Twoje dane osobowe i ochrona tożsamości w Internecie. Czy znasz swoje prawa?

• Dorota Kraskowska
• /
• 28 sierpnia 2020

Ogólne rozporządzenie UE o ochronie danych osobowych (RODO) zobowiązuje firmy oraz instytucje do ochrony twoich danych w sieci zawsze, jeśli te dane są gromadzone. Dotyczy to zarówno krajów UE, jak i tych spoza, jeśli gromadzą dane obywatela UE. Jeśli robisz zakupy w sklepach internetowych lub korzystasz z portali społecznościowych, ich właściciele muszą poprosić cię o wyrażenie zgody na przechowywanie i wykorzystywanie twoich danych ponownie. Zgodę możesz wyrazić zarówno w formie elektronicznej, jak i papierowej.

Kiedy prawo pozwala na przetwarzanie danych?

Zgodnie z RODO, gromadzenie i ponowne przetwarzanie danych osobowych jest możliwe w następujących sytuacjach:

• jeśli zawarłeś umowę na dostawę towarów, usług,

• jeśli zawarłeś umowę o pracę,

• jeśli podmioty, z którymi masz zawartą umowę przekazują twoje dane wypełniając obowiązek prawny (np. do Urzędu Skarbowego lub ZUS), 

• jeśli przetwarzanie danych osobowych może przyczynić się do ochrony zdrowia lub życia,

• jeśli przetwarzanie danych dotyczy wykonania zadań w interesie publicznym (dotyczy szpitali, szkół, urzędów gminy),

• w przypadku uzasadnionego interesu, np. ubiegania się o kredytu bankowy.

Poza wymienionymi przypadkami, każda inna sytuacja wymaga zapytania cię o zgodę na przetwarzanie twoich danych. Zgoda ta musi być wyraźnie zaznaczona, w sposób niebudzący jakichkolwiek wątpliwości. 

Quiz — RODO. Co wiesz o ochronie danych osobowych? Sprawdź się! Katarzyna Grum

Zgoda na przetwarzanie danych osobowych

Zgoda lub jej brak musi być wyrażona w sposób niebudzący jakichkolwiek wątpliwości, poprzez zaznaczenie TAK lub NIE na formularzu elektronicznym lub dokumencie papierowym. Jeśli nie wyrażasz zgody na przetwarzanie danych osobowych, nie wystarczy pominięcie punktu, w którym zawarte jest pytanie o zgodę. W takiej sytuacji trzeba zaznaczyć pole NIE (np. kiedy nie chcesz, by twoje dane były wykorzystywane do przesyłania informacji reklamowych lub handlowych).

Zanim udzielisz zgody, podmiot ubiegający się o nią musi przekazać ci w jasny i zrozumiały sposób następujące informacje:

• kto będzie administratorem danych wraz z danymi kontaktowymi,

• w jakim celu firma będzie wykorzystywała dane, 

• jak długo dane będą przechowywane, 

• komu dane mogą być przekazane i w jakim celu,

• w jaki sposób usunąć dane, 

• w jaki sposób poprawić dane, 

• w jaki sposób złożyć skargę o niewłaściwe wykorzystanie danych,

• w jaki sposób wycofać zgodę na przetwarzanie danych.

Masz prawo wycofać swoją zgodę na przetwarzanie danych osobowych w dowolnym momencie kontaktując się z administratorem, który nimi zarządza. Po wycofaniu zgody administrator nie ma już prawa wykorzystywać twoich danych. 

Masz również prawo sprzeciwu wobec przetwarzania danych w przypadku, kiedy firma przetwarza je na podstawie swojego uzasadnionego interesu, w ramach wykonywania zadań w interesie publicznym. Ale może zdarzyć się tak, że w uzasadnionych okolicznościach pierwszeństwo będzie mieć interes publiczny (dotyczy statystyk i badań naukowych czy zadań wykonywanych w ramach oficjalnej roli organu publicznego).

Najprościej poradzić sobie z niechcianym marketingiem bezpośrednim. Na takie działania potrzebna jest uprzednia zgoda. Jeśli jesteś już klientem danego sklepu, może zdarzyć się tak, że będziesz otrzymywał kolejne oferty handlowe. W przypadku nękających cię telefonów od sprzedawców proponujących niepotrzebne towary czy usługi wystarczy jasno i wyraźnie powiedzieć, że wycofujesz zgodę na dalsze przetwarzanie danych. Jeśli dostajesz oferty w formie maili, na końcu każdego z nich musi być możliwość rezygnacji i wycofania zgody. Zwykle taka możliwość znajduje się na samym końcu maila lub w stopce — klikając w formułkę rezygnuję/unsuscribe wycofujesz zgodę i odtąd firma nie ma prawa wysyłać ci więcej maili z ofertami sprzedaży.

