Jak wygląda i co ze sobą niesie procedura wpisania nieruchomości do rejestru zabytków?

• Jakub Stasak
• /
• 14 marca 2023

Rys historyczny

Pierwsze próby dokonania inwentaryzacji polskich zabytków podjęto już w połowie XIX wieku.

Początki prowadzenia w naszym kraju zestawień o charakterze współczesnego rejestru zabytków są zaś związane z wejściem w życie Dekretu Rady Regencyjnej z dnia 31 października 1918 roku.

Dokument zakładał objęcie ochroną konkretnych obiektów po uprzednim wpisaniu ich do inwentarzy, tworzonych przez okręgowych konserwatorów zabytków.

Jak polskie prawo celne definiuje antyk i dzieło sztuki?Jakub Stasak

Rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 17 lipca 1928 roku oficjalnie zastąpiło inwentarze rejestrami zabytków prowadzonymi na poziomie poszczególnych województw.

Obecnie funkcjonują one na podstawie przepisów zawartych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 23 lipca 2003 roku oraz rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie prowadzenia rejestru zabytków, krajowej, wojewódzkiej i gminnej ewidencji zabytków oraz krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem.

Procedura wpisania nieruchomości do rejestru zabytków

Kluczowa w kontekście analizy omawianego zagadnienia jest sama definicja zabytku.

Artykuł 3. wspomnianej ustawy zdefiniuje go jako „nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową”.

Działania zmierzające do wpisania nieruchomości do rejestru mogą być przeprowadzane z urzędu bądź na wniosek osoby zainteresowanej.

Artykuł 9. ustawy daje możliwość złożenia wniosku właścicielowi zabytku lub użytkownikowi wieczystemu gruntu, na którym się on znajduje.

Ulga na zabytki. Mało znany element Polskiego ŁaduMartyna Kowalska

Skuteczne zainicjowanie procedury jest więc całkowicie uzależnione od posiadania takiego tytułu prawnego.

Sam wpis poprzedza postępowanie przygotowawcze, mające na celu potwierdzenie rzeczywistej wartości danego obiektu, poprzez m.in. jego oględziny i gromadzenie materiałów dokumentacyjnych.

Zostaje ono zakończone wydaniem przez właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków stosownej decyzji.

Jeśli jest pozytywna, informacja o tym umieszczona zostaje w księgach wieczystych nieruchomości.

Prawa i obowiązki właściciela nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków

Właściciel obiektu wpisanego do rejestru zabytków zobowiązany jest m.in. do stworzenia warunków umożliwiających należyte i swobodne:

• prowadzenie naukowego badania i dokumentowania zabytku,

• przeprowadzanie przy zabytku niezbędnych prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych,

• zabezpieczenie i utrzymanie zabytku oraz jego otoczenia w jak najlepszym stanie.

Jak uzyskać pozwolenie na rozbiórkę budynku?Michał Górecki

A także bezwzględnego informowania właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków o:

• uszkodzeniu, zniszczeniu, zaginięciu lub kradzieży (elementu) zabytku, nie później niż w terminie 14 dni od dnia powzięcia wiadomości o wystąpieniu zdarzenia,

• zagrożeniu dla zabytku, nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania wiadomości o wystąpieniu zagrożenia,

• zmianach dotyczących stanu prawnego zabytku, nie później niż w terminie miesiąca od dnia ich wystąpienia lub uzyskania o nich wiadomości.

Na wniosek właściciela nieruchomości wojewódzki konserwator zabytków przedstawia (zawsze w formie pisemnej) zalecenia konserwatorskie.

Mogą one dotyczyć zarówno sposobu korzystania z zabytku, odpowiedniego zabezpieczenia czy wykonywania prac konserwatorskich, jak i zakresu dopuszczalnych zmian, dokonywanych w jego obrębie.

Miliardy złotych na odbudowę zabytkówMichał Górecki

Posiadanie tytułu prawnego do znajdującego się w rejestrze zabytków obiektu uprawnia do ubiegania się o zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku od nieruchomości.

Przysługują nam ponadto dotacje na wszelkie prowadzone przy nim prace konserwatorsko-restauratorskie i roboty budowlane.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.