Jakie są kompetencje Rzecznika Praw Dziecka?

Powołanie Rzecznika Praw Dziecka

W myśl artykułu 72. Konstytucji:

„Rzeczpospolita Polska zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją”.

Cytowany przepis stanowi ponadto, że dla realizacji niniejszych celów ustanowiony zostanie Rzecznik Praw Dziecka.

Jak wiadomo, obowiązująca aktualnie Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej została uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe 2 kwietnia 1997 roku (w życie weszła 17 października).

Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka, na mocy której powołany został ten jednoosobowy organ władzy państwowej, pochodzi zaś z 6 stycznia 2000 roku.

Ranking najpopularniejszych imion w 2023Monika Świetlińska

Według postanowień wspomnianego aktu prawnego Rzecznika powołuje Sejm, za zgodą Senatu, na wniosek Marszałka Sejmu, Marszałka Senatu, grupy co najmniej 35 posłów lub co najmniej 15 senatorów.

Jego kadencja trwa pięć lat (licząc od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem) z zastrzeżeniem, że ta sama osoba może sprawować urząd jedynie przez dwie kadencje.

Kandydat na Rzecznika Praw Dziecka musi spełnić następujące warunki:

• posiadanie polskiego obywatelstwa,

• posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych oraz korzystanie z pełni praw publicznych,

• niekaralność (rozumiana jako nieskazanie prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo umyślne),

• ukończenie studiów wyższych (z uzyskanym tytułem magistra lub równorzędnym),

• posiadanie co najmniej pięcioletniego doświadczenia w pracy z dziećmi lub na ich rzecz,

• posiadanie nieskazitelnego charakteru oraz wysokiego autorytetu ze względu na walory moralne i wrażliwość społeczną.

Czym zajmuje się Rzecznik Praw Dziecka?

Rzecznik Praw Dziecka podejmuje odpowiednie kroki, mające na celu w szczególności ochronę:

• prawa do życia i ochrony zdrowia,

• prawa do wychowania w rodzinie,

• prawa do godziwych warunków socjalnych,

• prawa do nauki.

800 plus — ministerstwo ostrzega przed nieuczciwymi praktykamiJakub Stasak

Rzecznik czuwa również nad zapewnieniem najmłodszym pełnego bezpieczeństwa w zakresie ochrony przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją, zaniedbaniem oraz innym złym traktowaniem.

Do określonych w ustawie zadań Rzecznika należą także działania edukacyjne, zmierzające do upowszechniania praw dziecka i metod ich ochrony.

Jak działa Rzecznik Praw Dziecka?

Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka przyznaje mu, w zakresie pełnienia obowiązków wynikających ze sprawowanej funkcji, niezależność od innych organów państwowych.

Na zasadach określonych w niniejszym dokumencie Rzecznik odpowiada wyłącznie przed Sejmem.

Procedura "Niebieskie Karty" — Rzecznik Praw Dziecka alarmuje i wnioskuje o zmianę przepisówJakub Stasak

Wspomniany akt prawny daje ponadto Rzecznikowi szereg różnorodnych możliwości działania, wśród których m.in.:

• badanie nawet bez uprzedzenia, każdej sprawy na miejscu,

• żądanie od organów władzy publicznej, organizacji lub instytucji złożenia wyjaśnień, udzielenia informacji lub udostępnienia akt i dokumentów, w tym zawierających dane osobowe, także do wglądu w Biurze Rzecznika Praw Dziecka,

• udział w postępowaniach przed Trybunałem Konstytucyjnym wszczętych na podstawie wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich lub w sprawach skargi konstytucyjnej, dotyczących praw dziecka,

• występowanie do Sądu Najwyższego z wnioskami w sprawie rozstrzygnięcia rozbieżności wykładni prawa w zakresie przepisów prawnych dotyczących praw dziecka,

• wnoszenie kasacji lub skargi kasacyjnej od prawomocnego orzeczenia,

• żądanie wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych oraz udział w toczącym się już postępowaniu – na prawach przysługujących prokuratorowi,

• udział w toczącym się już postępowaniu w sprawach nieletnich – na prawach przysługujących prokuratorowi,

• żądanie wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa,

• występowanie z wnioskiem o ukaranie w postępowaniu w sprawach o wykroczenia,

• zlecanie przeprowadzania badań oraz sporządzania ekspertyz i opinii.

Rzecznik Praw Dziecka może również zwrócić się do odpowiednich organów, organizacji lub instytucji z prośbą o podjęcie, wynikających bezpośrednio z ich kompetencji, działań na rzecz ochrony dzieci.

Czy prawo nakłada jakieś obowiązki na dzieci?Jakub Stasak

Podmioty te zobowiązane są do współpracy z Rzecznikiem, co odbywa się w szczególności poprzez:

• zapewnianie dostępu do akt i dokumentów badanej sprawy,

• udzielanie Rzecznikowi żądanych przez niego informacji i wyjaśnień,

• udzielanie wyjaśnień dotyczących podstawy faktycznej i prawnej swoich rozstrzygnięć.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.