Jeśli firma kontaktują się z tobą po raz pierwszy, ma obowiązek poinformowania cię o prawie do sprzeciwu wobec wykorzystywania twoich danych osobowych.

CZYTAJ TEŻ Porady prawne online – wady i zalety

Przetwarzanie danych dzieci — potrzebna zgoda rodzica

W krajach UE wymagana jest zgoda rodzica lub opiekuna prawnego na korzystanie dziecka do 16. roku życia z usług online, np. mediów społecznościowych, pobierania filmów, gier czy muzyki. Zgoda rodzica na przetwarzanie danych dziecka musi podlegać skutecznej kontroli za pośrednictwem wiadomości weryfikacyjnej przesłanej na jego skrzynkę mailową. Unijne prawo dopuszcza obniżenie granicy wieku do lat 13, ale Polska nie skorzystała z tej możliwości. 

Twoje prawa w zakresie ochrony danych

Dostęp do własnych danych — masz prawo dostępu do swoich danych oraz do otrzymania ich bezpłatnej kopii. Administrator ma obowiązek udostępnić kopię w formacie umożliwiającym odczytanie jej zawartości beż żadnego bez kłopotu. Prośba o kopię powinna być zrealizowana w ciągu 1 miesiąca. 

Korekta danych — masz prawo do korekty swoich danych, jeśli są niepełne, nieaktualne lub nieprawdziwe.

Przenoszenie danych — masz również prawo do przekazania swoich danych innemu podmiotowi, np.  operatorowi sieci komórkowej lub portalowi społecznościowemu, jeśli chcesz zaprzestać korzystania z dotychczasowej usługi i zmienić usługodawcę. 

Usunięcie danych (prawo do bycia zapomnianym) — jak powszechnie wiadomo “Internet nigdy nie zapomina” i nie jest łatwo, mimo wycofania swoich zgód, zlikwidować wszystkie informacje w sieci na swój temat. Ale zgodnie z unijnym prawem powinno to być możliwe. Jeśli twoje dane są wykorzystywane bezprawnie, są niepotrzebne lub po prostu chcesz je wycofać, masz prawo żądać ich usunięcia. Co istotne, dotyczy to również wyszukiwarek internetowych. Ich właściciele są uznani za administratorów danych i możesz również od nich zażądać usunięcia swoich danych oraz linków, które prowadzą do twojej tożsamości. To prawo nazywamy “prawem do bycia zapomnianym”.

Prawo usunięcia danych nie dotyczy wszystkich, np. kontrowersyjne wypowiedzi osób publicznych mogą nie zostać usunięte — mimo ich usilnych starań — jeżeli zachowanie tych treści leży w interesie publicznym. 

Kradzież danych — w przypadku wycieku lub kradzieży twoich danych administrator musi zgłosić naruszenie do Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO) oraz poinformować cię o tym fakcie, jeśli naruszenie może skutkować poważnym ryzykiem dotyczącym twojej prywatności. 

Wniesienie skargi — jeżeli uważasz, że twoje dane były niedostatecznie chronione lub prawa do ich ochrony zaniedbane, na skutek czego doznałeś szkody lub straty, możesz samodzielnie wnieść skargę do UODO. Możesz dodatkowo wnieść sprawę do sądu przeciwko winnej zaniedbania firmie.

Czy pliki cookie to również wykorzystywanie moich danych osobowych?

Odpowiedź na to pytanie brzmi: nie. Pliki cookie, czyli tzw. ciasteczka służą do “śledzenia” ruchów użytkownika w sieci i na tej podstawie tworzą jego profil, który jest wykorzystywany do wyświetlania określonych reklam zgodnych z zainteresowaniami użytkownika. Oczywiście każda strona, z której korzystasz musi zapytać cię o zgodę przed zainstalowaniem ciasteczek na twoim urządzeniu. Dodatkowo na stronie muszą być podane informacje, jak pliki cookie będą wykorzystywane i jak je usunąć z twojego komputera lub telefonu. Jeśli nie zaakceptujesz instalacji ciasteczek, strona lub serwis i tak jest obowiązany do udostępnienia swoich treści, ale może to zrobić w ograniczonym zakresie.

Ale uwaga, cookie wykorzystywane w celu wykonania lub ułatwiania transmisji komunikatu lub niezbędne do zrealizowania usługi online, której zażądałeś (np. zakupy przez internet) nie wymagają twojej zgody. 

CZYTAJ TEŻKancelarie prawne i radcowskie pod lupą UOKiK

 

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami prawnymi, zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Jeżeli podobał Ci się artykuł podziel się z innymi udostępniając go w mediach społecznościowych - poniżej masz szybkie linki do udostępnień.