Które prawo jest ważniejsze, polskie czy unijne?

Zasada prymatu prawa unijnego

Jest to zasada dotycząca pierwszeństwa stosowania prawa unijnego przed prawem krajowym państw członkowskich.

Odnosi się ona do wszystkich przepisów, niezależnie od ich miejsca w hierarchii źródeł prawa, także przepisów konstytucyjnych.

Dzieje się tak, gdyż, z chwilą przystąpienia do Wspólnoty, każde państwo członkowskie podejmuje zobowiązanie przyjęcia całego jej dotychczasowego dorobku prawnego.

Czym jest Frontex?Mikołaj Frączak

Co ciekawe, ujęcie takie nie znalazło potwierdzenia w orzecznictwie większości trybunałów konstytucyjnych państw członkowskich.

Wobec powyższego Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), dostrzegając konieczność prowadzenia na tym polu konstruktywnego dialogu, z czasem wypracował dla tego celu konkretne rozwiązania prawne.

Mowa tu przede wszystkim o  jego wyrokach, uznających ochronę tożsamości narodowej poszczególnych państw członkowskich za przesłankę umożliwiającą ograniczenie zakresu stosowania zasady pierwszeństwa.

Prawo unijne, a Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

Jedną z bardziej istotnych kwestii jest funkcjonowanie w omawianym kontekście artykułu 8. ustawy zasadniczej, który stanowi, że:

„Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej”.

Nawet ewentualny brak zgodności tego przepisu z zasadą pierwszeństwa prawa unijnego nie zawsze oznacza jednak konflikt, ponieważ, jak podkreślają specjaliści, postanowienia podpisanego przez Polskę traktatu akcesyjnego nie zakładają przekazania Wspólnocie pełni kompetencji we wszystkich dziedzinach funkcjonowania kraju.

Zobowiązanie do prowadzenia wspólnej polityki handlowej (gdzie UE rzeczywiście ma kompetencję wyłączną) nie stoi bowiem w sprzeczności na przykład z przyznaniem Unii jedynie roli pomocniczej w dziedzinie zdrowia publicznego.

Unia Europejska zmieni przepisy – koniec tajemnicy zarobkowej i dysproporcji płciDamian Jemioło

Kolejne interesujące zagadnienie stanowi praktyczne zastosowanie unijnej dyrektywy z dnia 19 grudnia 1994 roku, nakładającej na państwa członkowskie obowiązek umożliwienia mieszkającym na ich terenie na stałe obywatelom innych państw Wspólnoty oddania głosu w wyborach do organów władzy lokalnej oraz Parlamentu Europejskiego.

Możliwość taką wydaje się wykluczać artykuł 62. Konstytucji, zgodnie z którym:

„Obywatel polski ma prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat”.

W jednym ze swoich wyroków (sygn. K 18/04) Trybunał Konstytucyjny podkreślił jednak, iż przyznanie w ustawie zasadniczej danego prawa obywatelowi polskiemu, nie wyłącza możliwości przyznania go również obywatelom innych państw bez konieczności zmiany tej ustawy.

Przywołano ponadto artykuł 16. najważniejszego w państwie aktu prawnego, określający wspólnotę samorządową jako „ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego”, w żaden sposób nieuzależniający więc przynależności do niej od posiadanego obywatelstwa.

Sposoby rozwiązywania sporów

Jeśli konflikt między prawem obowiązującym w państwie członkowskim a prawem Unii Europejskiej jest ewidentny, a jego przyczyny niemożliwe do usunięcia w drodze dialogu i negocjacji, może on zostać rozstrzygnięty na jeden z trzech sposobów:

• zmiana prawa krajowego państwa członkowskiego.

Za działanie tego typu uznać należy przeprowadzoną w 2006 roku nowelizację Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w wyniku której nowe brzmienie otrzymał artykuł 55.

Czy warto przed wakacjami wyrobić Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego?Martyna Kowalska

Wprowadzona została tym samym możliwość ekstradycji obywatela polskiego na wniosek innego państwa lub sądowego organu międzynarodowego, co było niezbędne m.in. dla respektowania postanowień europejskiego nakazu aresztowania.

• zmiana prawa unijnego,

• wystąpienie z Unii Europejskiej.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.