Odmowa przyjęcia awansu przez pracownika - jakie są konsekwencje?

Awans w pracy

Termin "awans" odnosi się do korzystnej zmiany warunków zatrudnienia dla pracownika. Wyróżnia się kilka rodzajów awansów:

• awans pionowy — pracownik przenoszony jest na stanowisko znajdujące się wyżej w hierarchii organizacyjnej niż jego obecne stanowisko,
• awans poziomy — pracownik przenoszony jest na stanowisko na tym samym poziomie hierarchii, ale bardziej atrakcyjne z różnych powodów, na przykład związanych z treścią wykonywanej pracy lub prestiżem związanym z danym stanowiskiem,
• awans płacowy — to podwyżka wynagrodzenia za pracę.

Umowa o pracę – kiedy informować pracownika o tym, że nie zostanie przedłużona?Michał Górecki

Mimo że awans jest dla pracownika korzystną zmianą, procedury wprowadzenia takiej zmiany w umowie o pracę są takie same, jak w przypadku innych zmian w umowie. Kodeks pracy nie wprowadza żadnych odmienności w tym zakresie. Chociaż może wydawać się, że w przypadku awansu nie trzeba stosować procedur takich jak porozumienie stron lub wypowiedzenie zmieniające, wystarczy jedynie poinformować pracownika o zmianie jego warunków pracy lub wynagrodzenia w określonym dniu, to takie podejście nie jest racjonalne. Określenie danej zmiany w umowie o pracę jako awansu (w sensie pozytywnym) często zależy od subiektywnego odczucia zarówno pracodawcy, jak i pracownika.

Odmowa przyjęcia awansu — konsekwencje

Gdy pracownik odmówi przyjęcia awansu, pracodawca ma dwie opcje do wyboru:

• może zrezygnować z planowanego awansu dla pracownika,
• może zastosować procedurę wypowiedzenia zmieniającego – jednak w takiej sytuacji trudno jest już mówić o awansie, ponieważ zmiana warunków pracy lub płacy jest negatywnie postrzegana przez pracownika.

Proces awansowania zazwyczaj wiąże się z powierzeniem pracownikowi szerszego zakresu zadań i większej odpowiedzialności. W związku z tym, pracodawca musi rozważyć, czy przeprowadzenie takiej zmiany bez zgody pracownika (co jest możliwe zgodnie z art. 42 Kodeksu pracy) jest celowe, biorąc pod uwagę potencjalnie niski poziom motywacji pracownika.

Warto podkreślić, że odmowa awansu nie powinna być traktowana jako naruszenie obowiązków pracowniczych. Pracownik nie jest zobowiązany do akceptowania zmian w umowie o pracę, nawet jeśli pracodawca uważa, że są to zmiany na lepsze. Istnieją jednak przypadki, w których awans pracownika jest jedynym sposobem na kontynuowanie stosunku pracy, na przykład, gdy dotychczasowe stanowisko pracownika zostaje zlikwidowane z powodu restrukturyzacji zakładu pracy. W takiej sytuacji, jeśli pracownik odrzuca awans, musi liczyć się z tym, że pracodawca może rozwiązać z nim umowę o pracę z powodu likwidacji stanowiska, co jest przyczyną niezwiązaną z pracownikiem, zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 13 marca 2003 roku o szczególnych zasadach rozwiązywania stosunków pracy z pracownikami z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. z 2018 r. poz. 1969 ze zm.).

Odmowa awansu, choć rzadka, zdarza się. W takich przypadkach stanowi sygnał dla pracodawcy, że pracownik z jakiegoś powodu nie uważa proponowanej zmiany warunków zatrudnienia za korzystną.

Odmowa przyjęcia awansu — przyczyny

Przyczyn odmowy awansu może być wiele. Po pierwsze, nowe stanowisko nie zawsze musi odpowiadać planom zawodowym pracownika. Na przykład, specjalista IT, który miałby zostać managerem nowego działu, może preferować specjalizację w swojej dziedzinie zamiast przejmowania obowiązków zarządzania zespołem, rekrutowania i odpowiadania za pracę innych. Konieczność pełnienia roli lidera może skutkować mniejszą ilością czasu na dotychczasowe obowiązki, ale taka decyzja nie wynika z niskich kwalifikacji, lenistwa czy strachu przed odpowiedzialnością. To po prostu świadoma decyzja zgodna z własnymi planami zawodowymi.

Część pracowników może odrzucić awans ze względu na to, że doskonale zdaje sobie sprawę z tego, jakie wiążą się z tym zmiany w firmie. W niektórych przypadkach podwyżka nie rekompensuje większego stresu, dłuższych godzin pracy, dodatkowych obowiązków czy konieczności ciągłego podnoszenia kwalifikacji. To także może odstraszać pracowników.

Innym powodem może być niska samoocena i brak wiary we własne umiejętności, zwłaszcza w zakresie relacji interpersonalnych. Pracownik może obawiać się, że nie będzie w stanie efektywnie zarządzać zespołem osób, z którymi dotychczas miał równe stanowisko.

Warto jednak pamiętać, że odmowa awansu nie zawsze wynika z negatywnych czynników. Czasem pracownik może po prostu świadomie podjąć decyzję, która odpowiada jego celom i wartościom zawodowym, nawet jeśli oznacza pozostanie na obecnym stanowisku. Odmowa awansu powinna być traktowana jako wyraz autonomii pracownika i szanowana przez pracodawcę.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.