Czym jest i jakie kompetencje posiada Trybunał Stanu?

Czym zajmuje się Trybunał Stanu?

Sądom i trybunałom poświęcony został ósmy rozdział Konstytucji, w otwierających go artykułach 173. i 174., czytamy:

„Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Sądy i Trybunały wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej”.

Częścią szczególną władzy sądowniczej w Polsce jest zaś Trybunał Stanu.

Ogólny opis jego funkcji i kompetencji zawarty został w artykułach od 198. do 201. Konstytucji, w myśl ostatniego z wymienionych przepisów;

„Organizację Trybunału Stanu oraz tryb postępowania przed Trybunałem określa ustawa”.

Mowa o wielokrotnie nowelizowanej, ale obowiązującej do dziś, ustawie z dnia 26 marca 1982 roku o Trybunale Stanu.

Czy Prezydent RP ma immunitet?Jakub Stasak

Za naruszenie Konstytucji bądź ustawy (w związku z zajmowanym stanowiskiem lub w zakresie swojego urzędowania) konstytucyjną odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu ponoszą:

• Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej,

• Prezes Rady Ministrów oraz członkowie Rady Ministrów,

• Prezes Narodowego Banku Polskiego,

• Prezes Najwyższej Izby Kontroli,

• członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji,

• osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem,

• Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych,

• posłowie i senatorowie (w zakresie określonym w artykule 107. Konstytucji – zakaz prowadzenia działalności gospodarczej).

Głowa państwa oraz członkowie Rady Ministrów mogą odpowiadać przed Trybunałem Stanu również w związku z popełnieniem przestępstw pospolitych i skarbowych.

Prezydent, bez względu na to, jakie przestępstwo zostanie mu zarzucone, podlega wyłącznie jurysdykcji Trybunału Stanu (nie może być sądzony przez sądy cywilne czy wojskowe).

Skład Trybunału Stanu

W skład Trybunału Stanu wchodzą:

• przewodniczący,

• dwóch zastępców przewodniczącego,

• 16 członków (wybieranych przez Sejm na czas trwania jego kadencji).

Funkcji członka Trybunału Stanu nie mogą sprawować posłowie i senatorowie, a jego przewodniczącym zostaje (z urzędu) Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego.

Jak wygląda proces powoływania nowego rządu?Jakub Stasak

Zgodnie z artykułem 199. Konstytucji:

„Zastępcy przewodniczącego Trybunału oraz co najmniej połowa członków Trybunału Stanu powinni mieć kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego […] Członkowie Trybunału Stanu w sprawowaniu funkcji sędziego Trybunału Stanu są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom”.

Jakie kary może nałożyć Trybunał Stanu?

Trybunał Stanu wymierza (łącznie lub osobno) następujące kary:

• utratę czynnego i biernego prawa wyborczego w wyborach Prezydenta, w wyborach do Sejmu i do Senatu, w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach organów samorządu terytorialnego,

• zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i w organizacjach społecznych,

• utratę części lub wszystkich orderów, odznaczeń i tytułów honorowych,

• pozbawienie mandatu poselskiego (za naruszenie przez posła, wynikającego z artykułu 107. Konstytucji, zakazu prowadzenia działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu Państwa lub samorządu terytorialnego oraz nabywania takiego majątku).

Większość zwykła, bezwzględna i kwalifikowana — ile głosów potrzeba, by wygrać sejmowe głosowanie?Jakub Stasak

Częścią odpowiedzialności jest ponadto utrata stanowiska, z którego pełnieniem wiązało się prowadzone przed Trybunałem postępowanie (w tym złożenie urzędu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej).

Uznając znikomą szkodliwość społeczną popełnionego czynu lub biorąc pod uwagę wystąpienie szczególnych okoliczności, Trybunał Stanu może poprzestać na uznaniu winy oskarżonego i odstąpić od jego ukarania.

Kary dotyczące utraty praw i zakazów wymierzane są na okres od dwóch do dziesięciu lat, za czyny stanowiące przestępstwo pospolite bądź skarbowe, Trybunał orzeka natomiast kary lub środki karne, przewidziane treścią właściwych ustaw.

Wydany przez Trybunał Stanu wyrok jest ostateczny. 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.