaniu bieżącej pieczy nad dzieckiem.

Podstawowa zasada opisująca kres władzy rodzicielskiej wyrażona została w artykule 92. Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

„Dziecko pozostaje aż do pełnoletności pod władzą rodzicielską”.

Z mocy prawa władza rodzicielska wygasa ponadto w przypadku małżeństwa – jeśli szesnastolatka zawrze związek małżeński, jej rodzice tracą nad nią władzę rodzicielską, zgodnie z obowiązującymi przepisami uzyskuje ona bowiem wówczas pełnoletność, której nie traci nawet pomimo ewentualnego ustania małżeństwa.

Wśród pozostałych przyczyn ustania władzy rodzicielskiej wymienić należy m.in. śmierć rodzica lub dziecka, uchylenie prawomocnego wyroku ustalającego ojcostwo, zawieszenie władzy rodzicielskiej czy całkowite jej pozbawienie.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.