Ojcowizna – co to jest?

• Michał Górecki
• /
• 1 czerwca 2020

Co to jest ojcowizna?

Przez lata określenie to używane było głównie przez mieszkańców wsi na określenie ziemi, majątku odziedziczonego po ojcu, który należał od lat do jednej rodziny. Dziś ojcowizną określa się również majątek, który ma być podzielony między spadkobierców. Jedna z naszych czytelniczek pyta, czy należy jej się ojcowizna, gdy zrzeknie się spadku? Chce to zrobić, bo jej zmarły ojciec miał dług.

Odrzucenie spadku a zachowek

Rzeczona ojcowizna może być uznana za zachowek. Zachowek jest to ułamek wartości udziału spadkowego określony kwotowo, który przypadłby spadkobiercy w sytuacji dziedziczenia ustawowego. Inaczej mówiąc, np. jeśli zmarły miał dzieci, a część z nich nie otrzymała nic z majątku zmarłego, ma prawo domagać się zapłaty określonej kwoty, stanowiącej ułamek wartości udziału spadkowego, który przysługiwałby w sytuacji, gdyby do takiego dziedziczenia doszło.

CZYTAJ TEŻJak dbać o swoje dane osobowe w trakcie wideokonferencji?

Zachowek to bardzo specyficzne uprawnienie. Oczywiście każda osoba pełnoletnie może sama zdecydować, komu przekaże majątek, ma też prawo pominąć określone osoby przy podziale. Zachowek gwarantuje jednak prawo do części majątku osobom najbliższym. Chodzi bowiem o to, że majątek zgromadzony prze zmarłego często był wypracowywany przez całą rodzinę.

Do zachowku uprawnieniu są zstępni spadkodawcy (czyli dzieci, wnuki, czy prawnuki). Jeśli spadkodawca nie miał zstępnych, to o zachowek może starać się małżonek, a także rodzice spadkodawcy. Mają jednak do niego prawo tylko wtedy, gdyby w danej sytuacji dziedziczyli ustawowo.

Jeśli spadkobierca odrzuci spadek, to nie ma prawa do zachowku. Wszystko dlatego, że wtedy jest wyłączony z dziedziczenia. Według prawa wygląda to tak, że spadkobierca traktowany jest tak, jakby nie żył w momencie, gdy spadek jest otwierany.

A jak oblicza się zachowek? Najprościej rzecz ujmując, zachowek to połowa udziału w spadku. Chyba, że osoba uprawniona do zachowku to małoletni albo trwale niezdolny do pracy. Wtedy ta część to 2/3 udziału.

CZYTAJ TEŻ Budowa ogrodzenia a zgłoszenie w urzędzie

Kiedy będzie można żądać zachowku?

Prawo nie określa, kiedy powinien zostać wypłacony zachowek. Można to jednak określić w testamencie. Jednak warto tu mieć na uwadze, że prawo cywilne zakłada, że jeśli jakiś termin nie jest wyraźnie określony, to świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po otrzymaniu wezwania. Warto też pamiętać, że roszczenie o zachowek przedawnia się w ciągu 5 lat.

Wystarczy jednak wnieść pozew z żądaniem o zachowek i bieg przedawnienia roszczenia się przerywa. Nawet w sytuacji, gdy kwota, której żądamy jest wyższa od tej, która powinna być wypłacona.

Odpowiadając więc na pytanie naszej czytelniczki, jeśli ktoś odrzuca spadek, to automatycznie pozbawia się prawa do zachowku. Jeśli jednak za życia spadkodawcy otrzymaliśmy od niego darowiznę, to nawet jeśli odrzucimy spadek, to i tak możemy zapłacić zachowek jako obdarowany. 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.