Jak polskie prawo chroni funkcjonariuszy publicznych?

Kto jest funkcjonariuszem publicznym?

Zgodnie z 13. paragrafem artykułu 115. ustawy z dnia 6 czerwca 1997 roku (z późniejszymi zmianami) – Kodeks karny, do funkcjonariuszy publicznych zaliczamy:

• Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,

• posłów, senatorów, radnych oraz posłów do Parlamentu Europejskiego,

• sędziów, ławników, prokuratorów, funkcjonariuszy finansowego organu postępowania przygotowawczego lub organu nadrzędnego nad finansowym organem postępowania przygotowawczego, notariuszy, komorników, kuratorów sądowych, syndyków, nadzorców sądowych i zarządców, osoby orzekające w organach dyscyplinarnych działających na podstawie ustawy,

• osoby będące pracownikami administracji rządowej, innego organu państwowego lub samorządu terytorialnego, chyba że pełnią one wyłącznie czynności usługowe, a także inne osoby w zakresie, w którym uprawnione są do wydawania decyzji administracyjnych,

• osoby będące pracownikami organów kontroli państwowej lub organów kontroli samorządu terytorialnego, chyba że pełnią one wyłącznie czynności usługowe,

• osoby zajmujące kierownicze stanowiska w innej instytucji państwowej,

• funkcjonariuszy organu powołanego do ochrony bezpieczeństwa publicznego albo funkcjonariuszy Służby Więziennej,

• osoby pełniące czynną służbę wojskową, z wyjątkiem terytorialnej służby wojskowej pełnionej dyspozycyjnie,

• pracowników międzynarodowego trybunału karnego, chyba że pełnią oni wyłącznie czynności usługowe.

Czym jest i jaka kara grozi za zniesławienie?Jakub Stasak

Co wyjątkowo istotne, przytoczony katalog nie jest zamknięty, a orzecznictwo sądów pozwala uznawać za funkcjonariuszy publicznych również osoby, które nie zostały w nim wprost wymienione.

Osoby korzystające z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych

Kolejną niezwykle ważną w omawianym kontekście grupą podmiotów są osoby niebędące funkcjonariuszami publicznymi, na podstawie odrębnych przepisów objęte jednak tym samym szczególnym reżimem ochronnym.

Czym jest zamiar ewentualny?Jakub Stasak

Mowa między innymi o:

• ratownikach medycznych udzielających medycznych czynności ratunkowych lub świadczeń opieki zdrowotnej,

• lekarzach udzielających świadczeń w ramach pomocy doraźnej oraz wykonujących zawody w podmiocie wykonującym działalność leczniczą, który zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w tym podmiocie,

• pielęgniarkach i położnych podczas i w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych,

• osobach udzielających pierwszej pomocy i kwalifikowanej pierwszej pomocy,

• pracownikach socjalnych (zgodnie z artykułem 121. paragraf 2. ustawy o pomocy społecznej),

• nauczycielach, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych (zgodnie z artykułem 63. paragraf 1. ustawy – Karta nauczyciela),

• asesorach komorniczych, gdy pełnią zlecone im obowiązki zastępcy komornika, bądź prowadzą zlecone im czynności egzekucyjne (zgodnie z artykułem 138. ustawy o komornikach sądowych),

• rachmistrzach spisowych w czasie wykonywania obowiązków związanych z narodowym spisem powszechnym,

• sołtysach, przewodniczących zarządów osiedli i dzielnic,

• pracownikach Poczty Polskiej podczas wykonywania czynności służbowych,

• pracownikach ochrony wykonujący zadania ochrony obszarów, obiektów i urządzeń podlegających obowiązkowej ochronie,

• adwokatach, podczas i w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych (zgodnie z artykułem 7. paragraf 1. ustawy – Prawo o adwokaturze),

• radcach prawnych, podczas i w związku z wykonywaniem czynności zawodowych (zgodnie z artykułem 12. paragraf 1. ustawy o radcach prawnych),

• komisarzach wyborczych, członkach Państwowej Komisji Wyborczej, okręgowych, rejonowych i terytorialnych komisji wyborczych oraz urzędnikach wyborczych,

• członkach obwodowych komisji wyborczych w trakcie: przebywania w lokalu wyborczym, czynności podejmowanych przez obwodową komisję wyborczą oraz przygotowań do prac obwodowej komisji wyborczej,

• pracownikach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, chyba że pełnią oni wyłącznie czynności usługowe,

• operatorach numerów alarmowych, starszych operatorach numerów alarmowych, koordynatorach oraz koordynatorach-trenerach, podczas pełnienia obowiązków służbowych.

Jak polskie prawo chroni funkcjonariuszy publicznych?

Szczególna ochrona funkcjonariuszy publicznych polega na tym, że popełnienie wobec nich określonych grup przestępstw, zagrożone jest karą surowszą niż analogiczne zachowania wobec innych podmiotów.

Jaki mandat za nieważne prawo jazdy?Jakub Stasak

Przykładem tego typu czynu zabronionego jest, chociażby naruszenie nietykalności cielesnej funkcjonariusza, w sposób bezpośredni odwołuje się do niego artykuł 222. Kodeksu karnego:

„Kto narusza nietykalność cielesną funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3”.

W artykule 223. cytowany akt prawny stanowi zaś, że:

„Kto, działając wspólnie i w porozumieniu z inną osobą lub używając broni palnej, noża, lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu albo środka obezwładniającego, dopuszcza się czynnej napaści na funkcjonariusza publicznego, lub osobę do pomocy mu przybraną, podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Jeżeli w wyniku czynnej napaści nastąpił skutek w postaci ciężkiego uszczerbku na zdrowiu funkcjonariusza publicznego lub osoby do pomocy mu przybranej, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15”.

Według artykułu 226. Kodeksu karnego, z karą grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności do roku musi liczyć się ponadto każdy, kto:

„Znieważa funkcjonariusza publicznego lub osobę do pomocy mu przybraną, podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych”.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.